Екатеринбург
(Свердловск битеннән юнәлтелде)
Навигациягә күчү
Эзләүгә күчү
| Екатеринбург | |
|---|---|
.svg) .svg) | |
 | |
| Ил | Россия |
| Регион | Свердловск өлкәсе |
| Координатлар | 56°50'8"N, 60°36'46"E |
| Нигезләнгән | 1723 ел |
| Элеккеге исемнәр | 1924 елга хәтле — Екатеринбург 1991 елга хәтле — Свердловск |
| Мәйдан | 491 км² |
| Климат | киметүче-континенталь |
| Рәсми тел | Рус теле |
| Халык саны |  1 377 738 кеше (2012) кеше |
| Халык тыгызлыгы | 2806 кеше/км² кеше/км² |
| Агломерация | 2 180 864 |
| Милли состав | руслар немецлар һ. б. |
| Дини состав | христианнар иудеилар һ.б. |
| Сәгать кушагы | UTCUTC+6 |
| Телефон коды | +7 343 |
| Почта индексы | 620XXX |
| Рәсми сайт | екатеринбургг.рф/ |
| Кардәш шәһәрләр | Сан-Хосе (Калифорния), Ферентино, Филибә[d][1], Вупперталь, Плзен, Җенова, Kanton, Инчон, Гөтеборг, Бишкәк, Birminghem һәм Торино |
| Кардәш шәһәрләр | Сан-Хосе (Калифорния), Ферентино, Филибә[d][1], Вупперталь, Плзен, Җенова, Kanton, Инчон, Гөтеборг, Бишкәк, Birminghem һәм Торино |
| Бүләкләр |  |
Екатеринбург (тат. يكاتيرينبور, Екатеринбург[2], 1924 — 1991 елларда Свердловск; себ.тат. Цыбар-тора) — Свердловск өлкәсенең административ үзәге, халык буенча Россиядә дүртенче шәһәр.
2020 елның 2 июленнән — «Хезмәт даны шәһәре»[3].
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Урынлаштыру[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Екатеринбург Ауразиянең үзәк өлешендә, Урал тауларының көнчыгыш битләвендә, Исәт елгасының ике ярында, Мәскәүдән 1667 километр көнчыгыштарак урнашкан.
| Екатеринбургдан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.svg){kind=small} Киров ~ 833 км Пермь ~ 356 км |
.png){kind=small} Серов ~ 356 км.png){kind=small} Түбән Тагил ~ 140 км |
 Тубыл ~ 571 км. |
|||||||
.png){kind=small} Казан ~ 908 км.svg){kind=small} Ижау ~ 618 км |
 |
.png){kind=small} Төмән ~ 325 км |
|||||||
 Уфа ~ 520 км Ырынбур ~ 892 км |
 Чиләбе ~ 225 км.svg){kind=small} Магнитогорски ~ 461 км |
.svg){kind=small} Курган ~ 381 км Омск ~ 954 км |
|||||||
Сәгать поясы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Екатеринбург халыкара стандарт буенча Yekaterinburg Time Zone (YEKT) сәгать поясында урнаша. Бу сан, UTC системасы буенча исәпләгәндә, +6:00 гә тигез.
Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Уртача еллык температура — +3 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 2,9 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 71%
| Екатеринбург климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 5,6 | 9,4 | 17,3 | 28,8 | 33,4 | 35,6 | 38,8 | 37,2 | 31,9 | 24,7 | 13,5 | 8,6 | 38,8 |
| Уртача максимум, °C | −9,1 | −6,8 | 1 | 9,8 | 17,4 | 23 | 24,4 | 21,1 | 14,5 | 6,8 | −2,8 | −7,9 | 7,6 |
| Уртача температура, °C | −12,6 | −11,1 | −3,8 | 4,3 | 11,3 | 17,1 | 19 | 15,9 | 9,8 | 3,4 | −5,8 | −11 | 3 |
| Уртача минимум, °C | −15,7 | −14,5 | −7,6 | 0 | 6,2 | 12,1 | 14,4 | 11,9 | 6,4 | −0,7 | −8,3 | −13,7 | −0,7 |
| Абсолют минимум, °C | −44,6 | −42,4 | −39,2 | −21,8 | −13,5 | −2,3 | 1,5 | −1 | −9 | −26,6 | −39,2 | −46,7 | −46,7 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 26 | 20 | 20 | 28 | 50 | 74 | 89 | 72 | 58 | 39 | 33 | 28 | 537 |
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1840[4] | 1856[5] | 1897[5] | 1913[5] | 1926[5] | 1931[5] | 1939[5] | 1959[6] | 1970[7] | 1979[8] | 1989[9] | 2002[10] | 2010[11] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 15 779 | ~16 900 | ~43 200 | ~53 500 | ~134 800 | ~223 800 | ~423 000 | 778 602 | 1 025 045 | 1 211 172 | 1 364 621 | 1 293 537 | 1 350 136 |
Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Милләт | 2002[12] | 2010[13] |
|---|---|---|
| руслар | 87,4% | 89,1% |
| татарлар | 3,8% | 3,7% |
| украиннар | 1,5% | 1,1% |
| башкортлар | 1,1% | 1,0% |
Екатеринбург агломерациясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Екатеринбург агломерациясе — халык саны буенча Россиянең дүртенче агломерациясе. Халык саны — 2,2 млн кешедән артык. Агломерациянең беренче поясына Югары Пышма, Среднеуральск, Березов, Әрәмәле шәһәрләре, икенче поясына Первоуральск, Ревда, Полевской, Сысерть, Новоуральск шәһәрләре керә.
