Татар Википедиясе

Татар Википедиясе
Tatar Wikipediӓse
Татар Википедиясе; Tatar Wikipediӓse
	;
URL	tt.wikipedia.org
Табышлы	Хәйрия
Төр	Челтәрле энциклопедия
Теркәлү	Мәҗбүри түгел
Телләр	татар теле
Эшли башлау вакыты	2003 елның 15 сентябре
Хуҗасы	Викимедиа фонды
Мәкаләләр саны	502 277
Битләр саны	829 929
Үзгәртүләр саны	4 401 548
Теркәлгән кулланучылар	53 646
Актив кулланучылар	68
Идарәчеләр	6
Тирәнлек	2.3

Википедия

Википедиянең
татар (кириллица) телендә бүлеге бар!
tt:Баш бит

Википедия

Википедиянең
татар (латиница) телендә бүлеге бар!
tt:Baş bit

Татар Википедиясе (лат. тат. Tatar Wikipediäse) — Википедиянең татар телендәге бүлеге. Төрки телләрдәге Википедияләр арасында мәкаләләр саны буенча, төрекчә Википедиядән генә калышып икенче урында бара. 2003 елның 15 сентябрендә ачыла, һәм баштан фәкать латин әлифбасы белән эшли. Бүгенге көндә исә Татар Википедиясендә латин һәм кирилл әлифбалары тигез хокукларда кулланыла.^[1] Татар телендәге бүлекнең күпчелек тарафыннан кабул ителгән исеме — «татар Википедиясе» — башка телләрдәге бүлекләре кебек үк мәкаләләр язылу телен генә белдерә, берәр этнос яки дәүләткә караганын түгел.

Статус

Татар Википедиясе (шулай ук ТатВики һәм tt.wiki) — Викимедиа фонды карамагындагы Википедия исемле интернет-энциклопедия проектының татар телендәге өлеше.
Татар Википедиясенә кирилл һәм латин имләләрендә язу мөмкин, тик бер мәкалә эчендә бу ике әлифбаны куллану рөхсәт ителми, ләкин барлык төркемнәр атамалары тик кириллча языла.

Татар Википедиясе — татар телен белүче һәм өйрәнүче волонтерлар (үзиреклеләр) көче белән үстерелә.
Кертем яки үзгәртүләр ясаучылардан, үз гамәлләрен кагыйдәләр һәм киңәш-кулланмалар буенча кылулары көтелә.

TATLAT

Татар Википедиясе җәмәгатьчелеге карары нигезендә латин әлифбасында да мәкаләләр язып була. Латин әлифбасы нигезендәге Баш бит һәм аңа багышланган проект бар.

2012 елдан Татар Википедиясе мәкаләләрен латин әлифбасында укырга теләүчеләр өчен әйләндергеч (конвертор)(үле сылтама) кулланырга мөмкин.

Бүләкләр

2009 нчы елда узган «Татнет йолдызлары» бәйгесендә Татар Википедиясе «Туган тел» номинациясендә беренче урын яулый.
2010 елның октябрендә узган I Халыкара «Белем җәүһәрләре» интернет-проектлар бәйгесенең «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә Татар Википедиясе икенче урынны яулый.
2010 елның «Татнет йолдызлары» бәйгесенең «Туган тел» номинациясендә янә Татар Википедиясе җиңә^[2].
2011 елда узган II Бөтендөнья «Белем җәүһәрләре» интернет-проектлар бәйгесенең «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә Татар Википедиясе беренче урын яулый.
2011 елда узган «Татнет йолдызлары» бәйгесенең «Фән һәм мәгариф» номинациясендә Татар Википедиясе беренче урында^[3].

«Татнет йолдызлары» бәйгесендә беренче урын (2009 ел)
«Татнет йолдызлары» бәйгесендә беренче урын (2010 ел)
«Белем җәүһәрләре» бәйгесендә икенче урын (2010 ел)
«Белем җәүһәрләре» бәйгесендә беренче урын (2011 ел)

Статистика

300 000 мәкалә

Хәзерге вакытка Татар Википедиясендә 502 277 мәкалә бар, 6753 файл йөкләнгән. Викимедиа статистика проектының Татар Википедиясен тасвирлаган Кыскача аналитик мәгълүмат һәм тулы таблица.

