Александр Алемасов

Александр Алемасов


ВКП(б)ның Татарстан өлкә комитеты 1 нче сәркатибе
Вазыйфада 26 август 1937 – 9 март 1942
Аңа кадәр	Альфред Лепа
Дәвамчысы	Анатолий Колыбанов
Туган	1902(1902) Златоуст, Златоуст өязе, Өфе губернасы, Россия империясе
Үлгән	1972(1972) Воронеж, ССРБ
Белем	Кызыл профессура институты^[d]

Алема́сов Александр Михаил улы (1902, хәзерге Чиләбе өлкәсе Златоуст шәһәре - декабрь 1972, Воронеж шәһәре), НКВД һәм ВКП(б) эшлеклесе. Татарстанда татар зыялыларына каршы массакүләм сәяси репрессияләр оештыручы.

Тәрҗемәи хәле

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Златоустта чиркәү мәктәбен (1914), Кызыл профессура институтын (Ростов шәһәре, 1931), Кызыл профессура тарих-партия институтын (1933) тәмамлый.

1914-19 елларда Златоуст оешмаларында эшли. 1920 дән Кызыл Армия сафында - Польша фронтындагы 4 нче укчылар дивизиясенең 28 нче полкында уксибәрче, разведчиклар такымында сәяси җитәкчесе (политрук). 1922-25 елларда Хәрби диңгез флотында - «Парижская коммуна» линкорында һәм «Ленин» канонер көймәсендә өлкән электрик.

1927 дән партия эшендә: ВКП(б)ның Прохладный райкомында, аннары Кисловодск шәһәр комитетындә агитация-пропаганда бүлеге мөдире (1927-29), җаваплы сәркатиб (1929-30). 1930 елда Алемасов Минеральные Воды тимер юл станциясенә, соңрак Ростовтагы паровозлар ремонтлау заводына (1931-32) партком сәркатибе итеп билгеләнә. 1933-35 елларда Воронеж паровозлар ремонтлау заводында парторг; 1935-36 да ВКП(б)ның Воронеж шәһәр комитетындә 2 нче сәркатиб. 1937 елның июль-сентябрь айларында ТАССР эчке эшләр халык кәмисәре. 1937-42 дә ВКП(б)ның Татарстан өлкә комитеты 1 нче сәркатибе. Татарстанда массакүләм сәяси репрессияләрне оештыручыларның берсе.^[1]^[2] 1942 дән ВКП(б)ның Ленинск-Кузнецк, Тум, Кременчуг шәһәр комитетларында сәркатиб. СССР (1937-46), ТАССР (1938-42) Югары Шуралары депутаты.

Мактаулы исемнәре һәм бүләкләүләре

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Ленин, Кызыл Йолдыз орденнары, медальләр белән бүләкләнә.

Моны да карагыз

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганаклар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Султанбеков Б. Кровавый след операции «Новаторы» // Страницы секретных архивов. Казань, 1994;
Петров Н.В., Скоркин К.В. Кто руководил НКВД. 1934-1941. М., 1999.
Татар энциклопедиясе 2016 елның 6 март көнендә архивланган.

Сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татарстандагы дәүләт куркынычсызлыгы органнары җитәкчеләре

ТАССР җитәкчелеге

Беренче сәркәтипләр

Александр Таняев (1920) • Дмитрий Орлов (1920–1921) • Карл Фиге (1-3. 1921) • Николай Барышев (3-6.1921) • Александр Карпов (6-12.1921) • Алексей Галактионов (1-6.1922) • Дмитрий Живов (1922–1923) • Борис Пинсон (1923–1924) • Иван Бажанов (1924) • Иван Морозов (1924–1925) • Мендель Хатаевич (1925–1928) • Михаил Разумов (1928–1933) • Альфред Лепа (1933–1937) • Александр Алемасов (1937–1938, в.б.) • Александр Алемасов (1937–1942) • Анатолий Колыбанов (1942–1943) • Владимир Никитин (1943–1944) • Зиннәт Моратов (1944–1957) • Семён Игнатьев (1957–1960) • Фикрәт Табиев (1960–1979) • Рәшит Мусин (1979–1982) • Гомәр Усманов (1982–1989) • Минтимер Шәймиев (1989–1990) • Рево Идиятуллин (1990–1991)

Икенче сәркәтипләр

Барый Абдуллин (1931-1935) • Галим Мөхәммәтҗанов (1936-1937) • Ефим Матвеев (1939-1940) • Хәбир Пазиков (1942-1944) • Зиннәт Моратов (1944) • Сергей Малов (1944-1945) • Вячеслав Лобков (1945-1952) • Григорий Кузнецов (1952-1956) • Пётр Ураев (1956-1957) • Салих Батыев (1957-1960) • Анатолий Скочилов (1960-1961) • Виктор Никонов (1961-1967) • Фёдор Панин (1967–1978) • Василий Дергунов (1978–1986) • Леонид Смагин (1986–1987) • Аркадий Родыгин (1987–1990) • Николай Балешев (1990–1991)

