Бүген 2024 елның 31 октябрь көне (Пәнҗешәмбе) – Вакыт 03:06 UTC (Битне яңартырга) – Күренеш: мобиль / санак

Бу көнне ... (31 октябрь)

Хэллоуин бәйрәме, Перуда — креол җыры, Россияда — сурдотәрҗемәчеләр, Һиндстанда — милли бердәмлек көннәре

1795 — инглиз шагыйре Джон Китс туа.
1864 — Невада АКШка 36нчы штат буларак керә.
1891 — татар драматургы Мирхәйдәр Фәйзи дөньяга килә.
1892 — Артур Конан Дойль «Шерлок Холмс маҗаралары» китабын нәшер итә.
1970 — Финляндия татар мөселман җәмгыятенең беренче имамы Вәлиәхмәт Хәким дөнья куя.
1976 — татар рәссамы Байназар Әлминов гүр иясе була.
1993 — Америка актеры Ривер Феникс вафат.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Нормабаш — Татарстан Республикасының Кукмара районына керә торган авыл. Авылга XVII йөзнең икенче яртысында − 1675 елларда нигез салына. 1920 елга кадәр Казан губернасының Мамадыш өязе Иске Юмья волостена керә. 1920 елдан ТАССРның Мамадыш кантонында. 1930 елның 10 августыннан — Кукмара, 1963 елның 1 февраленнән — Саба, 1965 елның 12 гыйнварыннан Кукмара районында. Хәзер Байлангар авыл җирлеге составында. XVIII йөз — XIX йөзнең беренче яртысында халкы дәүләт крәстияннәре катлавына керә. Бу чорда халкының төп шөгыле — игенчелек һәм терлекчелек була, шулай ук киез итек басу кәсепчелеге тарала. 1898 елгы халык санын алу мәгълүматлары буенча, авылда мәктәп була. 1934 −1956 елларда колхоз кирпеч заводы эшли, ул күрше авылларда яшәүчеләр өчен дә продукция җитештерә. XX йөз башында авылда мәктәп, мәчет, тукыма ману йортлары, вак-төякләр белән сәүдә итүче ике кибет эшли. Нормабашта дүрт тапкыр мәчет салынуы билгеле.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Сөембикә манарасы яңа 1 сумлыкта

80 яшендә ерак дистанцияләргә йөзүче татар шагыйре 30 яшькә кадәр язылган шигырьләре өчен Дәүләт премиясе алган булган.
Эстония авылында концлагерь корбаннары истәлегенә мемориал урнаштырылган.
Борис Джонсонның карт бабасы кемалистлар тарафыннан җәзалап үтерелгән.
Чуашстан татарларының борынгы тарихы бар.
Рабит Батулла 85 яшендә кинода дебют ясый.
Россия банкы чыгарган яңартылган 1 мең сумлык банкнотада сурәтләнгән Сөембикә манарасына каршы чыгучылар табыла.
Кыш көне авылга машина белән керерлек юл булмау фабриканың киләчәк язмышын хәл итә.
Вокал педагогы булган татар кызына, таләпчәнлеге өчен, француз җырчылары «Моцартның тол хатыны» дигән кушамат таккан.
Воткинск мәчете ― Удмуртиянең бер көнгә дә ябылмаган мәчетләренең берсе.
1921 елда үсмер Җәлилне Ырынбурда караклар шайкасына кереп китүдән мәдрәсәнең элеккеге укытучысы саклап калган.
Елга исеме кушылган апалы-сеңелле кызлар ― Лена һәм Луара ― халык шагыйре һәм артисты булганнар.
Чаллы "пятачок"ларын яңарткан Әндереш кызы ике ел буе берьюлы өч газетаны җитәкләгән.
Өч шәһәрдә исемдәш татарча газеталар чыга: БРның Дүртөйле районындагысы, Мордовиядәгесе һәм Татарстандагысы.
Кыпчак таш балбаллары кыпчакларның бабалар культында кулланылганнар.
Русларның Ярославль өлкәсе территориясендә яшәүче субэтник төркемнәренең берсе үзләрен татарлардан килеп чыккан дип саныйлар.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Көн үзәге темалары

Россия Федерациясе порталы

Зур Шартлаудан соң иң борынгы дәлилләнгән галактика буларак JADES-GS-z13-0(ингл.)татар. билгеләнде. Җир орбитасындагы Джеймс Уэбб(рус.)татар. инфракызыл нурланыш телескопы ярдәмендәге ачыш космологик кызыл тайпылманы үлчәүгә нигезләнде.

Татарстан Республикасында 2024 ел «Фәнни-технологик үсеш(рус.)татар. елы» шигаре астында уза.

Татарстан Фәннәр академиясенең Гамәли семиотика институты русча-татарча-русча тавышлы тәрҗемә итүче электрон программа өстендә эшли.

