Иммануил Кант

	алман. Immanuel Kant
Җенес	ир-ат
Ватандашлык	Пруссия кыйраллыгы[d]
Тугандагы исем	алман. Emanuel Kant
Туу датасы	22 апрель 1724[…]
Туу урыны	Көнигсберг, Пруссия кыйраллыгы[d]
Үлем датасы	12 февраль 1804[…] (79 яшь)
Үлем урыны	Көнигсберг, Көнчыгыш Пруссия, Пруссия кыйраллыгы[d]
Җирләнгән урыны	Кёнигсбергский собор[d]
Ата	Иоганн Георг Кант[d]
Ана	Анна Регина Кант[d]
Туган тел	алман теле
Язма әсәрләр теле	алман теле
Һөнәр төре	фәлсәфәче, антрополог, физик, китапханәче, язучы, педагог, университет профессоры, математик, философ права
Эшчәнлек өлкәсе	эпистемология, метафизика[d] һәм этика
Эш урыны	Көнигсберг университеты[d]
Әлма-матер	Көнигсберг университеты[d] һәм Collegium Fridericianum[d]
Аспирант яки докторантлары	Антон Фридрих Юстус Тибо[d], Маркус Герц[d], Иоһанн Фихте һәм Карл Леонгард Рейнгольд[d]
Шәкертләр	Яков Сигизмунд Бек[d], Краус, Кристиан Якоб[d], Иоһанн Фихте һәм Маркус Герц[d]
Укытучылары	Мартин Кнутцен[d] һәм Johann Gottfried Teske[d]
Сәнгать юнәлеше	немецкий идеализм[d] һәм Мәгърифәтчелек
Әгъзалык	Пруссия фәннәр академиясе[d] һәм Рәсәй фәннәр әкәдимиясе
Йогынтысын кичергән	Дэвид Юм, Джордж Беркли, Христиан фон Вольф[d], Jan-Jak Russo, Фрэнсис Хатчесон[d], Исаак Ньютон, Әфләтүн, Тетенс, Иоганн Николас[d], Мишель де Монтень[d], Рене Декарт, Готфрид Лейбниц, Джон Локк, Николя Мальбранш[d] һәм Бенедикт Спиноза
Эра	Философия XVIII века[d]
Нинди вики-проектка керә	Проект:Математика[d]
Автор буларак авторлык хокуклары халәте	автор хокукларына иялек вакыты тәмам[d]
Commons Creator бите	Immanuel Kant
	Иммануил Кант Викиҗыентыкта

Иммануе́л Кант (алман. Immanuel Kant [ɪˈmaːnu̯eːl ˈkant]; 22 апрель 1724, Көнигсберг, Пруссия^[12] — 12 февраль 1804, шунда ук) — Романтизм һәм Мәгърифәт чоры чикләрендә эшчәнлеген алып барган немец фәлсәфәчесе, алман классик фәлсәфәсенең башлап җибәрүчесе.

Биография

Бай булмаган һөнәрче гаиләсендә туа. Эммануил исемен Изге Эммануил хөрмәтенә бирәләр. Кант «Фридрихс-Коллегиум» дәрәҗәле гимназиясен тәмамлый, аннары Кенигсберг университетына керә. Атасының үлеме сәбәпле ул университетны тәмамлый алмый. Гаиләсен туендырыр өчен укуны ташлаганнан соң ул өй укытучысы булып эшли. Нәкъ шушы дәвердә, ягъни 1747—1755 елларда ул үзенең әле дә актуальлеген югалтмаган Кояш системасының беренчел томанлыктан килеп чыгуы турындагы космогоник теориясен эшләп чыгара һәм нәшер итә.

1755 елда Кант диссертациясен яклый һәм университетта укытырга рөхсәт бирүче доктор дәрәҗәсен ала. Аның кырык елдан артыкка сузылган укытучылык дәвере башлана.

1770 елда ул Кенигсберг университетында логика һәм метафизика профессоры буларак билгеләнә. 1797 елга кадәр ул фәлсәфә, математика һәм физика белән бәйле төрле дәресләр бирә.

