Җаек (шәһәр)

Җаек
каз. Орал
Илтамга
Нигезләнү датасы	1584
Рәсми исем	Уральск, Орал һәм Яицкий городок
Дәүләт	Казакъстан
Нәрсәнең башкаласы	Западно-Казахстанская область[d]
Административ-территориаль берәмлек	Западно-Казахстанская область[d]
Халык саны	271 900
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	35 ± 1 метр
Кардәш шәһәр	Атырау, Плоешт, Искешәһәр, Острава, Ырынбур һәм Расту
Мәйдан	700 000 000 квадрат метр
Почта индексы	090000–090013
Рәсми веб-сайт	uralsk.gov.kz
Нумир тамгасы куды	L һәм 07
Монда җирләргәннәр төркеме	[d]
Җаек Викиҗыентыкта

Җаек (каз. Oral, Орал, рус. Уральск) — Көнбатыш Казакъстанның Аурупа өлешендә, Җаек елгасы янында урнашкан шәһәр. Җаек (Уральск, Орал) Көнбатыш Казакъстан өлкәсенең административ үзәге, Каспий буе түбәнлегенең төньяк өлешендә урнашкан. Гомуми мәйданы, тирә-яктагы шәһәр администрациясенә буйсынучы авыл территорияләрен кертеп, якынча 700 квадрат чакрым.

Халык саны — 216 467 кеше (2010). Шәһәрдә яшел утыртулар мәйданы 6000 гектар тирәсе. Торак фонды — 4 млн м²

География

Җаек Урал елгасының урта агымында, уң ярыңда һәм Чаган елгасының түбән агымы, сул ярында урнашкан. Чаганның уң кушылдыгы Деркул елгасы шәһәр һәм Деркул поселогы яныннан үтә. Иң зур биеклек — Свистун-гора тавы.

Климат

• Уртача еллык температура — +6,2 °C
• Уртача еллык җил тизлеге — 2,9 м/с
• Уртача еллык һава дымлылыгы — 70%

Җаек климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Абсолют максимум, °C	6,6	5,6	21,6	31,1	35,4	40,6	41,6	40,7	38,8	28,0	18,0	8,7	41,6
Уртача максимум, °C	−6,5	−6,2	0,4	14,1	22,7	28,1	29,9	28,2	21,6	12,0	1,5	−4,7	11,8
Уртача температура, °C	−10,4	−10,6	−4,1	7,9	15,7	21,0	22,9	20,9	14,4	6,3	−2	−8,2	6,2
Уртача минимум, °C	−14,2	−14,8	−8,2	2,4	8,8	14,0	16,0	14,1	8,2	1,9	−5,1	−11,7	1,0
Абсолют минимум, °C	−43,1	−40,5	−35,2	−24,3	−6,8	−1,1	4,3	0,4	−7,6	−19,2	−32,6	−39,2	−43,1
Явым-төшем нормасы, мм	28	20	23	21	29	32	43	26	28	40	29	29	348
Чыганак: Погода и Климат

Халык

1959	1970	1979	1989	1999	2009
103 914	134 162	167 352	199 835	221 855	247 236

Милли состав (2010): казакълар — 54,62%, руслар — 38,14%, украиннар — 2,40%, татарлар — 2,05%

Атаклы кешеләр

Җаекта туган, яшәгән яки шәһәр аша үткән шәхесләр:

• Емельян Пугачёв
• Александр Суворов
• Александр Гумбольдт
• Симон Петер Паллас
• Иван Крылов
• Гавриил Державин
• Александр Пушкин
• Владимир Даль
• Василий Жуковский
• Тарас Шевченко
• Александр Алябьев
• Лев Толстой
• Аркадий Столыпин
• Федор Шаляпин
• Владимир Короленко
• Габдулла Тукай
• Габдулла Кариев
• Нәҗип Җиһанов
• Камил Мотыгый
• Галия Кайбицкая
• Сәлим Айткулов
• Абдулла Шаһиев
• Нурлан Канетов
• Гаяз Ишмөхәммәтов

Габдулла Тукай музее

Мәдәният

• Габдулла Тукай музее