Татнетны үстерү фонды, Белем.ру һәм Белем радиосы квартал саен татарча Әдәби марафон, елга бер Белем җәүһәрләре һәм башка проектларны үткәреп тора.

Бөтендөнья татар яшьләре форумының яңа җитәкчесе Ачык университет кураторы буларак сайланды.

Татнетта яңа эре проект барлыкка килде — РУВИКИ(рус.)татар.'ның татар телендәге бүлеге.

Россия Федерациясе: 2024 елның 22-24 октябрь көннәрендә Казан шәһәрендә XVI BRICS әгъза-илләре җитәкчеләренең саммиты үтәчәк.

Һиндстан рәсми килеш дөньяның иң күп кеше яшәгән ил-дәүләт булды.

Фәлистыйн: ХАМАС(рус.)татар.ның хәрби канаты «Изз ад-Дин аль-Кассам(рус.)татар.» 7.10.2023 көнне Газзә секторы(рус.)татар.- Исраил чиген ватып кереп Израиль эчендә кылган хәлләргә(рус.)татар. җавап буларак Израиль "Корыч кылычлар" операциясен(рус.)татар. башлады.

Азия-Тын океан икътисади хезмәттәшлеге: АКШның Сан-Франциско шәһәрендә ( Калифорния штаты) үткән XXX саммиты (11-17.11.2023)(ингл.)татар. чикләрендә үткән очрашуларда Кытай Халык Җөмһүрияте Рәисе Си Цзиньпин американ бизнесларны, ширкәт һәм шәхси инвесторларны иленнән китмәскә, инвестицияләрен сакларга һәм үстерергә чакырды.

Украина: 2014 елда Россия яклы парахәрби көчләр башлаган Донбасс сугышы, РФ кораллы көчләре үткәргән Кырымны Украинадан азат итү операциясе һәм 2022 елда киңәйтелгән хәрби чаралар Евгений Пригожин үлеменнән соң тусылынча Россия Федерациясе саклану министрлыгы карамагында дәвам итә.

НАТО: Финләндия рәсми килеш саклану альянсына кушылды(рус.)татар., Швециянең кушылуы көтелә(рус.)татар., Украина үзенең рәсми гаризасын тапшырды(рус.)татар., Гөрҗистан халкы тели(рус.)татар..

Яхшы мәкалә

«Адмира́л» сәүдә үзәгендә янгын 2015 елның 11 мартында Казанда була. Утка биш балллы шкалада дүртенче авырлык саны бирелде. Янгын нәтиҗәсендә 19 кеше һәлак булды, 70 тән артык кеше зыян күрә. 2015 елның 11 мартында 12: 55 (UTC+3) 112 системасы буенча коткаручыга Казанның Киров районындагы «Адмирал» сәүдә үзәгендә янгын турында хәбәр килә. Ут 4 мең квадрат метрга якын мәйданда тарала.

Бинадан 650-дән артык кеше эвакуацияләнә. Кайбер эшкуарлар, эвакуациягә карамастан, үз товарларын саклап калырга тырышалар. Һәлакәт нәтиҗәләрен бетерүгә 305 кеше һәм 76 берәмлек техника җәлеп ителгән (шул исәптән Россия ГТХМ нан — 194 кеше һәм 42 берәмлек техника). Янгынны сүндерү өчен шулай ук янгын поезды һәм өч Ми-8 вертолеты< җәлеп ителә. 21:30 сәгатьтә ачык янгын сүндерелә. Янгын нәтиҗәсендә 19 кеше һәлак була, 70 тән артык тән җәрәхәтләре ала. Һәлак булучылар арасында-9 чит ил гражданы. 13 зыян күрүченең гәүдәләре өемнәрне чистарту барышында табыла, дүрт кеше хастаханәдә үлә, тагын ике кеше хәбәрсез югала. Соңрак, югалганнар үлгән дип таныла.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган исемлек һәм портал

Сайланган cоңгы портал:	Мифология
Сайланган cоңгы исемлек:	Өлкәр сибелгән тупланышы йолдызлары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы

(мультимедиа язмасын өстәү)

Таныш булыйк

Википедия — Бөтендөнья пәрәвезе киңлекләрендә Вики механизмы ярдәмендә универсаль энциклопедия үстерү проекты.

Дөньяның 300 телендә бүлекләре булган Википедиянең максаты — теләсә нинди кеше үзгәртүләр кертеп яхшырта алган, ирекле килеш кулланыла алырлык объектив һәм тикшеренә алырлык эчтәлек тәкъдим итү. Тел-ара координацияләү эшендә лингва-франка буларак инглиз теле кулланыла.

Проект табигате нигез принциплар белән билгеләнә. Эчтәлеге Creative Commons CC BY-SA хокуки лицензиясе буенча булдырыла һәм кулланыла.

