Якуб Зәнкиев

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Якуб Зәнкиев latin yazuında])
Якуб Зәнкиев
Туган телдә исем Якуб Камали улы Зәнкиев
Туган 6 апрель 1917(1917-04-06)
Иркутск, Россия империясе
Үлгән 7 март 2003(2003-03-07) (85 яшь)
Тубыл
Милләт татар
Ватандашлыгы Россия империясеРСФСРССРБ
Һөнәре мөгаллим, язучы
Җефет Рәшидә Шәрәфулла кызы, шагыйрә
Балалар

Марат (фән кандидаты) һәм Нур - нефтьче-оештыручылар,Ватан алдындагы хезмәтләр өчен ордены ияләре;

Рафаэль, Илнур – инженерлар; Әлфия - инженер; Алсу – вуз укытучысы[1].
Ата-ана
  • Камали Зәнки улы (әти)
  • Закирәбану Вәлит кызы (әни)
Бүләк һәм премияләре Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе (2002)

Якуб Зәнкиев (Якуб Камали улы Зәнкиев) – татар язучысы. Тукай бүләге иясе (2002).

Тәрҗемәи хәле[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1917 елның 6 апрелендә Россия империясенең Иркутск генерал-губернаторлыгы[2] Иркутск шәһәрендә туган. Балачагы Тубыл районы Хуҗайлан (Япанчы) авылында үтә. 2003 елда вафат[3].

Тубыл татарбашкорт мәктәбен (1933), Тубыл татар педагогия техникумын (1935), Төмән укытучылар институтының физика-математика бүлеген тәмамлый (1940)[4]. Тубыл округының Япанчы (1934), Сәет (1935 - 1936), Чебурга (19361938) мәктәпләрендә физика һәм математика укыта. 1940 - 1942 елларда Төмәннең 3нче санлы татар урта мәктәбендә укыта.

Бөек Ватан сугышында[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1942 елдан Бөек Ватан сугышында катнаша. Төмәндә оештырылган танкка каршы бригаданың взвод командиры сыйфатында Курск дугасында, Украинада, Польшада, Чехословакиядә сугыш хәрәкәтләрендә катнаша. I Ленинград артиллерия училищесын тәмамлый(1943, Энгельс шәһәрендә).

Армиядән кайткач (1946), укытучылык эшен дәвам итә.

1952 - 1955 елларда Төмән өлкәсенең Тубыл районы халык мәгарифе бүлеге мөдире.

1955 - 1975 елларда Төмән өлкәсенең Тубыл районы Япанчы мәктәбе директоры.

Иҗаты[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1949 елда «Совет мәктәбе» (хәзерге «Мәгариф») журналында беренче язмасы дөнья күрә. Иртеш буе себер татарларының 19171940 еллардагы тормышы турында «Иртеш таңнары» (1-2 китаплар, 1994; русчага Х. Алишева тәрҗемәсендә «Зори Иртыша», Төмән, 19961998 еллар); «Ялкында өтелгән мәхәббәт» (Төмән, 1999) романнары, балалар өчен «Кайчыколак» (Төмән, 1994) исемле хикәяләр жыентыгы авторы.

Мактаулы исемнәре, бүләкләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татарстанның Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе (2002) – “Иртеш таңнары” роман - дилогиясе өчен.

Хәтер[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Иҗатына хөрмәт йөзеннән Д.И. Менделеев исемендәге Тубыл социаль – педагогия академиясе җирлегендә һәр елны “Зәнкиев укулары” дигән Бөтенроссия фәнни – гамәли конференциясе уздырылып килә[5].
  • Тубыл районы Япанча мәктәбенә исеме бирелә (1995)
  • Тубыл шәһәренең шәрәфле ватандашы[6].
  • Тубыл районы Загваздинск авыл җирлегенең шәрәфле ватандашы (1997)[7].

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1. Алишина Х. Себер татарлары елъязмачысы // Мәдәни җомга. 1997. 11 апрель.

2. Хәмитов Г. Яшисең икән, димәк, юкка түгел... // Татар иле. 2001. 18 май.

3. Луноликая красавица Сузге. Тюмень, 1997.4. Ялкында өтелгэн мәхәббәт. "Казан утлары", 2001, 1-4 саннар.

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татар энциклопедиясе. Казан, 2010.

Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Төмән өлкәсенең Татар конгрессы сайты

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. http://www.pandia.ru/text/78/130/26347.php
  2. 1917 елның мартына кадәр, аннары власть еш алмашынып тора
  3. http://www.defree.ru/publications/p01/p79.htm
  4. http://www.biografija.ru/biography/zankiev-yakub-kamalievich.htm
  5. http://tatar-congress.org/ru/about/dzhieny/zankievskie-chteniya/
  6. архив күчермәсе, archived from the original on 2016-03-04, retrieved 2014-08-26 
  7. http://www.ktto.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=588:--q-q&catid=36:2011-11-08-10-52-16&Itemid=61