ТАССР халык кәмисәрләре шурасы/министрлар шурасы рәисләре

Сәхибгәрәй Сәетгалиев (1920–1921) • Кәшшаф Мохтаров (1921–1924) • Хаҗи Габидуллин (1924–1927) • Шәйгардан Шәймәрдәнов (1927–1928) • Кәримулла Исмаев (1928–1930) • Кыям Абрамов (1930–1937) • Аркадий Новосёлов (1937) • Әхмәтсафа Дәүләтьяров (1937) • Әмин Тынчеров (1938–1940) • Сөләйман Гафиятуллин (1940–1943) • Сәет Шәрәфиев (1943–1950, 1957–1959) • Миргарифан Азизов (1950–1957) • Габделхак Әбдерәзәков (1959–1966) • Гомәр Усманов (1966–1982) • Илдус Садыйков (1982–1985) • Минтимер Шәймиев (1985–1989) • Мөхәммәт Сабиров (1989–1995)^[1]

ТАССР Үзәк башкарма комитеты/Югары шурасы президиумы рәисләре

Борһан Мансуров (1920-1921) • Рәүф Сабиров (1921-1924) • Шәйгардан Шәймәрдәнов (1924-1927) • Миңнегәрәй Әхмәтшин (1927-1929) • Харис Моратхуҗин (1929-1932) • Мидхәт Яһудин (1932-1934) • Гомәр Байчурин (1934-1937) • Гали Динмөхәммәтов (1938-1951) • Сәләх Низамов (1952-1959) • Камил Фасиев (1959-1960) • Салих Батыев (1960-1983) • Әнвәр Баһаветдинов (1983-1986) • Шамил Мостаев (1986-1990)

ТАССР Югары шурасы рәисләре

Самат Мөхәммәтов (1938–1942) • Галия Измайлова (1943–1946) • Гали Дәүләтхуҗин (1947–1950) • Галия Измайлова (1951–1954) • Мария Замова (1955–1959) • Габделхак Бәдыйгов (1959–1963) • Мансур Габдрахманов (1963–1971) • Рәшит Нигъмәтуллин (1971–1979) • Мирфатыйх Зәкиев (1980–1990)

↑ 1991 елдан - ТР Премьер-министры

ТАССР министрлары

к б ү Көнкүреш хезмәт күрсәтү министрлары
Василий Фадеев (1996-1984) • Ринат Гыйләҗев (1984–1985) • Евгений Богачев (1986-1993)

Эчке эшләр министрлары

Габдрахман Исмәгыйлев (1920–1921) • Миңнегәрәй Әхмәтшин (1921–1922) • Мәүлүт Госманов (1924–1926) • Николай Петров (1926–1927) • Харис Моратхуҗин (1927–1929) • Гыймаз Баһаветдинев (1929–1930) • Әгъзәм Мөэминев (1930) • Пётр Рудь (1937) • Александр Алемасов (1937) • Василий Михайлов (1937–1939) • Ефрем Морозов (1939–1941) • Габдулла Габитов (1941–1943) • Павел Горбулин (1943–1948) • Шаһгали Чанбарысов (1948–1950) • Михаил Запевалин (1952–1953) • Павел Семёнов (1953–1954) • Салих Япиев (1954–1978) • Николай Демидов (1978–1983) • Сергей Кириллов (1983-1993)

к б ү Терлекчелек министрлары
Әгъзам Хөсәенов (1946–1947)

Торак-коммуналь хуҗалык министрлары

Гәрәй Гаетов (1931–1932) • В. Мәликов (1932–1933) • Н.Никольский (1933–1934) • Газыйм Касыймов (1934–1935)

• Мөхәммәт Исхаков (1935–1938)

• Александр Сорвин (1938–1940) • К. Пелипенко (1940–1943) • К. Данько (1943–1947) • Я. Исламов (1947–1953) • Л. Котов (1953–1963) • Б. Донауров (1963) • А. Кириллович (1963–1965) • Павел Тунаков (1965–1966) • Владимир Иванов (1966–1980) • Юрий Акимов (1980–1989)

