Фәрит Вәлиуллин

Фәрит Вәлиуллин
Фәрит Вәлиуллин
Туган телдә исем	Фәрит Рәшит улы Вәлиуллин
Туган	24 февраль 1959 (65 яшь); ТАССР Казан
Милләт	татар
Ватандашлыгы	ССРБ→; Россия
Әлма-матер	Казан сынлы сәнгать укуханәсе һәм Мәскәү дәүләт академия сәнгать институты[d]
Һөнәре	рәссам-монументчы
Эш бирүче	Татар дәүләт гуманитар-педагогика университеты һәм Казан (Идел буе) федераль университеты
Бүләк һәм премияләре	Казанның 1000 еллыгы истәлегенә медале
Сайт	http://www.valiullinfarit.ru/
	Фәрит Вәлиуллин Викиҗыентыкта

Википедиядә Вәлиуллин фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Фәрит Вәлиуллин, Фәрит Рәшит улы Вәлиуллин, рус. Валиуллин Фарит Рашитович (1959 елның 24 феврале, ТАССР Казан шәһәре) — рәссам-монументчы, Казан (Идел буе) федераль университетынының Л.Н. Толстой исемендәге филология һәм мәдәниятара бәйләнешләр институтының Г. Тукай исемендәге татар филологиясе һәм мәдәнияте бүлеге дизайн һәм милли сәнгатьләр кафедрасы доценты (2006 елдан). Татарстан рәссамнар берлеге (1971) һәм РФ рәссамнар берлеге (1992) әгъзасы. ЮНЕСКО сынлы сәнгать халыкара берлеге (ИАА/АИАП, ингл. IAA/AIAP, International Association of Art) әгъзасы. Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты (2016).

Тәрҗемәи хәле

Ф. Вәлиуллин. «Болгарларның исламны кабул итүе»

1959 елның 24 февралендә Казанда туган. Казанның 21нче мәктәбенең 8 классын (1974 ^[1]), «сызым һәм рәсем укытучысы» белгечлеге буенча Казан сынлы сәнгать укуханәсен «бик яхшы»га (Б. Майоров, В.И. Куделькин, З. Гыймаев классы, 1978), «рәссам-монументалист» белгечлеге буенча В.И. Суриков исемендәге Мәскәү сәнгать институтын (проф. Ю.К. Королев курсы, 1986) тәмамлаган.

1978 елдан рәсем укытучы булып эшли.
1986 елдан Түбән Кама шәһәрендә сәнгать фондында эшли, Түбән Кама рәсссамнар иҗади төркеме җитәкчесе. «Гадел» шәхси галереясен оештыручы.
1998 елдан Яшел Үзәндә яши һәм иҗат итә.
2006 елдан Татар дәүләт гуманитар-педагогика университетының (хәзер КФУ составында) дизайн һәм сынлы сәнгать факультетында рәсем укытучысы, доцент.

Иҗаты

Портрет, пейзаж, натюрморт, монументаль сәнгать жанрларында эшли.
Түбән Камада Әфганстанда һәлак булганнар истәлегенә һәйкәл, Түбән Кама үзәк хастаханәсе каршында Габдулла Тукай һәйкәле комплексы һ.б.
РФ Дәүләт Думасында (2002), ТР Дәүләт шурасында (2000, 2001) шәхси күргәзмәләр оештыра^[2].
Бөтенсоюз, бөтенроссия, республика, шәһәр күргәзмәләрендә даими катнаша.
Кол Шәриф мәчете гөмбәзенең эчке бизәлешен башкару, Яшел Үзән җәмигъ мәчете фасады, «Нур» мәчете бизәлешен эшләү, Казан тимер юл вокзалы фасадын яңадан төзәтеп кору буенча иҗади төркемнәр җитәкчесе.
2015, май «Болгар» музей-тыюлыгындагы «Болгарларның исламны кабул итүе» мозаика панносын (2х6 м) ясау буенча иҗат төркеме җитәкчесе^[3]