Җаваплылыктан баш тарту

Википедия үз эчтәлегенең "дөрес булуы турында гарантия бирми"
Википедиянең Интернетта яшәвенә ярдәм итүче

Викимедиа фонды, проект чикләрендә тупланган мәгълүматлар арасында хаталарның булуы өчен җаваплы түгел. Шәхси кертемнәре өчен җаваплылык катнашучыларда кала.

Катнашу

Катнашырга: Нигез тәртипләр һәм башка кагыйдә-киңәшләр белән танышып алыгыз, һәм вики-этикетны хөрмәт итегез; теркәлү киңәш ителә, әмма мәҗбүри түгел.
Ярдәм кирәк: Ярдәм битләрне карап чыгыгыз, анда хәл ителмәгән сорауларны исә булышу үзәгебездә сорагыз; теркәлгән катнашучылар ярдәм күрсәтергә әзерлеген белдергәннәре арасыннан актив волонтёрларга мөрәҗәгать итеп, остаз булулары турында сорый алалар.
Көчләрегезне тикшерергә: Өйрәнү урынында үзгәртүләр кертеп карагыз яки мәкаләләрне язу / төзәтү киңәшләре белән танышыгыз.
Акча белән ярдәм итү: Википедия укучылары ясаган иганәләре аркасында энциклопедиябез тулысынча бушлай һәм рекламадан азат. Иганәгез аны үстерергә һәм ирекле буларак сакларга ярдәм итә ала.
Википедия турында фикерләр: Нәрсә уйлаганыгызны белдерегез - Telegram / VK.com.
Бөтендөнья Викимедиа җәмгыятьләренең күптелле хезмәттәшлекләрендә һәм мондагы рәсми вәкилебез "Татар телле викимедиачылары" төркеме (мета) оештыра торган онлайн һәм офлайн вакыйгалары.

Җәмгыять

Җәмгыятебез мәкаләләргә үз өлешен тематик проектлар кысаларында һәм бит эчтәлеге турында аралашу урыннары ярдәмендә уртак хезмәттәшлеген башкарган катнашучылардан оеша.
Уртак идеалыбыз — "һәрбер кеше бар булган гыйлемгә ирекле килеш ирешә алган бер дөньяны барлыкка китерү".

Википедиянең татар телле бүлеге җәмгыяте 53 304 теркәлгән катнашучыдан тора, алардан 70 соңгы ай дәвамында кимендә бер үзгәртү кертте. Проектыбызның тотрыклы үсүе өчен 6 катнашучыбыз хезмәт функцияләрен башкаруга сайланган.

Проектыбыз кече, автохтон, Россия һәм Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр төркемнәренә керә һәм дөньяның төрле илләрдәге күптеллелекнең әһәмиятен аңлаганнарның ярдәмен күреп яши.

Вики-кырларыбыз

Хәзерге вакыйгалар
Көн тәртибендәге мәсьәләләр
Соңгы яңалыклар
Статистика
Вазыйфалар
Стратегия
Эшчәнлек планы
Алдынгыларыбыз
Тиешле мәкаләләр исемлекләре:
- 1 000 • 10 000 • 50 000
- Татар теле: мәкалә - портал - татВП проекты (ВМРУ проекты) - тематик агач
- Татарнамә: мәкалә - портал - проект (бүлекләре) - тематик агач - күптелле исемлек
- Татарстан: мәкалә - портал - проект - тематик агач - күптелле исемлек
Ай хезмәттәшлеге темасы
Сайланган эчтәлек
Соңгы үзгәртүләр
Яңа битләр

Тирә якта

Атнаның тәрҗемәсе

Тәкъдим ителгән мәкалә: Q1564911 — ингл. Acids in wine / фр. Acides du vin / кыт. 葡萄酒中的酸 — тат. Шәраб кислоталары

Төбәк тематик атналыгы

Антигуа һәм Барбуда атналыгында катнашыгыз!

Сайланган вики-китап

Түбән Каманың 29 нчы мәктәп тарихы

Сайланган өзек

Мәсьәлә телдә генә түгел. Эш халкыбызга алга атлый алу өчен юл ачкан гыйльми нигез һәм халыкның белем дәрәҗәсендәдер...

Исмәгыйль Гаспринский

Сайланган сүз

халык

Соңгы хәбәрләр

Казанда татар вики-волонтёрларны котладылар (10.01.2023)

Оригиналь әсәрләрне уку тәкъдиме

Батырлык турында

...Ни мәгънә бар эзсез яшәүдә,

Түбәнлектә, тарлык, кимлектә?
Яшәү хозурлыгы хөрлектә,

Гомер озынлыгы ирлектә...
↪ Дәвамы...

Муса Җәлил (Моабит дәфтәрләре)

Тугандаш проектлар

Википедия проектының үсешен кайгыручы коммерциячел булмаган Викимедиа Фонды шулай ук башка ирекле эчтәлекле күптелле wiki-проектларның тормышын тәэмин итә:

Викиверситет — белем бирү аланы