2023 ел 21 апрель — 500 000 мәкалә
2022 ел 14 декабрь — 450 000 мәкалә
2022 ел 31 гыйнвар — 400 000 мәкалә
2021 ел 31 июль — 300 000 мәкалә
2020 ел 30 октябрь — 200 000 мәкалә
2020 ел 6 октябрь — 150 000 мәкалә
2020 ел 10 июнь — 100 000 мәкалә
2018 ел 3 июль — 80 000 мәкалә
2016 ел 24 декабрь — 70 000 мәкалә
2014 ел 28 май — 60 000 мәкалә
2013 ел 28 июль — 50 000 мәкалә
2013 ел 14 март — 30 000 мәкалә
2012 ел 25 апрель — 15 000 мәкалә
2011 ел 8 июль — 10 000 мәкалә
2009 ел 28 декабрь — 5000 мәкалә
2009 ел 15 июнь — 4 000 мәкалә

Чагыштырма статистика

Татар Википедиясенең башка төрки телле Википедия бүлекләре белән чагыштырма таблица

№	Код	Википедия бүлеге	Ачылган елы	Мәкаләләр	Битләр	Файллар	Үзгәртүләр	Теркәлгән кулланучылар	Актив кулланучылар	Идарәчеләр	Тирәнлек
1	tr	Төрек	2002	624 841	3 261 034	42 331	34 380 837	1 627 111	2433	21	187.7
2	tt	Татар	2003	502 277	829 929	6753	4 401 548	53 646	68	6	2.3
3	azb	Көньяк Азәрбайҗан	2015	243 831	578 288	427	1 566 832	53 145	98	4	5.1
4	uz	Үзбәк	2004	292 511	1 092 607	3791	5 330 768	149 973	569	15	36.5
5	kk	Казакъ	2002	238 305	643 024	11 476	3 403 513	161 607	302	15	15.3
6	az	Азәрбайҗан	2004	200 701	586 103	14 785	7 859 496	301 384	528	15	49.4
7	ky	Кыргыз	2002	77 001	108 825	2679	495 136	41 960	79	2	0.8
8	ba	Башкорт	2005	63 755	183 476	1505	1 279 258	42 906	74	4	24.6
9	cv	Чуваш	2004	56 906	116 191	534	839 888	36 393	53	2	7.8
10	crh	Кырым-татар	2008	28 442	54 713	0	231 070	31 803	42	2	3.6
11	sah	Саха	2008	17 215	52 226	1765	411 735	26 305	38	4	32.6
12	tk	Төрекмән	2004	6908	17 098	332	258 673	30 093	46	4	32.9
13	ug	Уйгур	2012	9396	16 520	0	169 831	23 238	35	1	5.9
14	gag	Гагауз	2010	2808	6661	0	69 597	15 172	16	1	19.7
15	krc	Карачай-балкар	2010	2219	14 884	0	111 745	11 027	18	1	244.6
16	kaa	Каракалпак	2006	7760	18 631	29	98 128	13 204	43	2	10.3
17	tyv	Тыва	2013	3527	13 181	0	48 353	9859	19	1	27.5
18	alt	Алтай	2021	1100	6468	0	47 167	3431	14	2	173.7

Мәкаләләр тематикасы буенча статистика

2021 елның 5 февраленә мәкаләләрнең күбесе киләсе темаларга багышланган^[4]:

торак пунктлар — 122 488 мәкалә,
елгалар — 23 350 мәкалә,
астероидлар — 20 896 мәкалә,
аксымнар — 14 605 мәкалә,
шәхесләр — 12 201 мәкалә,
галактикалар — 7 838 мәкалә.
хронологик исемлекләр — 3 923
кратерлар — 2700
һинд дине — 1820

Кызыклы фактлар

Татар Википедиясе исемен башка проект та йөрткән. 2008 елда ачылган Tatar.info —«Татар тормышының көзгесе» (рус. Tatar.info —«Зеркало татарской жизни») проекты шулай ук wiki технологиясе буенча эшләгән һәм массакүләм мәгълүмат чараларында «Татар Википедиясе» (рус. Татарская Википедия) дип йөртелгән^[5]^[6]. Ул энциклопедиядәге мәкаләләр татар халкына бәйле темаларга гына язылган. Теркәлгән һәркем мәкаләләрне үзгәртә алган. Хәзерге вакытта проект эшләми.
Татар Википедиясенә керүче халыкның (август 2016) 34.3% АКШтан, 22.2% Франциядән, 18.0% гына Россиядән, 11.6% Алманиядән, 10.5% Канададан, калган 3.4 % башка илләрдән ^[7], үзгәртүләр кертүгә килгәндә — 86.3% Россия, 4.0% Украинадан ясала^[8].
Татар Википедиясенең беренче идарәчесе (User:Untifler) шулай ук Чуаш һәм Башкорт Википедияләре ачуында да актив катнаша һәм аларда да беренче идарәче була.