Картиналары

«Кич», «Ашык», «Сыер белән хатын-кыз», «Азан», «Йөк тартучы үсмер», «Печән өсте», «Кара пулат төш күрә», «Иске амбар», «Сарык йоны кырку», «Бию», «Сөембикә һәм Үтәмешгәрәй», «Хушлашу букеты», «Шатлыклы көн», «Гаилә», «Яз», «Курай моңы», «Шагыйрь», «Яугир шатлыгы», «Шәһәр өстендә фәрештә», «Кыз һәм монах хатын», «Хушлашу», «Болак күпере», «Юлдаш», «Бәләкәй Тукай», «Ибн-Фадланның килүе», «Иске шәһәр» һ.б.
Галина Сабинова, җырчы Лидия Әхмәтова портретлары һ.б.

Бүләкләре

2005 «Казанның меңьеллыгы истәлегенә» медале
2016 Г. Тукай исемендәге дәүләт бүләге — «Болгар цивилизациясе. Меңьеллыкларга сузылган юл» сәнгать- пространство экспозиция инсталляциясен иҗат иткән өчен (коллектив эчендә)^[4].

Сылтамалар

КФУ рәсми сайтындагы сәхифәсе 2021 елның 6 март көнендә архивланган.
Рәссамның шәхси сайты 2021 елның 22 апрель көнендә архивланган.

Искәрмәләр

↑ «Мой мир»да шәхси сәхифәсе
↑ Күргәзмәләре исемлеге, archived from the original on 2021-04-22, retrieved 2016-08-01
↑ TatCenter.ru интернет-порталы (ТР эшлекле үзәге)(үле сылтама)
↑ ТР президенты указы № ПУ-375 22.04.2016 (PDF), archived from the original (PDF) on 2021-04-25, retrieved 2016-08-01

[1] «Мой мир»да шәхси сәхифәсе

[2] Күргәзмәләре исемлеге, archived from the original on 2021-04-22, retrieved 2016-08-01

[3] TatCenter.ru интернет-порталы (ТР эшлекле үзәге)(үле сылтама)

[4] ТР президенты указы № ПУ-375 22.04.2016 (PDF), archived from the original (PDF) on 2021-04-25, retrieved 2016-08-01

[1]

[2]

[3]

[4]

к·б·ү 2010 — 2020 елларда Габдулла Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреатлары
2011 ел	Рөстәм Килдебәков • Мария Килдебәкова • Мөхәммәт Мирза • Альбина Шаһиморатова • Лена Шагыйрьҗан
2012 ел	Кол Шәриф мәчете архитекторлары: Зөфәр Галиуллин • Андрей Головин • Альбина Даишева • Рөстәм Зәбиров • Зөфәр Садыйков • Айвар Саттаров • Искәндәр Сәйфуллин • Сергей Шәкүров
2013 ел	Ильяс Айдаров • Нәбирә Гыйматдинова • Алсу Гайнуллина • Софья Кузьминых • Шамил Тимербулатов
2014 ел	Вахит Имамов • Владимир Попов
2015 ел	Клара Булатова • Ирина Колмогорцева • Рәүфәл Мөхәммәтҗанов • Кристина Андреева • Георгий Ковтун • Михаил Тимаев
2016 ел	Нәҗип Нәккаш•Газинур Морат•Иҗади төркем (Илья Артамонов, Александр Леухин, Фәрит Вәлиуллин, Рәшит Шиһабетдинов, Игорь Щетинин, Айрат Ситдыйков, Рамил Хәйретдинов, Дмитрий Бугров)
2017 ел	Мәдинә Маликова • Харис Салихҗан • Розалина Шаһиева
2018 ел	Камил Кәримов • Михаил Кузнецов • Лотфулла Шәфигуллин • Рөстәм Зәкуан
2019 ел	Надир Әлмиев • Люция Хәмитова • Искәндәр Хәйруллин • Радик Бариев • Тәлгат Галиуллин
2020 ел	Лирон Хәмидуллин • Денис Осокин • Идрис Газиев • Иҗади төркем (Гөлнара Гатина • Юрий Александров • Виктор Герасименко • Ренат Салаватов)
1950 – 1960 \| 1970 – 1980 \| 1990 – 2000 \| 2010-еллар