Екатеринбург
(Свердловск битеннән юнәлтелде)
Навигациягә күчү
Эзләүгә күчү
.svg)
Екатеринбург (тат. يكاتيرينبور, Екатеринбург[6], 1924 — 1991 елларда Свердловск; себ.тат. Цыбар-тора) — Свердловск өлкәсенең административ үзәге, халык буенча Россиядә дүртенче шәһәр.
2020 елның 2 июленнән — «Хезмәт даны шәһәре»[7].
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Урынлаштыру[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Екатеринбург Ауразиянең үзәк өлешендә, Урал тауларының көнчыгыш битләвендә, Исәт елгасының ике ярында, Мәскәүдән 1667 километр көнчыгыштарак урнашкан.
| Екатеринбургдан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.svg){kind=small} Киров ~ 833 км Пермь ~ 356 км |
.png){kind=small} Серов ~ 356 км.png){kind=small} Түбән Тагил ~ 140 км |
 Тубыл ~ 571 км. |
|||||||
.png){kind=small} Казан ~ 908 км.svg){kind=small} Ижау ~ 618 км |
 |
.png){kind=small} Төмән ~ 325 км |
|||||||
 Уфа ~ 520 км Ырынбур ~ 892 км |
 Чиләбе ~ 225 км.svg){kind=small} Магнитогорски ~ 461 км |
.svg){kind=small} Курган ~ 381 км Омск ~ 954 км |
|||||||
Сәгать поясы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Екатеринбург халыкара стандарт буенча Yekaterinburg Time Zone (YEKT) сәгать поясында урнаша. Бу сан, UTC системасы буенча исәпләгәндә, +6:00 гә тигез.
Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Уртача еллык температура — +3 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 2,9 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 71%
| Екатеринбург климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 5,6 | 9,4 | 17,3 | 28,8 | 33,4 | 35,6 | 38,8 | 37,2 | 31,9 | 24,7 | 13,5 | 8,6 | 38,8 |
| Уртача максимум, °C | −9,1 | −6,8 | 1 | 9,8 | 17,4 | 23 | 24,4 | 21,1 | 14,5 | 6,8 | −2,8 | −7,9 | 7,6 |
| Уртача температура, °C | −12,6 | −11,1 | −3,8 | 4,3 | 11,3 | 17,1 | 19 | 15,9 | 9,8 | 3,4 | −5,8 | −11 | 3 |
| Уртача минимум, °C | −15,7 | −14,5 | −7,6 | 0 | 6,2 | 12,1 | 14,4 | 11,9 | 6,4 | −0,7 | −8,3 | −13,7 | −0,7 |
| Абсолют минимум, °C | −44,6 | −42,4 | −39,2 | −21,8 | −13,5 | −2,3 | 1,5 | −1 | −9 | −26,6 | −39,2 | −46,7 | −46,7 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 26 | 20 | 20 | 28 | 50 | 74 | 89 | 72 | 58 | 39 | 33 | 28 | 537 |
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1840[8] | 1856[9] | 1897[9] | 1913[9] | 1926[9] | 1931[9] | 1939[9] | 1959[10] | 1970[11] | 1979[12] | 1989[13] | 2002[14] | 2010[15] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 15 779 | ~16 900 | ~43 200 | ~53 500 | ~134 800 | ~223 800 | ~423 000 | 778 602 | 1 025 045 | 1 211 172 | 1 364 621 | 1 293 537 | 1 350 136 |
Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Милләт | 2002[16] | 2010[17] |
|---|---|---|
| урыслар | 87,4% | 89,1% |
| татарлар | 3,8% | 3,7% |
| украиннар | 1,5% | 1,1% |
| башкортлар | 1,1% | 1,0% |
Екатеринбург агломерациясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Екатеринбург агломерациясе — халык саны буенча Россиянең дүртенче агломерациясе. Халык саны — 2,2 млн кешедән артык. Агломерациянең беренче поясына Югары Пышма, Среднеуральск, Березов, Әрәмәле шәһәрләре, икенче поясына Первоуральск, Ревда, Полевской, Сысерть, Новоуральск шәһәрләре керә.
Эчке бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Югары Исәт районы
- Тимер юл районы
- Орджоникидзе районы
- Киров районы
- Октябрь районы
- Чкалов районы
- Ленин районы
Шәһәрдә туган күренекле кешеләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Ирина Колмогорцева (1930-2015), рәссам, Тукай премиясе (2015) лауреаты.
- Марат Әкбәров, тимеракята шуучы.
- Николай Хәбибуллин, хоккейчы.
- Руслан Насыйбуллин, кылычбаз.
- Дамир Хәмәдиев, футболчы.
- Олег Хәфизов, язучы.
- Марат Галимов, футболчы.
- Лилия Нәҗметдинова, спортчы, тренер (нәфис гимнастика), ТР атказанган физик тәрбия хезмәткәре.
- Әлфия Нәзметдинова, гимнаст.
- Роберт Ямьлеханов, футболчы.
- Евгений Дәүләтшин, футболчы һәм тренер.
- Алия Гәрәева (1988), спортчы (нәфис гимнастика) һәм тренер.
Татар матбугаты[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ ОКТМО
- ↑ https://web.archive.org/web/20180726010024/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2018/bul_dr/mun_obr2018.rar
- ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
- ↑ https://www.plovdiv.bg/en/about-plovdiv/побратимени-градове/
- ↑ http://etomesto.com/map-kazan_tassr-1921/?x=52.994278&y=56.523365
- ↑ Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести»
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 http://www.mojgorod.ru/samarsk_obl/samara/index.html
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег
<ref>; для сносокgks.ruне указан текст - ↑ 2002 ел сан алу базасы
- ↑ 2010 ел сан алу базасы
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
|
Викиҗыентыкта? Екатеринбург |
|---|
| Районнар | .svg){kind=small} | |
|---|---|---|
| Транспорт | ||
| География | ||
Калып:Россиянең зур шәһәрләре Калып:Татарлар саны буенча Россия торак пунктлары