Искәрмәләр

↑ Википедия:Тавыш бирү:Латин әлифбасы-2
↑ “Татнет йолдызлары” конкурсында 231 сайт катнашты, archived from the original on 2010-12-17, retrieved 2011-01-04
↑ Казанда “Татнет йолдызлары” җиңүчеләрен бүләкләделәр
↑ Күп үзенә сылтамалы төркемнәр
↑ В Интернете появился татарский аналог Википедии
↑ Татарская Википедия появилась в Интернете, archived from the original on 2011-10-19, retrieved 2011-10-19
↑ Wikimedia Traffic Analysis Report — Wikipedia Page Views Per Country — Breakdown, 1-31 август 2016
↑ Wikimedia Traffic Analysis Report — Page Edits Per Wikipedia Language — Breakdown, Monthly requests or daily averages, for period: 1 Jan 2014 — 31 Mar 2014 (2014 Q1)

Шулай ук карагыз

Тышкы сылтамалар

[1] Википедия:Тавыш бирү:Латин әлифбасы-2

[2] “Татнет йолдызлары” конкурсында 231 сайт катнашты, archived from the original on 2010-12-17, retrieved 2011-01-04

[3] Казанда “Татнет йолдызлары” җиңүчеләрен бүләкләделәр

[4] Күп үзенә сылтамалы төркемнәр

[5] В Интернете появился татарский аналог Википедии

[6] Татарская Википедия появилась в Интернете, archived from the original on 2011-10-19, retrieved 2011-10-19

[7] Wikimedia Traffic Analysis Report — Wikipedia Page Views Per Country — Breakdown, 1-31 август 2016

[8] Wikimedia Traffic Analysis Report — Page Edits Per Wikipedia Language — Breakdown, Monthly requests or daily averages, for period: 1 Jan 2014 — 31 Mar 2014 (2014 Q1)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

к б ү Русия халыклары Википедияләре
1 000 000+	рус (Русская) украин (Українська)^*
500 000+	фин (suomi)^* чечен (нохчийн) татар
100 000+	азәрбайҗан (Azərbaycanca)^* казакъ (қазақша)^*
30 000+	башкорт (башҡортса) чуаш (чӑвашла)
10 000+	кырым-татар (Qırımtatarca) монгол (монгол) таулы мари (кырык марла) болын мари (олык марий) идиш (יידישע) осетин (иронау) саха (сахалыы)
3000+	вепс (Vepsän) коми (зырян коми) коми-пермяк (перем коми) лезгин (лезги) удмурт (удмурт) эрзә (эрзянь)
1000+	авар (магІарул) алтай (алтай) бурәт (буряад) кабарда-чиркес (адыгэбзэ) калмык (хальмг) карачай-балкар (къарачай-малкъар) лак (лакку) ливвик (Livvinkarjala) мукшы (мокшень) тыва (тыва)
100+	адыгей (адыгабзэ) ингуш (гIалгIай)
Викиинкубатор	даргин (даргала) ижора (Ižoran) карел (Karjalan) комык (къумукъ) себер татар (сыбыртатарца) шор (Шор тили) инкубатордагы Русия халыклары телләрендәге барлык Википедияләр
Ярдәм**	«Русия халыклары телләрендә Википедияләрне үстерү» проекты Башкортстан викимедиячылары Азәрбайҗан викимедиячылары Викимедиа Казакъстан Викимедиа Украина Викимедиа Финляндия
^* — Бу телдә сөйләшүчеләрнең күпчелеге Русия тышында яши. ^** Русия халыклары телләрендәге Викимедиа проектларына Россия эчендә ярдәм итү Викимедиа Фонды тарафыннан танылган җирле вики-волонтёрларының «Викимедиа РУ» коммерцияле булмаган партнёрлыгының устав максатларына керә.

