Михаил Бакунин
Михаил Александрович Бакунин ( 1814 ел, 30 май (18 май) [7], Прямухино авылы, Новоторжский өязе, Тверь провинциясе, Россия Империясе — 1876 ел, 1 июль (19 июнь), Берн, Швейцария ) — Россия акыл иясе һәм Бакуниннар гаиләсеннән чыккан революционер, анархизм, халыкчылык теоретикларының берсе. Социаль анархизмның башында тора.
Биографиясе
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Михаил Александрович Бакунин 1814 елның 18 маенда (30) гаилә имениесы Прямухинода туган. Әтисе Александр Михайлович яшьлеген Италиядә үткәргән, Флоренциядәге Россия миссиясендә атташе вазифаларын башкарган. Кайткач, ул отставкага китә һәм Твердәге имениесына урнаша. Ул декабристлар белән бәйләнештә булган, "Коткару Союзы" башлыгы Н. М. Муравьевны яклап, үзенең крестьяннарын азат итәргә тырышкан.
Михаил Бакунин Санкт-Петербург артиллерия мәктәбен тәмамлый (1838 — 1832) һәм 1832 — 1834 елларда армия сафларында хезмәт итә. Аннары ул отставкага китә һәм Мәскәүгә барып урнаша. Монда ул М.В.Станкевич һәм В.Г.Белинский белән таныша.
1840 елда чит илгә китә: башта Германиягә, анда берникадәр вакыт Берлин университетында укый. Соңрак ул прогрессив лидерлар А.Ручей, В.Вайтлинг, П.Прудхон, К. Маркс, Ф. Энгельс белән очраша.
Укуын ташлап, теориядән революцион көрәш практикасына күчә, Прага һәм Дрезден баррикадаларында катнаша. Фетнә җиңелгәч, аны Саксония һәм Австрия судлары ике тапкыр үлем җәзасына хөкем итәләр, ике ел төрмәдә тотканнан соң, 1851 елда Австриядән Россиягә экстрадициялиләр. Ул Шлиссельбургтагы Алексеевский равелинында җиде ел һәм дүрт ел Себер сөргенендә була. 1861 елда сөргеннән кача һәм Көнбатыш Европа революцион хәрәкәтенә кушылып, Россияне аңа җәлеп итәргә өметләнә.
1864 елда ул халык эшчеләр җәмгыятенә кушыла (I Интернационал), ләкин аның анда булуы җәмгыятьне ныгыту урынына җимерә.
Ул 1868 елда эшчәнлеге тулысынча практикага юнәлтелгән "Халыкара социалистик демократия союзы"н булдыра һәм 1872 елдә Гаага конгрессы аны "Интернационал" сафыннан куып чыгара. 1870 елда Бакунин Лион гыйсъянчылары арасында, гәрчә ул коммунарларның җиңелүен алдан сизсә дә, Париж Коммунасы игълан ителүен хуплый. Ул үз идеяларына нык ышана һәм революция профессионалы буларак җиңелмәс диярлек. Ул бердәнбер явызлыкка — дәүләтчелекнең барлык төрләренә каршы көрәшә, бөтен дәүләт җимерекләрендә кешелекнең гомум кардәшлеген тели.
1873 елда М.Бакунинның "Дәүләт һәм анархия" китабы дөнья күрә.
Инде карт, авыру, ләкин "коткару көрәше" илһамы белән януын дәвам иткән Бакунин 1874 елда хәтта күтәрелештә катнашу өчен Болоньега китә.
Каты бөер авыруы аны Швейцариягә күченергә мәҗбүр итә. Бернда 1876 елның 1 июлендә ул иске дуслары: профессор А.Фохт һәм Тейхеливлар гаиләсе кырында вафат була. Ул шунда җирләнә.
Хәтер
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 datos.bne.es: El portal de datos bibliográficos de la Biblioteca Nacional de España — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Каталог Немецкой национальной библиотеки
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Краткая литературная энциклопедия — Москва: Советская энциклопедия, 1962.
