Краснодар крае
Краснода́р крае́ – Россия Федерациясенең Европа өлеше субъекты, Көньяк федераль округы составына керә.
Край үзәге – Краснодар шәһәре.
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Географиик урынлашу
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Край Россия көньягында, Төньяк Кавказының көньяк-көнчыгыш өлешендә урнашкан. Ростов өлкәсе, Ставрополь крае, Карачай-Чиркәс Республикасы, Адыг Республикасы һәм тулысынча танылмаган Абхазия белән чиктәш. Диңгез аша Кырым Җөмһүрияте белән чиктәш.
Край төньяк-көнбатыштан Азак диңгезе белән, төньяк-көнбатыштан Кара диңгез белән юыла. Край территориясе төньяктан көньякка 327 километрга, көнчыгыштан көнбатышка 360 километрга сузылган. Чикләр озынлыгы — 1540 км, яр буе сызыгының озынлыгы — 750 км, мәйданы 75 485 км² тәшкил итә.
Сәгать поясы
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Краснодар крае халыкара стандарт буенча Moscow Time Zone (MSK/MSD) сәгать поясында урнаша. Бу сан, UTC системасы буенча исәпләгәндә, +4:00 гә тигез.
Рельеф
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Кубань елгасы крайны ике өлешенә бүлә: тигезле төньяк (Кубань-Азов буе түбәнлеге, территориясенең 2/3 өлеше), һәм таулы һәм тау алдындагы көньяк өлешенә (территориясенең 1/3 өлеше). Иң биек ноктасы — Цахвоа тавы (3345 м).
Климат
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Климат күбесенчә уртача континеталь, Кара диңгез буенда (Анападан Туапсега алып) — ярымкоры Урта диңгездәге климаты, Туапседан төньяграк — субторпик климаты.
Гыйнварның урта температурасы — -5…+6 °С, июльнең урта температурасы — +22…+24 °С.
Тарих
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Краснодар крае 1937 елның 13 сентябрендә Азак-Кара диңгез крае составыннан аерылып чыгару юлы белән барлыкка килгән.[6]
1991 елдан край составыннан Адыг автономияле өлкәсе чыгарыла һәм Адыг республикасына үзгәртеп корыла.[7]
Халык
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Халык саны буенча Краснодар крае Мәскәү һәм Питырбурдан генә артта кала.
1959[8] | 1970[9] | 1979[10] | 1989[11] | 2002[12] | 2010[11] |
---|---|---|---|---|---|
3 477 809 | 4 124 163 | 4 410 331 | 4 680 560 | 5 125 221 | 5 226 647 |
Милли состав
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Милләт | 2002, мең кеше (%)[13] | 2010, мең кеше [14] |
---|---|---|
руслар | 4436,3 (86,6 %) | 4522,9 (88,3 %) |
әрмәннәр | 274,6 (5,4 %) | 281,7 (5,5 %) |
украиннар | 131,8 (2,6 %) | 83,7 (1,6 %) |
Эре шәһәрләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Краснодар Сочи |
Урын | Шәһәр | Халык саны | Урын | Шәһәр | Халык саны | Новороссийск Ейск |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Краснодар | 744,995 | 11 | Анапа | 58,990 | ||
2 | Сочи | 343,334 | 12 | Крымск | 57,382 | ||
3 | Новороссийск | 241,952 | 13 | Геленҗик | 54,980 | ||
4 | Армавир | 188,832 | 14 | Тимашёвск | 53,924 | ||
5 | Ейск | 87,769 | 15 | Белореченск | 53,892 | ||
6 | Кропоткин | 80,765 | 16 | Курганинск | 47,970 | ||
7 | Славянск-на-Кубани | 63,842 | 17 | Каневская | 44,386 | ||
8 | Туапсе | 63,292 | 18 | Усть-Лабинск | 43,270 | ||
9 | Лабинск | 62,864 | 19 | Кореновск | 41,166 | ||
10 | Тихорецк | 61,823 | 20 | Апшеронск | 40,225 | ||
Чыганак |
Административ бүленеш
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Шәһәр округлары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- I. Краснодар
- II. Новороссийск
- III. Геленҗик
- IV. Горячий Ключ
- V. Сочи
- VI. Армавир
- VII. Анапа
Районнар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Абинск районы
- Апшеронск районы
- Белая Глина районы
- Белореченск районы
- Брюховецкая районы
- Выселки районы
- Гулькевичи районы
- Динская районы
- Ейск районы
- Кавказ районы
- Калининская районы
- Каневская районы
- Кореновск районы
- Кызыл Армия районы
- Крыловская районы
- Крымск районы
- Курганинск районы
- Кущёвская районы
- Лабинск районы
- Ленинградская районы
- Мостовской районы
- Новокубанск районы
- Новопокровская районы
- Отрадненская районы
- Павловская районы
- Приморско-Ахтарск районы
- Северская районы
- Славянск районы
- Староминская районы
- Тбилисская районы
- Темрюк районы
- Тимашёвск районы
- Тихорецк районы
- Туапсе районы
- Успенское районы
- Усть-Лабинск районы
- Щербиновская районы
Танылган шәхесләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Людмила Марченко (1940-1997) - кино һәм театр артисты.
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Шахрай С. М., Алексеев С. С., Собчак А. А. et al. Конституция Российской Федерации // Российская газета — Россия: 1993. — ISSN 1606-5484; 1560-0823
- ↑ ОКТМО
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 4,27 4,28 4,29 4,30 4,31 4,32 4,33 4,34 4,35 4,36 4,37 4,38 4,39 4,40 4,41 4,42 4,43 ОКТМО. 185/2016. Южный ФО
- ↑ 5,0 5,1 https://web.archive.org/web/20210513133711/https://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_417998/2ff7a8c72de3994f30496a0ccbb1ddafdaddf518/
- ↑ Постановление ЦИК СССР от 13.09.1937 "О разделении Азово-Черноморского края на Краснодарский край и Ростовскую область"
- ↑ Закон РСФСР от 3 июля 1991 г. "О преобразовании Адыгейской автономной области в Советскую Социалистическую Республику Адыгея в составе РСФСР"
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg1.php
- ↑ 11,0 11,1 http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg1.php
- ↑ *, archived from the original on 2012-01-24, retrieved 2013-12-04
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года, Приложение 7: Национальный состав населения по субъектам Российской Федерации
Бу — Русия географиясе буенча мәкалә төпчеге. Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп, Википедия проектына ярдәм итә аласыз. |