Махачкала

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Махачкала latin yazuında])
Махачкала
рус. Махачкала
Байрак[d]
Нигезләнү датасы 1844
Сурәт
Рәсми исем Махач-Кала, Махӏачхъала, Petrovsk-Port, Петровск-Порт, Петровское, Petrovskoye һәм Махачкала
Дәүләт  Россия
Нәрсәнең башкаласы Дагстан, Городской округ город Махачкала[d][1] һәм Дагстан Автономияле Совет Социалистик Җөмһүрияте[d]
Административ-территориаль берәмлек Дагстан
Сәгать поясы UTC+03:00
Хөкүмәт башлыгы Муса Асхабалиевич Мусаев[d][2]
Халык саны 662 600 (2023)
Административ бүленеше Кировский район[d], Ленинский район[d] һәм Советский район[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 10 метр
Кардәш шәһәр Сфакс[d], Ольденбург, Балыкесир, Брешия, Бискра[d], Владикавказ, Киев[3], Ла-Рош-сюр-Йон, Ндола[d], Роттердам, Спокән, Смолән[d], Сыпин[d], Ялова (Төркия), Калуга һәм Старапул[4]
Мәйдан 468,13 км²
Почта индексы 367000–367999
Рәсми веб-сайт newmkala.ru
Изображение знака с названием места или объекта
Җирле телефон коды 8722
Шәрәфле ватандашлар төркеме [d]
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Карта
 Махачкала Викиҗыентыкта

Махачкала́ (ком. Анжикъала, Магьачкъала, авар. МахIачхъала, лезг. МахIачкъала,Анжи, лак. МахІачкъала, Анжи, Калып:Lang-rut, әзери. Маһачгала, Калып:Lang-tab, Калып:Lang-dar) — Россия байрагы Россия Федерациясенең көньягындагы шәһәр, Дагстан республикасының башкаласы, Төньяк Кавказның Россия өлешендәге һәм Төньяк Кавказ федераль округының иң эре шәһәре.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Махачкала́ чикләрендә урта гасыр заманнарыннан бирле билгеле Тарки сәүдә шәһәре яшәгән. Бер вакытта Алтын Урда составына керә. XVI гасырдан шәһәр кумыкларның Шаухал дәүләте башкаласы булды.

1844 елда рус Петровское хәрби ныгытмасы салына. 1857 елда торак пункт шәһәр статусын һәм порт шәһәре Петровск атамасын ала.

1918 елның 15 ноябрендә Дагъстан вакытлы хөкүмәте рәисе Нух-Бәк Тарковский боерыгы белән шәһәргә Шамил-Кала атамасы бирелә.

1921 елның 14 маенда Дагъстан инкыйлаби комитеты боерыгы буенча шәһәр Дагъстан АССРы башкаласы буларак билгеләнә һәм исеме Махач Дахадаев хөрмәтенә Махачкала дип үзгәртелә.

Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]