Сәламәтлек саклау министрлары

Кәшшаф Мохтаров (1920–1921) • Шәмсетдин Гайнетдинев (1921) • Казимир Стацински (1921–1922) • Фатыйх Мөхәммәтъяров (1922–1927) • Сөләйман Янгалиев (1927–1929) • Каюм Мәһдиев (1929–1930) • Салих Моратов (1930–1931) • Салих Корбангалиев (1931–1934) • Исмәгыйль Бегански (1935–1937)

• Баһаветдин Әбиров (1937–1938) • Әхмәт Бисеров (1938) • Борис Гинзбург (1938–1940) • Борис Гинзбург (1938–1940) • Хөсәен Латыйпов (1940–1942) • Сергей Курашов (1942–1945) • Владимир Прокушев (1946–1949) • Николай Абрамов (1950–1952) • Георгий Тихонов (1952–1954) • Михаил Грачев (1954–1959) • Рәисә Ярмөхәммәтова (1959–1964) • Иршат Мөхетдинев (1964–1984) • Валерий Кириллов (1984–1986) • Александр Царегородцев (1986–1988) • Рамил Хәбриев (1988-1994)

к б ү Мәдәният министрлары
Ю. Закиров (1953–1956) • Х. Рәхмәтуллин (1956–1962) • Булат Гыйззәтуллин (1962–1973) • Әдип Миңдубаев (1973–1976) • Илтөзәр Галиев (1976–1985) • Марсель Таишев (1985-1996)

Җиңел сәнәгать министрлары

Юлий Паперный (1932–1934)

• Гали Ганиев (1934)

• А. Шабалина (1937) • Кадыйр Вәлетдинев (1938–1939) • Галия Измайлова (1939–1941) • В. Глебов (1941–1942) • А. Гаврилушкин (1942–1946) • Гомәр Гаипов (1946–1953) • К. Жуков (1953–1957) • Гыйләҗ Ганиев (1957–1959)

к б ү Урман хуҗалыгы министрлары
Александр Гуляев (1979–1984) • Әбүзәр Гаянов (1984-2001)

к б ү Урман сәнәгате министрлары
М. Газизов (1939–1940) • П. Владимиров (1940–1942) • Н. Коровин (1942–1943) • В. Шипунов (1943–1948) • П. Владимиров (1948–1955)

к б ү Мелиорация һәм су хуҗалыгы министрлары
Хәйдәр Каратаев (1968–1969) • Минтимер Шәймиев (1969–1983) • Геннадий Захаров (1983–1985) • Анатолий Самаренкин (1985–1989)

Җирле сәнәгать министрлары

Гали Ганиев (1934–1937)

• Һарри Тикк (1937)

• Н. Воржецов (1937–1938) • Петр Филимонов (1938–1941) • М. Шкребел (1941–1944) • Фазыйл Шаһимәрданов (1944–1946) • А. Медведев (1946–1948) • М. Сираев (1948–1959) • У. Закиров (1959–1960) • Б. Мөлеков (1960–1962) • Виктор Успенский (1962–1963) • В. Матвеев (1963) • Н. Козлов (1966–1985) • Юрий Демидов (1985–1989)

к б ү Ит-сөт сәнәгате министрлары
Зыя Габделмәнев (1939–1940) • Прокопий Черзор (1940–1946) • Зыя Габделмәнев (1946–1949)

Мәгариф министрлары

Хәсән Солтанов (1920–1921) • Шаһит Әхмәдиев (1921–1922) • Микъдәт Борындыков (1922–1924) • Шаһит Әхмәдиев (1924–1926) • М. Таһиров (1926–1927) • Нәсыйх Камалетдинев (1927–1928) • Исхак Рәхмәтуллин (1928–1931) • Әскәр Биктаһиров (1932–1934) • Шаһвәли Башкиров (1934–1937) • З. Шарипов (1938–1939) • Гомәр Кантүков (1939–1948) • Г. Әбүзәров (1948–1950) • А. Вәлиуллина (1950–1957) • Мирза Мәхмүтов (1958–1976) • Ладимер Иванов (1976–1980) • Равил Афзалов (1980–1990) • Васил Гайфуллин (1990-1997)

Азык-төлек сәнәгате министрлары

Василий Анисимов (1937)

• П. Андриянов (1938) • Галимҗан Шаһимәрданов (1938) • Нургали Латыйпов (1938–1942) • Галия Измайлова (1942) • Павел Ватажников (1943–1951) • В. Варламов (1951–1953) • Исмәгыйль Габдрәфыйков (1953–1959) • Н. Гайфетдинев (1959–1960) • У. Закиров (1960–1963) • В. Матвеев (1963–1968) • Индус Фәтхуллин (1968–1973) • Иван Городнянский (1973–1985) • Виктор Чаплыгин (1985)

Мәгълүмат һәм матбугат министрлары

Шамил Хәмматов (1989-1992)

