Иркутск

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Иркутск latin yazuında])
(Өркет битеннән юнәлтелде)
Иркутск
рус. Иркутск
Байрак[d]
Нигезләнү датасы 1661
Сурәт
Нигезләүче Похабов, Яков Иванович[d]
Дәүләт  Россия[1]
Нәрсәнең башкаласы Иркутский район[d][1] һәм Городской округ «город Иркутск»[d][1]
Административ-территориаль берәмлек Городской округ «город Иркутск»[d][1]
Сәгать поясы IRKT[d] һәм UTC+08:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Ангара, Өркет[d], Ушаковка[d] һәм Өркет сусаклагычы[d]
Хөкүмәт башлыгы Дмитри Бердников[d][2]
Халык саны 623 736 (2017)[3]
Административ бүленеше Правобережный округ[d], Октябрьский округ[d], Свердловский округ[d] һәм Ленинский округ[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 440 метр
Кардәш шәһәр Пфорцһайм, Шеньяң, Улан-Батор, Канадзава[4], Юҗин (Орегон), Нови-Сад, Эвьян-ле-Бен, Стрёмсунд[d], Порденоне, Гренобль, Дижон, Акмәсҗит[5], Красноярск, Каңның һәм Белосток
Нәрсә белән чиктәш Иркутский район[d] һәм Ангарский городской округ[d]
Бүләкләр
Октябрь Инкыйлабы ордены
Мәйдан 277 км²
Почта индексы 664000–664999
Рәсми веб-сайт admirk.ru(рус.)
Коллаж
Феноменның икътисады экономика Иркутска[d]
Җирле телефон коды 3952
Шәрәфле ватандашлар төркеме [d]
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Карта
 Иркутск Викиҗыентыкта

Иркутск (рус. Иркутск, бүр. Эрхүү) — Көнчыгыш Себернең иң эре икътисади һәм мәдәни үзәкләрнең берсе, Иркутск өлкәсе административ үзәге. Шәһәр Ангара елгасының ике ярларында урнаша.

Халык саны — 587 225 кеше.[6]

2020 елның 2 июленнән«Хезмәт даны шәһәре»[7].

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр Иркутск елгасының Иркут елгасына (Ангара кушылдыгы) кушылу урыны янында, Иркутск-Черемхау тигезлегендә, Красноярскидан 1060 километр көньяк-көнчыгыштарак урнаша. М53 «Байкал» (Новосибирск — (Тум —) КемеровоКрасноярск — Иркутск) автоюлының соңгы пункты.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Иркутск климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 2,3 10,2 20,0 29,2 34,5 35,6 37,2 34,1 29,0 25,6 14,1 4,6 37,2
Уртача максимум, °C −12,9 −7,9 0,3 9,4 18,0 22,7 24,8 22,1 15,7 7,7 −2,8 −10,6 7,2
Уртача температура, °C −17,9 −14,6 −6,5 2,5 10,2 15,4 18,2 15,8 9,1 1,7 −7,7 −15,4 0,9
Уртача минимум, °C −22 −19,8 −12,3 −2,9 3,4 9,2 12,9 10,8 4,2 −2,7 −11,8 −19,3 −4,2
Абсолют минимум, °C −49,7 −44,7 −37,3 −31,8 −14,3 −6 0,4 −2,7 −11,9 −30,5 −40,4 −46,3 −49,7
Явым-төшем нормасы, мм 14 7 12 18 35 75 113 93 51 22 20 17 477

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1840[8] 1856[9] 1897[10] 1926[9] 1931[9] 1939[9] 1959[11] 1970[12] 1979[13] 1989[14] 2002[15] 2010[16]
14 175 ~24 100 51 473 ~102 700 ~113 200 ~250 200 365 893 450 941 549 787 626 135 593 604 587 225

Милли состав (2010): руслар — 96,7%, бүрәтләр — 1,8%, украиннар — 1,6%, татарлар — 1,0%.[17]

Татар матбугаты[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Икътисад[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Рамил Минханов (1961), Татарстан Республикасының халык артисты (2012).
  • Рудольф Нуриев — күренекле татар балетмейстеры, балет артисты.
  • Хәерниса Сафина – язучы («Гөлчирә" повесть авторы), педагог

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 ОКТМО. 179/2016. Сибирский ФО — 2016.
  2. https://admirk.ru/Pages/mayor.aspx
  3. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar
  4. https://www4.city.kanazawa.lg.jp/material/files/group/6/English2022.pdf
  5. https://tass.com/politics/906463
  6. архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-02-04 
  7. Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести»
  8. Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 http://www.mojgorod.ru/irkutsk_obl/irkutsk/index.html
  10. http://demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=649
  11. 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  12. 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  13. 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  14. 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  15. 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  16. Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег <ref>; для сносок gks.ru не указан текст
  17. 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2017-11-11, retrieved 2013-02-04