Марат Гыйльфанов

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Марат Гыйльфанов latin yazuında])
Марат Гыйльфанов
Туган 18 июль 1962(1962-07-18) (61 яшь)
Казан, РСФСР, СССР
Ватандашлыгы  СССР
 Россия
Әлма-матер Мәскәү физика-техника институты[d]
Һөнәре астрофизик
Эш бирүче Институт астрофизики общества Макса Планка[d] һәм РФА Космик тикшеренүләр институты[d]
Гыйльми дәрәҗә: физика-математика фәннәре докторы[d] (1996)
Википедиядә Гыйльфанов фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Марат Гыйльфанов (Марат Равил улы Гыйльфанов, 18 июль 1962(1962-07-18) (61 яшь), Казан, РСФСР, СССР — , ) — СССР һәм РФ астрофизигы, физика-математика фәннәре докторы (1996), профессор, РФАнең мөхбир әгъзасы (2010), ТР ФАнең шәрәфле әгъзасы (2016).

Биографиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1962 елның 18 июлендә Казан шәһәрендә туган. 131нче физика-математика мәктәбен (математика укытучысы Т.И. Шаронова, 1979), Мәскәү физика-техник институтын (физика һәм энергетика проблемалары факультеты, 1985), МФТИ аспирантурасын (1988) тәмамлый. Физика-математика фәннәре докторы (1996)[1].

Россия Фәннәр академиясе әгъза-корреспонденты (2016), Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең мактаулы әгъзасы (2010).

"Астрофизика һәм йолдызлы астрономия" белгечлеге буенча профессор (Югары аттестация комиссиясе, 2010). РФА космик тикшеренүләр институтының әйдәп баручы фәнни хезмәткәре, Макс Планк (Германия) исемендәге астрофизика институты хезмәткәре, Амстердам университетының экстраординар профессоры (Нидерланд). Халыкара астрономия берлеге әгъзасы, космик тикшеренүләр комитеты (КСПАР) әгъзасы, Journal of Cosmology and Astroparticle Physics журналының редколлегия әгъзасы.

Астрофизика өлкәсендә белгеч, югары энергия һәм рентген астрономиясе, ул теория һәм эксперименталь һәм күзәтү астрофизикасы чикләрендә эшли. РЕНТГЕН обсерваториясенең («Мир» совет орбита комплексы квантлары модулендә) һәм «Гранат» халыкара орбиталь обсерваториясе мәгълүматларын анализлау һәм интерпретацияләү лидерларының берсе. «Планк» космик юлдашының ассоциацияләнгән галиме (Европа космик агентлыгы, Екатеринбург). «Спектр-РГ» перспективалы халыкара астрофизик обсерваториясенең фәнни лидерларының берсе булып тора.

Россиянең алдынгы һәм нәтиҗәле астрофизикларының берсе. 300 дән артык эш авторы. NASA/Astrophysics Data System (ADS) мәгълүматларына караганда, 2017 елга: цитаталаулар саны - 9700 дән артык, Хирш индексы — 49.

Аның җитәкчелегендә 15 аспирант диссертация яклады.

Мөһим фәнни нәтиҗәләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

М.Р. Гыйльфанов - аккретацияләүче нейтрон йолдызлар һәм кара тишекләр тирәлегендә физик процесслар, аларның алмашынуын анализлаучы, нейтронлы йолдыз өслегендә чик катламын диагностикалау һәм компактлы объектның табигатен (кара тишек яки нейтронлы йолдыз) аның рентген нурланышының спектраль характеристикалары буенча билгеләү буенча киң цитаталый торган эшләр авторы[2][3][4][5].

Химик элементларның диффузиясе һәм кайнар галактик газда фотоннарны резонанслы таркату эшләре хәзерге вакытта орбиталь рентген обсерваторияләре Chandra (НАСА) һәм XMM-Newton (ЕКА)да кулланыла[6][7][8].

Соңгы елларда зур масштаблы структураны һәм Галәмдәге рентген астрономиясенең методлары белән зур күләмле кара тишекләрнең үсүе белән актив шөгыльләнә, космик рентген фонының флуктуацияләрен тикшерү һәм бу мәгълүматларны космология бурычлары өчен куллану пионерларының берсе булып тора[9][10].

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ Гильфанов М. Р. Наблюдательные проявления аккрецирующих черных дыр и нейтронных звезд в рентгеновском диапазоне ( по данным обсерваторий Мир-Квант, Гранат и Аска) : автореферат дис. ... доктора физико-математических наук : 01.03.02
  2. ↑ Gilfanov, M., Churazov, E., and Revnivtsev, M. 1999, Reflection and noise in Cygnus X-1, Astronomy and Astrophysics, 352, 182
  3. ↑ Gilfanov, M., Revnivtsev, M., and Molkov, S. 2003, Boundary layer, accretion disk and X-ray variability in the luminous LMXBs, Astronomy and Astrophysics, 410, 217
  4. ↑ Гильфанов М.Р., Сюняев Р.А. 2014, «Радиационно-доминированный пограничный слой между аккреционным диском и поверхностью нейтронной звезды: теория и наблюдения», «Успехи физических наук», 184, 409
  5. ↑ Burke, M., Gilfanov, M. and Sunyaev, R.2016, A dichotomy between the hard state spectral properties of black hole and neutron star X-ray binaries, Monthly Notices of Royal Astronomical Society, 466, 194
  6. ↑ Гильфанов М. и Сюняев Р. 1984, «Гравитационная сепарация дейтерия и гелия в межгалак-тическом газе скоплений галактик», «Письма в Астрономический журнал», 10, 329
  7. ↑ Гильфанов М., Сюняев Р. и Чуразов Е. 1984, The X-ray surface brightness distribution of clusters of galaxies in resonance lines, «Письма в Астрономический Журнал», 13, 7
  8. ↑ Shtykovskiy, P. and Gilfanov, M. 2010, Thermal diffusion in the intergalactic medium of clus-ters of galaxies, Monthly Notices of Royal Astronomical Society, 401, 1360
  9. ↑ Hütsi, G., Gilfanov, M., Kolodzig, A., and Sunyaev, R. 2014, Probing large-scale structure with large samples of X-ray selected AGN. I. Baryonic acoustic oscillations, Astronomy and Astrophysics, 572, A28
  10. ↑ Kolodzig A., Gilfanov M., Huetsi G., Sunyaev, R. 2017, Can AGN and galaxy clusters explain the surface brightness fluctuations of the cosmic X-ray background?, Monthly Notices of Royal Astronomical Society, in press

Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Марат_Гыйльфанов&oldid=4086124