Фәлсәфә

Профессор булы эшләгән чорда ул үзенең фәлсәфәсенең үзәген тәшкил итүче өч төп әсәрен яза:

«Пакъ аң тәнкыйте» (1781) — гносеология (эпистемология)
«Гыйльми акылны тәнкыйтьләү»^[13] (1788) — этика
«ФФикерләү сәләтен тәнкыйтьләү»^[13] (1790) — эстетика

Бу әсәрләр фәлсәфәдә фундаменталь урын алып торалар һәм авторына XVIII гасырның бөек фикер йөртүчесе абруен казандыралар. Алар фәлсәфәнең алдагы үсешенә зур тәэсир ясыйлар.

Искәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912https://wikidata.org/wiki/Track:P268https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837
↑ BeWeB
https://wikidata.org/wiki/Track:P7796https://wikidata.org/wiki/Track:P5611https://wikidata.org/wiki/Track:P8200https://wikidata.org/wiki/Track:P7797https://wikidata.org/wiki/Track:Q77541206https://wikidata.org/wiki/Track:P7798
↑ ^3,0 ^3,1 Брокгауз энциклопедиясе
https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227https://wikidata.org/wiki/Track:P5019
↑ Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
https://wikidata.org/wiki/Track:P1296https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168https://wikidata.org/wiki/Track:P12385https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Соловьёв В. С. Кант, Иммануил // Энциклопедический словарь — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1895.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q656https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358https://wikidata.org/wiki/Track:Q282280https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137https://wikidata.org/wiki/Track:Q21027650https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892921
↑ Брокгауз энциклопедиясе
https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227https://wikidata.org/wiki/Track:P5019
↑ математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984
↑ математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984
↑ математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984
↑ математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984
↑ математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984
↑ Бүгенге көндә Калининград, Россия
↑ ^13,0 ^13,1 Зарипов М.М. Фәлсәфә тарихы: студентлар өчен лекцияләр курсы. — Казан: ТҖМДН нәшрияты, 2009. — б. 88.

Чыганаклар

Сылтамалар

Моны да карагыз

	Шәхесләр порталы
	Фәлсәфә порталы

[_c944c99cf4311a77-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912https://wikidata.org/wiki/Track:P268https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837

[_0000259faa56ea22-2] BeWeB
https://wikidata.org/wiki/Track:P7796https://wikidata.org/wiki/Track:P5611https://wikidata.org/wiki/Track:P8200https://wikidata.org/wiki/Track:P7797https://wikidata.org/wiki/Track:Q77541206https://wikidata.org/wiki/Track:P7798

[_6a85855bbf278bf3-3] 3,0 ^3,1 Брокгауз энциклопедиясе
https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227https://wikidata.org/wiki/Track:P5019

[_10e6b76c4b514011-4] Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
https://wikidata.org/wiki/Track:P1296https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168https://wikidata.org/wiki/Track:P12385https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256

[_7690e1a8ef676f52-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Соловьёв В. С. Кант, Иммануил // Энциклопедический словарь — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1895.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q656https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358https://wikidata.org/wiki/Track:Q282280https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137https://wikidata.org/wiki/Track:Q21027650https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892921

[_7cef887638d713e7-6] Брокгауз энциклопедиясе
https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227https://wikidata.org/wiki/Track:P5019

[_1eb983112ef8c64b-7] математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984

[_847a303044de958a-8] математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984

[_1396535724f6792f-9] математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984

[_d6a68802c413abda-10] математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984

[_a9650d93c5f7ca79-11] математика гаиләбелеме — 1997.
https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984

