Кыйбла мәчете (Тойгелде, Мөслим районы)

Кыйбла
	Мәчет
	Кыйбла
Ил	Русия
авыл	Татарстан, Мөслим районы, Тойгелде
Координатлары	55°16′30″ ; 53°01′28″ (G) (O) (Я)
Дин	Ислам
Мәхәллә	Мөслим районы мөхтәсибәте
Кайсы дини агымга карый	хәнәфи
Бина төре	манарасы түбәсендә урнашкан мәчет
Нигезләнгән	2020
Төзелеш еллары	2020—2021 еллар
	Төп даталар:; 2020 (төзелеш башлану); 2021 (ачылу)
Халәте	гамәлдә

Викибирелмәләрнең буш элементы

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Кыйбла мәчете битенә күчегез.

«Кыйбла» ― Татарстанның Мөслим районы Тойгелде авылында 2021 елда ачылган ислам гыйбадәтханәсе (мәчет), авылның икенче мәхәлләсенең, районның 34 нче мәчете. Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтенә карый.

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Авыл 1737 елдан билгеле. 1780 елда авылда мәчет, мәктәп эшләве теркәлгән. XX гасыр башында ике мәчет, мәктәп булган.

«Яшел» мәчет[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Беренче мәчет («Яшел мәчет») XIX гасыр ахырында — XX гасыр башында төзелгән, 1937 елда манарасы киселә, 1988 елда бина һәм манара реконструкцияләнә, 1997 елдан даими эшли, тарихи―мәдәни мирас һәйкәле^[1]. 1907 елдан 23 ел мулла булып Әхмәтхәбиб Әхмәтҗәләлов (1880―1944) эшләгән. Ул мәдрәсә бетергән, Коръән-хафиз, хаҗи (1912)^[2].

Тойгелде авылының «Яшел» һәм «Кыйбла» мәчетләре имамы ― Фоат хәзрәт Хәбибуллин.

«Кыйбла» мәчете ачылу[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2021 елның 31 июлендә мәчет ачылу тантанасында^[3] Татарстан Республикасы мөфтиенең мөхтәсибәтләр белән эшләү буенча урынбасары Равил хәзрәт Зөфәров, имам-мөхтәсибләр: Илгиз хәзрәт Сөнгатуллин (Мөслим районы), Әлфәс хәзрәт Гайфуллин (Чаллы шәһәре), Сәгыйть хәзрәт Хаков (Сарман районы), Мөслим муниципаль районы башлыгы урынбасары Азат Әхмәтҗанов катнаша ^[4].

Тасвирлама[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Ислам йорты авыл халкының тырышлыгы, иганәчеләрнең матди ярдәме белән сафка баса. Мәчет бер катлы итеп, кирпечтән төзелгән. Манарасы түбәсендә булган мәчет төренә керә. 6 х 12 метр зурлыгында. Бинаның тәһарәтханәсе, ашханәсе һәм склад бүлмәсе бар, мәчетнең әйләнә-тирәсе төзекләндерелгән, юллар салынган. Мәчеттә берьюлы 150 кеше намаз укый ала.

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

↑ Тойгелде. Tatarica Онлайн-энциклопедиясе
↑ Тойгелде авылы // Әхмәдулла Әхмәтгалиев. Мөслим төбәге. Тарихи сәхифәләр. Чаллы: «Яр Чаллы типографиясе» ДУП, 2003, 203-204нче бит
↑ Тойгелде. ВКонтакте
↑ «Кыйбла» мәчете ачылды. muslumirc.ru, 2.08.2021

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татарская энциклопедия: В 6 т. / Гл. ред. М.Х. Хасанов, отв. ред. Г. С. Сабирзянов. – Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2010. – Т. 5: Р–С–Т. – 736 с.
Тойгелде. Tatarica Онлайн-энциклопедиясе
Мөслим районы Тойгелде авылында яңа мәчет ачылды. 2021 елның 3 август көнендә архивланган. ТР МДН сайты, 2.08.2021

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

[1] Тойгелде. Tatarica Онлайн-энциклопедиясе

[2] Тойгелде авылы // Әхмәдулла Әхмәтгалиев. Мөслим төбәге. Тарихи сәхифәләр. Чаллы: «Яр Чаллы типографиясе» ДУП, 2003, 203-204нче бит

[3] Тойгелде. ВКонтакте

[4] «Кыйбла» мәчете ачылды. muslumirc.ru, 2.08.2021

[1]