к б ү Мәкаләләр саны буенча Википедияләр исемлеге
5,000,000+	инглизчә (en)
1,000,000+	нидерландча (nl) • алманча (de) • шведча (sv) • французча (fr) • итальянча (it) • русча (ru) • испанча (es) • полякча (pl) • японча (ja)
100,000+	португальча (pt) • кытайча (zh) • вьетнамча (vi) • украинча (uk) • каталанча (ca) • норвегча (букмоль) (no) • уарай-уарай (war) • себуанча (ceb) • финча (fi) • фарсыча (fa) • чехча (cs) • маҗарча (hu) • корейча (ko) • гарәпчә (ar) • румынча (ro) • малайча (ms) • төрекчә (tr) • индонезийча (id) • казакъча (kk) • сербча (sr) • словакча (sk) • эсперанто (eo) • датча (da) • литовча (lt) • баскча (eu) • болгарча (bg) • иврит (he) • словенча (sl) • хорватча (hr) • узбекча (uz) • волапюк (vo) • эстонча (et) • һиндча (hi) • әрмәнчә (hy) • норвегча (нүнорск) (nn) • сербхорватча (sh) • латинча (la) • азәрбайҗанча (az) • галисийча (gl) • гадиләштерелгән инглизчә (simple) • грекча (el) • беларусча (be)
10,000+	гөрҗичә (ka) • һаити креолча (ht) • македонча (mk) • непалча (new) • окситанча (oc) • пьемонтча (pms) • тагалогча (tl) • тамилча (ta) • татарча • телугу (te) • таича (th) • африкаанс (af) • албанча (sq) • арагонча (an) • ароманча (roa-rup) • башкортча (ba) • беларусча (be-x-old) • бенгали (bn) • бишнуприя манипури (bpy) • боснийча (bs) • бретонча (br) • бирманча (my) • кантонча (zh-yue) • гуджарати (gu) • исландча (is) • идо (io) • яванча (jv) • кыргызча (ky) • латышча (lv) • ломбардийча (lmo) • түбән саксонча (nds) • люксембургча (lb) • малагаси (mg) • малаям (ml) • мальтача (mt) • марати (mr) • непали (ne) • сицилийча (scn) • суахили (sw) • урду (ur) • уэльсча (cy) • көнбатыш фризийча (fy) • көнбатыш пунджабча (pnb) • йоруба (yo)• чуашча (cv) • алеманнча (als) • амхарча (am) • астурианча (ast) • буньямасан (map-bms) • бугинча (bug) • корсиканча (co) • мисыр гарәпчәсе (arz) • фиджи һиндча (hif) • интерлингва (ia) • ирландча (ga) • каннада (kn) • көрдчә (ku) • мазандарани (mzn) • мин нан (zh-min-nan) • неаполитанча (nap) • кечуа (qu) • самогитанча (bat-smg) • шотландча (sco) • шотланд ирландчасы (gd) • сорани (ckb) • сунданча (su) • таҗикча (tg) • уаллунча (wa) • монгольча (mn) • сахача (sah)
1,000+	баварча (bar) • үзәк биколано (bcl) • чавакано (cbk-zam) • нидерланд түбән саксончасы (nds-nl) • фароеча (fo) • ганча (gan) • гилаки (glk) • тау чирмешчә (mrj) • илоканча (ilo) • капампанганча (pam) • лимбургча (li) • маорича (mi) • минангкабауча (min) • нахуатль (nah) • төньяк самича (se) • осетинча (os) • панджабча (pa) • русинча (rue) • санскритча (sa) • синхальча (si) • тарантино (roa-tara) • тибетча (bo) • югары сорбча (hsb) • венецияча (vec) • воңроча (fiu-vro) • ву (wuu) • йиддиш (yi) • зазаки (diq) • ассамча (as) • аймарача (ay) • бихарча (bh) • классик кытайча (zh-classical) • корнча (kw) • экстремадурча (ext) • франко-провансальча (frp) • фриульча (fur) • гагаузча (gag) • гуарани (gn) • һакка (hak) • интерлингве (ie) • кашубича (csb) • хмерча (km) • комича (kv) • коми-пермякча (koi) • ладино (lad) • лигурча (lij) • лингала (ln) • мальдивча (dv) • манксча (gv) • алан чирмешчә (mhr) • мингрельча (xmf) • навахо (nv) • норманча (nrm) • төньяк фризийча (frr) • новиальча (nov) • иске инглизчә (ang) • орияча (or) • палича (pi) • пангасинанча (pag) • паштуча (ps) • пикардча (pcd) • рипуарианча (ksh) • романшча (rm) • сардинияча (sc) • сатерланд фризийча (stq) • силезча (szl) • сомалича (so) • төрекмәнчә (tk) • удмуртча (udm) • уйгурча (ug) • вепсча (vep) • көнбатыш фламандча (vls) • зеландча (zea) • ачеһча (ace) • аварча (av) • баньярча (bjn) • бурятча (bxr) • чеченча (ce) • кырым-татарча (crh) • эмилио-романьоло (eml) • эрзә (myv) • гренландча (kl) • һавайча (haw) • кабылеча (ka) • калмыкча (xal) • карачай-балкарча (krc) • киньярванда (rw) • лакча (lbe) • лезгинча (lez) • лойбанча (jbo) • түбән сорбча (dsb) • мукшыча (mdf) • палатин алманча (pfl) • папиаменто (pap) • пенсильван алманча (pdc) • шона (sn) • срананча (srn) • сириакча (arc) • ток писин (tpi) • тонгача (to) • уолоф (wo)
100+	абхазча (ab) • зулусча (zu) • каракалпакча (kaa) • хауса (ha) • инуктитут (iu) • чейенча (chy) • игбо (ig) • кабарда сиркассча (kbd) • конгоча (kg) • лаосча (lo) • латгалча (ltg) • мирандча (mwl) • науруча (na) • төньяк соточа (nso) • борынгы чиркәү славянча (cu) • чигәнчә (rmy) • таитичә (ty) • тетум (tet) • жуанг (za) • бамбара (bm) • бислама (bi) • чероки (chr) • эве (ee) • фижианча (fj) • готча (got) • кашмирча (ks) • гикую (ki) • мин донгча (cdo) • молдаванча (mo) • норфолкча (pih) • оромо (om) • самоача (sm) • синдхича (sd) • сватича (ss) • тигриньяча (ti) • тсонгача (ts) • тсванача (tn) • акан (ak) • чаморро (ch) • чичева (ny) • кре (cr) • джонгха (dz) • фула (ff) • инупиак (ik) • кирунди (rn) • луганда (lg) • сото (st) • санго (sg) • тимбука (tum) • тви (tw) • венда (ve) • ксхоса (xh)