[12] Бүгенге көндә Калининград, Россия

[ReferenceA-13] 13,0 ^13,1 Зарипов М.М. Фәлсәфә тарихы: студентлар өчен лекцияләр курсы. — Казан: ТҖМДН нәшрияты, 2009. — б. 88.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Тематик сайтлар	Google Scholar · математика гаиләбелеме · Notable Names Database · Scopus · zbMATH Open · AlloCiné · Халыкара музыка китапханәсе проекты · MusicBrainz · Проект «Гутенберг» · RKDartists · Find A Grave
Сүзлекләр һәм энциклопедияләр	Зур каталон · Брокгаузның һәм Ефронның · Яһүди Брокгаузның һәм Ефронның · Кечкенә Брокгаузның һәм Ефронның · Allgemeine Deutsche Biographie · Британника (11-th) · Британника (онлайн)
Норматив контроль	BAV: ADV10174940 · BIBSYS: 90066754 · BNC: a10436352 · BNE: XX1002482 · BNF: 11909393p · CiNii: DA00159992 · CONOR: 6276707 · EGAXA: vtls000970121 · GND: 118559796 · ICCU: CFIV000707 · ISNI: 0000000122824025 · LCCN: n79021614 · LNB: 000015134 · NDL: 00445131 · NKC: jn19990004171 · NLA: 35259064 · NLG: 61881 · NSK: 000100107 · NTA: 06840753X · NUKAT: n93081168 · PTBNP: 8958 · LIBRIS: 192570 · SUDOC: 02694507X · VIAF: 82088490 · ULAN: 500107055

