|
1 | 2 | 3 | 4 |
5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 |
21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 31
Stepan Andrey ulı Bandera (ukrainça Степан Андрійович Бандера, 1909-1959) - Ukraina säyäsi eşleklese, ukrain millätçelegeneñ nigezläwçese häm ideologı, faşist Almaniä belän xezmättäşlek itüçe, suğış cinäyätçese, anıñ citäkçelegendä 5 million Könbatış Ukrainada torğan watandaşlar üterelgän Könbatış Ukrainada (Galitsiä) ukrain milli xäräkäteneñ citäkçeläreneñ berse, Ukrainanın bäysezlege öçen sovet häm bäysez Ukrain däwlätenen bar başqa doşmannarına qarşı köräşkän Ukrain millätçeläre oyışmasınıñ (Організація українських націоналістів (ОУН)) başlığı. Ukrainnarnı vengrlaştıru, poläkläşterü häm ruslaştıruğa, şulay uq kommunist ideologiäsenä qarşı köräşkän, küp qarşılıq tudırğan şäxes.
Avstro-Vengriä imperiäsenä kergän Galitsiä häm Lodomeriä patşalığın Kaluş rayonındağı Uxrınıv Strın (Uxrynyv Stryn ) isemle awılda (bügenge könge Ukraina) tua. Ätise Andriy Bandera, cirle ukrain grek-katolik çirkäwenen ber ruxanie, änise Miroslava şul uq awılındağı başqa ruxaninen qızı. Stepan balaçağın Uxrıniv Starıi awılında ätiläre-babaları yortında ütkärä. 1922 yılnın yazında änise ülä. 1927 yılda mäktäpne betergäç Çexoslovakiäneñ Podebradı şähärendäge Ukrain iqtisad häm texnologiä kölliätenä kerä, tik Poläk xökümäte ana ildän çığu öçen kiräkle käğäzlärne birmi. 1928 yılda Ukrain milläte şäxeslärenä açıq bulğan çikle uqu programmalar isemlegennän saylap, Bandera Lviv politexnik institutınıñ agronomiä programmasın buyınça uqırğa kerä.
Mäktäp häm yuğarı uqu yortında törle millätçe törkemnärdä aktiv qatnaşa. Polşa xökümätlärenen ukrainnarnı poläklaştıruğa, iqtisadi yaqtan poläk monopolialarğa qarşı köräşe däwamında terroristlıq aktların qullanuları öçen 1934 yılda qulğa alına. 1936-1939 yılda Polşa törmälärendä utıra. Stepan Bandera 1941 yılnın 30 iyün Lviv şähärendä yasalğan Bäysez Ukrain däwlätenen iğlan itelüe öçen cawaplı. Proklamatsiädän çigenergä telämägän Bandera 1941 yılnın 6 iyüldä qulğa alına häm 1944 yılnın sentäber ayına qädär Zaksenhauzen kontslagerendä utıra. 1959 yılda KGB agentı Bogdan Staşinskiy tarafınnan üterelä.
Üzgärtü
|
Kuzebay Gerd (02.01.1898, Malmıj öyäze Zur Dokya awılı,  Noqrat gubernası,  / Rusiä İmperiäse - 1.11.1937, Sandarmox,  / Karel ASSR,  RSFSR,  / SSRB) — udmurt şağire.
Seminariäne beterügä, awıl uqıtuçısı bularaq eşli.
Malmıj tarix cämğiätendä aktiv qatnaşa, udmurt folklorın häm etnografiäsen, şulay uq mari xalqınıñ riwäyätlären tuplaw belän dä şöğellänä.
1920 yılda ul udmurt telendä «Muş» («Bal qortı») dip ataluçı balalar öçen berençe jurnal çığara başlıy.
Üzgärtü
|
Sergey Eyzenşteyn (10.01.1898,  Riga, / Rusiä İmperiäse - 11.02.1948, Mäskäw, / SSRB) — rejissör, rässam, stsenarist, sänğät teoretiğı, uqıtuçı.
"Potemkin bronälı köymäse" filmı arqasında tanıla.
VGİK professorı, kino teoriäsenä bağışlanğan kitaplar avtorı.
RSFSRnıñ atqazanğan sänğät eşleklese, ike tapqır Stalin premiäse iäse.
.
Üzgärtü
|
|
1 | 2 | 3 | 4 |
5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 |
21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 |
Mendeleyev Dmitri İvanoviç ( Urısça: Менделеев Дмитрий Иванович) (1834-1907), ximik, ensiklopedist-ğälim, cämäğät eşleklese, Peterburg Fännär Akademiäseneñ möxbir äğzası.
Ximik elementlarınıñ anıñ iseme belän atalğan periodik qanunın aça. 1857-1890 yıllarda Peterburg Universitetında prafisır. Fundamental xezmätläre ğomumi ximiä, ximik texnologiä, fizika, metrologiä, hawada oçu, meteorologiä, awıl xucalığı, iqtisad, xalıq mäğärife h.b. ölkälärgä qarıy. Räsäydä organik ximiädän berençe däreslek, "Ximiä nigezläre" digän klassik xezmät autorı.
Üzgärtü
|
Alişer Näwai (09.02.1441 - 3.01.1501, Herat,  Timeridlär däwläte) — üzbäk yañarış däwere şağire, fiker iäse häm däwlät eşleklese.
Mäşhäd, Herat häm Sämärqand mädräsälärendä uqıy, Heratta dönyäwi belem ala.
Bar baylığın şähärne tözekländerügä, yullar, mäktäplär, kitapxanälär, şifaxanälär saldıruğa, sänğät häm fän ölkäsendä xezmät quyuçılarğa tota.
Üzgärtü
|
Nikolay Kopernik (19.02.1473,  Torun qalası - 24.05.1543,  Warmiä yepiskoplığı  Frombok qalası,  / Patşa Prussiäse,  / Polşa patşalığı) — poläk ğälime häm däwlät eşleklese.
Krakov, Bolonya, Padua häm Ferrara şähärläre universitetlarında teologiä, xoquq, matematika, meditsina, borınğı tellär, häm astronomia ölkäsendä belem ala.
Tabib, tärcemäçe, astronom, diplomat, gubernator, iqtisadçı bularaq xezmät itä.
Klassik ğäläm modele häm aqça küläme teoriäse avtorı.
Üzgärtü
|
|
}
|
Төп мәкаләләр: 
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.jpg)
_(2004).png){kind=small}
.svg){kind=small}
.jpg)
.svg){kind=small}
_COA.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
_(1808).png){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.png){kind=small}
.png){kind=small}
_Lob.svg){kind=small}
_Lob.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