Сәүдә министрлары

А. Злобин (1924) • Вәли Исхаков (1924–1926) # • В. Ануфриев (1926–1927) • Иван Бажанов (1927–1930)

• В. Никольский (1930) • Николай Анцишкин (1930–1931) # • Моисей Залипский (1934–1936) # • Н. Скоморовский (1936–1937) • Е. Павлова (1959–1960) • Дмитрий Павлов (1938–1939) • Г. Әхмәдуллин (1939–1940) • М. Архипов (1942–1943) • Иван Морозов (1943–1944) • Х. Мөхәмәтҗанов (1944–1947) • Василий Чванов (1947–1956) • М. Талантов (1956–1958) • М. Исмәгыйлев (1958–1962) • М. Шакиров (1962–1964) • М. Исмәгыйлев (1964–1967) • Илдар Ташбулатов (1967–1979) • Фәрит Баһаветдинев (1979–1987) • Равил Моратов (1987–1989) • Фәрит Мөхәммәтшин (1989–1990) • Азат Нуруллин (1990-1996)

Авыл хуҗалыгы министрлары

Юныс Вәлидов (1920–1923) • И. Әмиров (1923–1925) • Ю. Якупов (1925–1926) • Миңнегәрәй Әхмәтшин (1926–1927)

• Н. Петров (1927–1929) • Габдрахман Искәндәрев (1929–1937)

• Прокопий Черзор (1938–1940) • В. Мәрданов (1940–1941) • А. Косушкин (1941–1942) • Николай Шибдин (1942) • Әгъзам Хөсәенов (1942–1943) • Сәлимҗан Талипов (1943–1948) • Гыйләҗ Ганиев (1948–1957) • Анатолий Скочилов (1957) • Ф. Гущин (1957–1959) • Үзбәк Биктимерев (1959–1962) • Василий Остаплюк (1962–1963) • Борис Мартынов (1963–1965) • Гүрги Мәмәков (1965–1967) • Фатыйх Минүшев (1967–1971) • Госман Җиһаншин (1971–1983) • Марат Сираев (1983–1985) • Геннадий Захаров (1985–1986) • Николай Энвальд (1986–1990) • Илдус Гәрәев (1990–1991)

Социаль яклау министрлары

Вәли Исхаков (1920–1921) • Саттар Янекәев (1921–1923) • Гыйләҗ Фәтхетдинев (1923–1927) • Габдрахман Гаетов (1928–1930) • Хәсән Җиһаншин (1930–1937) • Галия Измайлова (1938–1939) • Мәрьям Гайнетдинева (1940–1946) • Тимофей Белов (1946–1954) • Симон Александров (1955–1959) • Фәизә Хакимова (1959–1977) • Мира Космодемьянская (1977–1985) • Галина Лоцманова (1985-1996)

к б ү Ягулык сәнәгате министрлары
Муллый Ганиев (1966–1983) • Марс Рәмиев (1983–1988)

Финанс министрлары

Александр Гордеев (1920–1924) • Ибраһим Борнашев (1924)

• О. Бикбулатов (1924–1925) • Александр Недачин (1925–1926)

• Николай Кочкарин (1926–1927)

• Андрей Терский (1927–1930) # • Хөсәен Тарпищев (1930)

• Каюм Мәһдиев (1930–1937)

• Сәет Шәрәфиев (1937–1942) • Г. Хәйруллин (1942–1943) • Миргарифан Азизов (1943–1950) • Хәмит Әюпов (1950–1951) • Сәет Шәрәфиев (1951–1957) • Хәмит Әюпов (1957–1969) • Шамил Мостаев (1969–1984) • Х. Хәбибуллин (1984–1988) • Рафаил Минһаҗев (1988–1990) • Дмитрий Ногманов (1990-1996)

Юстиция министрлары

Алексей Нехотяев (1920–1921) • Гыймаз Баһаветдинев (1921–1926) • Хафиз Палютин (1926–1928) • Шаһвәли Башкиров (1928–1929) • Василий Филиппов (1929–1934) • Мәүлүт Госманов (1934–1937) • Иван Корнев (1938–1940) • Мисбах Якупов (1941–1945) • Шакир Вәлиев (1946–1950) • Ярулла Насыйбуллин (1950–1957) • Әнәс Таҗетдинов (1971–1987) • Әлбирт Салабаев (1987-2004)

к б ү Дәүләт куркынычсызлыгы министрлары
Ефрем Морозов (1941–1943) • Габдулла Габитов (1943–1944) • Алексей Ручкин (1944–1947) • Алексей Сиднев (1947–1948) • Дмитрий Токарев (1948–1953)