к б ү Иҗтимагый(рус.)татар. һәм сәяси фәлсәфә(ингл.)татар.
Борынгы	Аристотель Августин Чанакья Цицерон Конфуций Хань Фэй(рус.)татар. Лактанций(рус.)татар. Лао Цзы Мэн-цзы(рус.)татар. Мо-цзы(рус.)татар. Ориген(рус.)татар. Филон(рус.)татар. Әфләтүн Плутарх(рус.)татар. Полибий(рус.)татар. Шан Ян(рус.)татар. Сунь-цзы(рус.)татар. Тертуллиан(рус.)татар. Фукидид(рус.)татар. Тируваллувар(рус.)татар. Ксенофонт(рус.)татар. Сюнь-цзы(рус.)татар.
Урта гасырлар	әл-Фараби Аквиналы Ибн Баджа(рус.)татар. Ибн Рөшд Бальд(рус.)татар. Бартоло да Сассоферрато(рус.)татар. Леонардо Бруни(рус.)татар. Данте Геласий I(рус.)татар. әл-Газали Римлы Эгидий(рус.)татар. Грациан(рус.)татар. Григорий VII(рус.)татар. Ибн Халдун Солсберилы Иоанн(рус.)татар. Брунетто Латини(рус.)татар. Маймонид(рус.)татар. Марсилий(рус.)татар. Мөхәммәт пәйгамбәр Низам аль-Мульк(рус.)татар. Оккам(рус.)татар. Фотий(рус.)татар. Ибн Туфайль(рус.)татар. Ван Аньши(рус.)татар.
Яңа вакыт	Беза(рус.)татар. Боэси(рус.)татар. Боден(рус.)татар. Боссюэ(рус.)татар. Бьюкенен(рус.)татар. Кальвин(рус.)татар. Дюплесси-Морне(рус.)татар. Эразм(рус.)татар. Филмер(рус.)татар. Гослицкий(рус.)татар. Гроций(рус.)татар. Гвиччардини(рус.)татар. Һаррингтон(рус.)татар. Хаяси(рус.)татар. Томас Һоббс Һотман(рус.)татар. Яков(рус.)татар. Лейбниц Локк Лютер Макиавелли Мальбранш(рус.)татар. Мильтон(рус.)татар. Монтень(рус.)татар. Мор Мюнцер(рус.)татар. Пуфендорф(рус.)татар. Сидней(ингл.)татар. Спиноза Суарес(рус.)татар.
XVIII–XIX гасыр	Бакунин Бастиа(рус.)татар. Беккариа(рус.)татар. Бентам(рус.)татар. Болингброк(рус.)татар. Бональд(рус.)татар. Бёрк(рус.)татар. Карлейль(рус.)татар. Конт Кондорсе(рус.)татар. Констан(рус.)татар. Кортес(рус.)татар. Эмерсон(рус.)татар. Энгельс Фихте Фурье(рус.)татар. Франклин Годвин(рус.)татар. Һаллер(рус.)татар. Һаман(рус.)татар. Һегел Һельвеций Һердер(рус.)татар. Юм Джефферсон Кант сәяси фәлсәфә(ингл.)татар. Кьеркегор Лебон(рус.)татар. Ле Пле(рус.)татар. Мәдисон Местр(рус.)татар. Маркс Маззини Милль(рус.)татар. Монтескьё Ницше Новалис(рус.)татар. Оуэн(рус.)татар. Пейн(рус.)татар. Ренан(рус.)татар. Руссо Ройс(рус.)татар. Сад(рус.)татар. Сен-Симон(рус.)татар. Шиллер(рус.)татар. Смит Спенсер Спунер(рус.)татар. де Сталь(рус.)татар. Штирнер(рус.)татар. Тэн(рус.)татар. Торо(рус.)татар. Токвиль(рус.)татар. Такер(рус.)татар. Вико(рус.)татар. Вивекананда Вольтер Уоррен(рус.)татар.
XX–XXI гасыр	Адорно(рус.)татар. Агамбен(рус.)татар. Амбедкар Арендт(рус.)татар. Ауробиндо Арон(рус.)татар. Бадью(рус.)татар. Бодрийяр(рус.)татар. Бауман(рус.)татар. Бенуа(рус.)татар. Берлин(рус.)татар. Бернштейн(рус.)татар. Бернхем(рус.)татар. Батлер Камю Чомский де Бовуар Дебор(рус.)татар. Делёз(рус.)татар. Дьюи(рус.)татар. Дмовский(рус.)татар. Дюбуа(рус.)татар. Дугин(рус.)татар. Дюркгейм(рус.)татар. Дворкин(рус.)татар. Эвола(рус.)татар. Фуко(рус.)татар. Фромм(рус.)татар. Фукуяма(рус.)татар. Ганди Гелен(рус.)татар. Джентиле(рус.)татар. Грамши(рус.)татар. Генон Хабермас(рус.)татар. Хайек(рус.)татар. Һайдеггер Hoppe Huntington Irigaray Jouvenel Kautsky Kirk Kołakowski Kropotkin Laclau Land Ленин Люксембург MacIntyre Mansfield Мао Marcuse Maritain Maurras Michels Mises Mosca Mouffe Negri Niebuhr Nozick Nursî Oakeshott Ortega Pareto Polanyi Поппер Qutb Radhakrishnan Rand Rawls Röpke Rothbard Рассел Santayana Sarkar Сартр Schmitt Scruton Searle Shariati Simmel Skinner Sombart Sorel Spann Spengler Strauss Сунь Taylor Voegelin Walzer Вебер Weil Yarvin Žižek
Иҗтимагый теорияләр	Анархизм Authoritarianism Collectivism Christian theories Коммунизм Communitarianism Conflict theories Конфуцийчылык Consensus theory Консерватизм Contractualism Космополитизм Culturalism Elite theory Фашизм Feminist theories Gandhism Hindu nationalism (Hindutva) Индивидуализм Islamic theories Islamism Legalism Либерализм Libertarianism Mohism National liberalism Populism Republicanism Social constructionism Social constructivism Social Darwinism Social determinism Социализм Utilitarianism
Бәйле мәкәләләр	Сәяси икътисад тәнкыйте(ингл.)татар. Хезмәт тәнкыйте(ингл.)татар. Юриспуденция(ингл.)татар. Фәлсәфә һәм икътисад(ингл.)татар. Мәгариф фәлсәфәсе(ингл.)татар. Тарих фәлсәфәсе(ингл.)татар. Хокук фәлсәфәсе(ингл.)татар. Сөю фәлсәфәсе(ингл.)татар. Иҗтимагый фән фәлсәфәсе(ингл.)татар. Сәяси этика(ингл.)татар. Иҗтимагый эпистемология(ингл.)татар. Исемлек(ингл.)татар.
Төркем