Эчке бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Югары Исәт районы
- Тимер юл районы
- Орджоникидзе районы
- Киров районы
- Октябрь районы
- Чкалов районы
- Ленин районы
Шәһәрдә туган күренекле кешеләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Ирина Колмогорцева (1930-2015), рәссам, Тукай премиясе (2015) лауреаты.
- Марат Әкбәров, тимеракята шуучы.
- Николай Хәбибуллин, хоккейчы.
- Руслан Насыйбуллин, кылычбаз.
- Дамир Хәмәдиев, футболчы.
- Олег Хәфизов, язучы.
- Марат Галимов, футболчы.
- Лилия Нәҗметдинова, спортчы, тренер (нәфис гимнастика), ТР атказанган физик тәрбия хезмәткәре.
- Әлфия Нәзметдинова, гимнаст.
- Роберт Ямьлеханов, футболчы.
- Евгений Дәүләтшин, футболчы һәм тренер.
- Алия Гәрәева (1988), спортчы (нәфис гимнастика) һәм тренер.
Татар матбугаты[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Дин[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Православие
- РПЧ Екатеринбург митрополиясе
- Ислам
- ҮДН карамагындагы Урал мөфтияте
- Әрмән Апостол чиркәве
- Методистлар чиркәве
- Яһүд дине
Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 https://www.plovdiv.bg/en/about-plovdiv/побратимени-градове/
- ↑ http://etomesto.com/map-kazan_tassr-1921/?x=52.994278&y=56.523365
- ↑ Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести»
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 http://www.mojgorod.ru/samarsk_obl/samara/index.html
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег
<ref>; для сносокgks.ruне указан текст - ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2015-09-15, retrieved 2014-02-14
- ↑ 2010 ел сан алу базасы, archived from the original on 2018-03-27, retrieved 2014-02-14
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
|
Викиҗыентыкта? Екатеринбург |
|---|
| Районнар | | |
|---|---|---|
| Транспорт | ||
| География | ||
| 1 000 000-нан артык кеше | Мәскәү • Санкт-Петербург • Новосибирск • Екатеринбург • Казан • Нижгар • Чиләбе • Самар • Омск • Ростов-на-Дону • Уфа • Красноярск • Воронеж • Пермь • Волгоград |  |
|---|---|---|
| 500 000 — 1 000 000 кеше | ||
| 250 000 — 500 000 кеше | Киров • Чабаксар • Калининград • Брянск • Курск • Иваново • Магнитогорски • Улан-Удэ • Тверь • Ставрополь • Акмәсҗит* • Акъяр* • Түбән Тагил • Смоленск • Белгород | |
Шәһәрләрнең халык саны 2010 халык исәбе буенча китерелгән. * Кырым шәһәрләренең халык саның 2012 елгы мәгълүматлары буенча китерелгән. | ||
Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары | |
|---|---|
| > 100 мең кеше | |
| > 50 мең кеше | |
| > 25 мең кеше | |
| > 10 мең кеше | |
| > 5 мең кеше |  Йошкар-Ола •  Волгоград •  Новосибирск •  Ишембай[1] •  Красноярск • Мәләвез[1] • Актаныш •  Урта Әләзән •  Орски •  Сызран •  Сарапул • Минзәлә • Күзнәй • Яңавыл[1] •  Тум •  Первоуральск • Күмертау[1] • Учалы[1] • Агыйдел • Байлар Сабасы • Чакмагыш[1] •  Ноябрьск •  Прокопьевск • Түбән Мактама • Волжск • Балтач •  Копейск • Бөре[1] • Можга • Сарман • Мөслим • Бүздәк • Кама Аланы • Кемерово • Раевский[1] • Түбән Тагил •  Нократ Аланы • Урыссу •  Дзержинск • Толбазы[1] • Бакалы[1] • Чаткы • Белорет • Актүбә • Биектау •  Өркет • Троицк •  Иске Кулаткы •  Шыгырдан • Когалым • Приютово[1] • Балык Бистәсе • Шәмәрдән •  Яңа Уренгой •  Ростов-на-Дону • Благовещен[1] • Васильево • Югары Пышма • Богырыслан |