- ↑ Bakunin M. A. Michail Aleksandrovič Bakunin Papers
- ↑ Bakunin M. A. Bakunin Collected Works Collection
- ↑ ГАТО ф. 160. оп. 1 . д. 14493. с. 703. Метрические книги церкви села Прямухино Новоторжского уезда Тверской губернии.
Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Катков М. Н. Кто наши революционеры? (Характеристика Бакунина), 1863.
- А. В. Амфитеатров «Святые отцы революции: М. А. Бакунин», 1906.
- Блок А. Михаил Александрович Бакунин, 1906.
- В. Черкезов. Значение Бакунина в интернациональном революционном движении, 1915.
- Боровой А. Бакунин, 1926.
- Б. Горев. М. А. Бакунин (К 50-летию со дня смерти)
- Пирумова Н. М. Михаил Бакунин. Жизнь и деятельность. — М., 1966.
- Пирумова Н. М. Бакунин (Жизнь замечательных людей) (1970) или zip 2010 елның 25 декабрь көнендә архивланган.
- Пирумова Н. М. Социальная доктрина М. А. Бакунина. — М., 1990.
- Пол Аврич. Бакунин и Нечаев, 1974.
- В. Ф. Пустарнаков. М. А. Бакунин, 1989.
- Плеханов Г. В. Бакунин — глава из книги «Анархизм и социализм»
- Борис Парамонов Сапоги всмятку: бренд «БАКУНИН» 2009 елның 1 июнь көнендә архивланган.
- Дамье В. В. Михаил Бакунин: от социалистического федерализма к анархизму // «Философские науки». 2014. № 7. С.83-102.
- Рябов, Пётр. Человек бунтующий: философия бунта у Михаила Бакунина и Альбера Камю
- Стеклов Ю. М. Михаил Александрович Бакунин. Его жизнь и деятельность. Т. 1-4. — М.-Л., 1926—1927. — 4 т.
- М. А. Бакунин: Pro et contra. — 2-е изд., испр. — СПб: Изд-во РХГА, 2015. — 1050 с.
- Зильберман И. Б. Политическая теория анархизма М. А. Бакунина. Критический очерк. — Л., 1969.
- Дюкло Ж. Бакунин и Маркс. Тень и свет. Пер. с франц. — М., 1975.
- Моисеев П. И. Критика философии М.Бакунина и современность. — Иркутск, 1981.
- Мамут Л. С. Этатизм и анархизм как типы политического сознания. Домарксистский период. — М., 1989.
- Ударцев С. Ф. Рукопись М. А. Бакунина «Гамлет» [Статья и публикация неизвестной рукописи (Бакунин М. А. Гамлет)] // Monuments of Culture. Nev Discoveriets = Памятники культуры. Новые открытия. Письменность. Искусство. Археология: Ежегодник (1984) / Академия наук СССР. Научный совет по истории мировой культуры АН СССР. Пред. редколлегии — Д. С. Лихачев. Ленинград: Наука, 1986. — 560 с. — С. 55-63.
- Кембаев Ж. М. Федералистские идеи М. А. Бакунина относительно объединения народов Европы и всего мира // Право и политика. — № 11. — 2010. — С. 2016—2025.
- Сысоев В. Бакунины.- Тверь: Созвездие, 2002.- 464с.: ил.
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Бакунины, дворянский род // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1891. — Т. IIa. — С. 774—775.
- Бакунины, общественные деятели // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1905. — Т. доп. I. — С. 201—203.
- Штейн В. Бакунин, Михаил Александрович // Русский биографический словарь : в 25 томах. — СПб.—М., 1896—1918.
- Бакунин пробудил у швейцарцев дух анархии. «Наша газета» (Швейцария)
- Могила Михаила Бакунина на сайте «Могилы знаменитостей»
- На сайте Народной Воли
- Жизнь и творчество Бакунина Михаила Александровича
- Михаил Бакунин на «Родоводе». Дерево предков и потомков