Троицк татар театры

Троицк татар театры
Нигезләнү елы	1910
Ябылу елы	1931

Троицк татар театры — Ырынбур губернасына (1919 елдан Чиләбе губернасына, 1923 елдан Урал өлкәсенә, 1934 елдан Чиләбе өлкәсенә) караган Троицк шәһәрендә 1910-1931 елларда (1910 елдан үзешчән театр, 1919 елдан һөнәри дәүләт театры булып) эшләгән татар театры.

Тарих

• 1910 елда «Троицк театр-музыка сәнгатенә ярдәм итүче җәмгыять» («Троицкое общество поощрения театрально-музыкального искусства») исемендәге үзешчәннәр коллективы буларак оеша. Җәмгыять рәисе – М. Дәүләтшин.
• 1917 елгы инкыйлабтан соң да Троицк театры труппасы таркалмый, иҗат итүен дәвам итә.
• 1919 елда һөнәри театр итеп үзгәртелә. Ватандашлар сугышы елларында да театр эшчәнлеген туктатмый.
• 1931 елда Свердлауда Урал (үзешчән) театрлары олимпиадасы уздырыла. Троицк (һөнәри дәүләт) татар театры, өлкәдә бердәнбер милли театр буларак, әлеге бәйгедә катнаштырыла («Кара күләгәләр» спектакле белән) һәм үзен бик яхшы таныта. ВКП (б)ның Урал өлкә комитеты карары белән Троицк театры Урта һәм Көньяк Урал үзәге Свердлауга күчерелә. Исеме «Урал өлкә татар-башкорт күчмә эшче театры» итеп үзгәртелә (1933 елда ябыла). Театрның гастрольләр маршруты Свердлау, Чиләбе, Магниттау, Азбис, Шумихи, Берды, Мияс, Ялан-Катай, Түбән Тагил, Чусавай, Пирем, Сарапул, Кызылъяр, Зылатаус, Березники, Кизил, Губаха, Саликам, Воткинск шәһәрләре, урман хуҗалыклары, яңа төзелешләр аша үтә.

Актерлар

Төрле елларда Троицк театрында Гыйләҗ Казанский, Мингали Надрюков, Исмәгыйль Илялов, Исхак Илялов, Һаҗәр Илялова, 3. Сабитов, Мохтар Мутин, Барый Тарханов, Камал II, Шакир Усманаев, С. Садыйкова, Нурия Калметова, Фәхри Сәйфетдинов, Фәризә Гобәйдуллина, Ибраһим Шаһдалиев, З.Л. Аитов, М. Миңнулла һ.б. эшли.

1921 елның маенда театр труппасында 18 кеше штатта тора (чагыштыру өчен: урыс драма труппасында 26 кеше, урыс күчмә драма труппасында 10 кеше).

Репертуар

Театр репертуарын даими яңартып тора. Аена 5 спектакль өлгертә. Шәһәрнең иҗтимагый җыелышлар бинасында һ.б. залларда татарча спектакль дә күрсәтелә торган «Көнчыгыш кичәләре» даими уздырыла.

Иң яхшы татар пьесаларын, урыс һәм чит ил классикасын уйнардай труппа туплана.

Чыганаклар

1. И. Илялова. Г. Камал театры артистлары. Казан: ТКН, 1996. ISBN 5-298-00708-2
2. Белешмәлек. Казан: «Мәгариф», 2003.

Сылтамалар

• Музыканты и артисты из провинции
• Уральские корни казанских лицедеев