к б ү Төрки Википедияләр
500 000+	төрекчә (Türkçe) татарча
200 000+	көньяк азәрбайҗанча (تۆرکجه) үзбәкчә (O'zbekcha/ўзбекча) казакъча (қазақша)
100 000+	азеричә (Azərbaycanca)
50 000+	кыргызча (кыргызча) башкортча (башҡортса) чуашча (чӑвашла)
10 000+	кырымтатарча (Qırımtatarca) сахача (сахалыы)
5 000+	төрекмәнчә (Türkmençe) уйгурча (ئۇغۇرچه)
1 000+	тывача (тыва) каракалпакча (Qaraqalpaqsha) гагаузча (Gagauzca) карачай-балкарча (къарачай-малкъар) алтайча (Алтай)

к б ү Бу теманың Татнет ресурсларында яктыртылуы
Мәгълүмат агентлыклары	«Tatar-inform.tatar» сайтындагы мәкаләләр исемлеге.
Татарстан ММЧлары	«Безнең гәҗит» сайтындагы мәкаләләр җыентыгы. «Ватаным Татарстан» газетасы сайтындагы мәкаләләр җыентыгы. Интертат сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Мәдәни Җомга» газетасы сайтындагы мәкаләләр җыентыгы. «Сөембикә» журналы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Татарстан» телерадиокампаниясе сайтында татарча материаллар исемлеге. «Татарстан — Яңа Гасыр» телерадиокомпаниясе сайтындагы татарча мәкаләләр исемлеге.
Татар телле Россия күләм ММЧлары	Федераль һәм халыкара дәрәҗә көн тәртибен яктыртып торучы ресурслар бар микән?
Татар телле чит ил ММЧлары	Азатлык радиосы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. TRT-TATAR радиосы сайтындагы мәкаләләр исемлеге.
Татарстанның муниципаль татар телле ММЧлары	«Әлмәт таңнары» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Бөгелмә авазы» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Заман сулышы» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Кайбыч таңнары» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Минзәлә» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Мөслим-информ» сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Саба таңнары» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. Түбән Каманың «Туган як» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Шәһри Казан» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Шәһри Чаллы» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге.
Татар телле Россия төбәк ММЧлары	«Авыл таңнары» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Кызыл таң» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Тәтешле хәбәрләре» газетасы сайтындагы мәкаләләр исемлеге.
Тематик ресурслар	«Белем.РУ» сайтындагы мәкаләләр исемлеге. «Бөтендөнья татар конгрессы» сайтындагы татарча мәкаләләр исемлеге. «Гыйлем.tatar» порталындагы материалларда очравы. «Матбугат.ру» сайтындагы материалларда очравы. «Сәләт» сайтындагы язмаларда очравы. «Tatarica энциклопедияcе» сайтындагы татарча мәкаләләр исемлеге. «Татарстан китап нәшрияты» сайтындагы материалларда очравы.