[2]

[3]

[4]

к б ү Татарстан диния нәзарәтенә караган гамәлдәге мәчетләр (төркем)
Казан (исемлек • калып • төркем)	• тарихи мәчетләре: Ак • Ал • Апанай • Әҗем • Борнай • Галиев • Зәңгәр • Иске Таш • Кабан арты • Мәрҗани • Нурулла • Рәҗәп • Солтан • ХХ г. ахырыннан: Ай нуры • Әмәт бистәсе • Әминә • Әниләр • Әтиләр • Әхмәдзәки • Бишбалта • Болгар • Бохара • Габделгалләм • Гадел • Җәмигъ • Җомга • Зәйнулла • Иман Нуры • Ирек • Ислам • Казан нуры • Касыйм • Колшәриф • Котдус • Кыйбла • Мәдинә • Миргазиян • Мөслимә • Нур Ислам • Отар бистәсе • Өмет • Өметлеләр • Петровский бистәсе • Рамазан • Рауза • Рәхмәтулла • Ризван • Рөстәм • Салихҗан • Сәләх • Сөләйман • Тәүфикъ • Туган авылым • Тынычлык • Утыз Имәни • Фәрһад • Хәдиҗә • Хәтер • Хөзәйфә • Шамил • Ярдәм
Чаллы (исемлек • калып • төркем)	Ак • Әбүзәр • Җамигъ • Нур-Ихлас • Рамазан • Сөембикә • Тау • Тәүбә • Туфан • Утыз Имәни • Чишмә
Азнакай районы (төркем)	• Азнакай: • башка ТПлар: Мәндәй • Уразай
Аксубай районы (төркем)	• Аксубай: • башка ТПлар:
Актаныш районы (төркем)	• Актаныш: • башка ТПлар:Табанлыкүл • Такталачык
Алабуга районы (төркем)	• Алабуга: • башка ТПлар:
Алексеевск районы (төркем)	• Алексеевское: • башка ТПлар:
Апас районы (төркем)	• Апас: • башка ТПлар: Аюкөйдергән • Әлмәндәр • Әҗем • Багыш • Болын-Балыкчы • Борнаш • Дәвеш • Дәүләки • Дүртөйле • Зур Күккүз • Иске Әнәле • Идрәс (Идрәс-Тинки) • Иске Йомралы • Иске Көлкәш • Ихлас (Кызыл Тау) • Кара Борнаш • Карабай • Карамасар • Каратун • Кече Бакырчы • Кече Болгаер • Кече Күккүз • Колгына • Кормаш мәчете • Коштавыл • Күкшем • Кызыл Тау • Морзалар • Нәҗиб (Каратун) • Олы Бакырчы (Бакырчы) • Олы Болгаер • Рөстәм (Акхуҗа) • Сатмыш • Сәфәр (Свияжский) • Татар Пүчинкәсе • Татар Черкене • Тәүгелде • Тутай • Түбән Балтай • Түбән Барыш • Түбән Биябашы • Урта Балтай • Урта Биябашы • Үтәмеш • Чирмешән • Чүри-Бураш • Шәмәк • Шәмбалыкчы • Шәрифә (Танай-Турай) • Шыгай • Югары Балтай • Югары Ындырчы • Ябалак • Янгелде
Арча районы (төркем)	• Арча: • башка ТПлар: Курса-Почмак • Кышкар • Ташкичү • Югары Курса
Әгерҗе районы (төркем)	• Әгерҗе: • башка ТПлар:
Әлки районы (төркем)	• Базарлы Матак: • башка ТПлар: Яңа Үргәагар
Әлмәт районы (төркем)	• Әлмәт: Аксу \| Бигәш \| «Дуслык» \| Зиннур \| Марс \| Мәдинә \| 1нче мәхәллә \| Нурлы \| Нурсала \| Үзәк мәчет \| Таш мәчет \| Тәзкирә \| 2нче мәхәллә • башка ТПлар:Габдрахман • Тайсуган • Түбән Мактама
Әтнә районы (төркем)	• Олы Әтнә: • башка ТПлар: Түбән Бәрәскә
Балтач районы (төркем)	• Балтач: • башка ТПлар:
Балык Бистәсе районы (төркем)	• Балык Бистәсе: • башка ТПлар: Олы Елга
Баулы районы (төркем)	• Баулы: • башка ТПлар:
Биектау районы (төркем)	• Биектау тимер юл станциясе бистәсе: • башка ТПлар: Карадениз (Калинино)
Бөгелмә районы (төркем)	• Бөгелмә:Гәүһәр • • башка ТПлар:
Буа районы (төркем)	• Буа: • башка ТПлар: Әлки • Яңа Чәчкап
Зәй районы (төркем)	• Зәй: Билал • Таҗетдин Ялчыгол ис. • башка ТПлар:
Кайбыч районы (төркем)	• Олы Кайбыч: Олы Кайбыч мәчете • башка ТПлар: Борындык • Бәрлебашы • Имәнле Бортас • Иске Чәчкаб • Кече Кайбыч • Кече Урсак • Колангы • Морза Бәрлебашы • Мөрәле • Олы Урсак • Салтыйган • Түбән Кошман • Чүти • Шуширмә • Югары Кошман • Ябалак
Кама Тамагы районы (төркем)	• Кама Тамагы: • башка ТПлар:
Кукмара районы (төркем)	• Кукмара: • башка ТПлар: Әсән-Елга • Мәчкәрә
Лаеш районы (төркем)	• Лаеш: Ак мәчет «Зәйнәб» • башка ТПлар: Ихлас (Усады) • Хафизулла (Кече Елга) • Хәерби • Юлчы (Сокуры)
Лениногорск районы (төркем)	• Лениногорск: • башка ТПлар: Керкәле
Мамадыш районы (төркем)	• Мамадыш: • башка ТПлар:Түбән Ушмы •
Менделеевск районы (төркем)	• Менделеевск: • башка ТПлар:
Минзәлә районы (төркем)	• Минзәлә: Минзәлә мәчете • башка ТПлар:
Мөслим районы (төркем)	• Мөслим: Җәмигъ • Мөслим • Разалия • башка ТПлар: Кыйбла (Тойгелде)
Норлат районы (төркем)	• Норлат: • башка ТПлар:
Питрәч районы (төркем)	• Питрәч: • башка ТПлар: Көек •
Саба районы (төркем)	• Байлар Сабасы: • башка ТПлар:
Сарман районы (төркем)	• Сарман: Бәрәкәт • Тәүфыйк • башка ТПлар: Димитарлау • Җәлил • Зур Нөркәй • Илексаз • Иске Әлмәт • Иске Имән • Иске Кәшер • Иске Минзәләбаш • Карашай-Саклау • Каташ-Каран • Куҗак • Морбаш • Мортыштамак • Петровский Завод • Сарысаз-Тәкермән • Урта Кәшер • Чураш • Янурыс • Яңа Әхмәт • Яңа Минзәләбаш • Яңа Саклау • Яхшыбай
Спас районы (төркем)	• Болгар: Ак • башка ТПлар:
Теләче районы (төркем)	• Теләче: • башка ТПлар:
Тукай районы (төркем)	• башка ТПлар: Бәтке • Күзкәй
Түбән Кама районы (төркем)	• Түбән Кама: Җәмигъ • Төзәтү колониясе • башка ТПлар: Түбән Уратма
Тәтеш районы (төркем)	• Тәтеш: • башка ТПлар:
Чирмешән районы (төркем)	• Чирмешән: • башка ТПлар:
Чистай районы (төркем)	• Чистай: Беренче җәмигъ мәчете • башка ТПлар:
Чүпрәле районы (төркем)	• Иске Чүпрәле: • башка ТПлар:
Югары Ослан районы (төркем)	• Югары Ослан: Салихҗан • башка ТПлар: Әсәдулла (Берек) • Введенский бистәсе • Гомәр (Вахитов) • Кызыл Байрак • Макыл (Рус Макылы) • Миңлегөлсем (Бакчасарай) • Нур (Ключищи) • Татар Мәмәтхуҗасы • Яңа Болгар • Яр буе Моквашы
Ютазы районы (төркем)	• Ютазы: • башка ТПлар:
Яшел Үзән районы (төркем)	• Яшел Үзән: • башка ТПлар: Акъегет • Әл-Фатыйха (5 колония) • Сәфәр (Осиново) • Яңа Тура
Яңа Чишмә районы (төркем)	• Яңа Чишмә: • башка ТПлар: Зирекле
Россия мөселман диния нәзарәтләре Россия мәдрәсәләре Россия югары мөселман уку йортлары Россия мөфтиләр шурасы Ислам хезмәттәшлеге оешмасы