25 март
(25 mart битеннән юнәлтелде)
25 март – Милади тәкъвимендә өченче айның егерме бишенче көне. Ел ахырына кадәр 281 көн кала.
| ← март → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
| 2024 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Грециянең бәйсезлеге өчен .svg)
/
Госманлы империясенә каршы баш күтәрү, 1821.
Братислава, 
Словакия.
Таллин, 
Эстония.
Мэриленд штаты җирләренә The Ark һәм The Dove корабларның килеп җитүенә 300 еллыгында бастырылган почта маркасы.
Белорусия ирек көне йөреше, 2007 ел, 
Минск.
Украинаның иминлек хезмәте эмблемасы.
Швеция.
БМО – Халыкара трансатлантик кол сәүдәсен һәм коллык корбаннарын искә алу көне (ингл. International Day of Remembrance of the Victims of Slavery and the Transatlantic Slave Trade, исп. es:Día Internacional de Rememoración de las Víctimas de la Esclavitud y la Trata Transatlántica de Esclavos).[1]- БМО – Хәбәрсез югалган һәм кулга алынган БМО хезмәткәрләренә халыкара теләктәшлек көне (ингл. International Day of Solidarity with Detained and Missing Staff Members, исп. Día Internacional de Solidaridad con los miembros del personal detenidos o desaparecidos).[2]
Греция – Бәйсезлек көне (грек. Εικοστή Πέμπτη Μαρτιου), 1821 елда 
/
Госманлы империясе хөкүмәте астыннан чыгу өчен көрәшнең символик башлануы көне.
Сан-Марино – Аренгоны искә алу һәм хәрби көчләр бәйрәме көне (итал. Anniversario dell’Arengo e Festa delle Milizie).[3]
Словения – Аналар көне (словен. Materinski dan).
Словакия – Кеше хокуклары өчен көрәш көне (словак. Deň zápasu za ľudské práva), 1988 елгы Шәмнәр демонстрациясе (sk) хәтеренә.[4].
- Толкин әсәрләрен уку көне (ингл. Tolkien Reading Day).
- Халыкара тумаган бала көне (ингл. International Day of the Unborn Child).
- Халыкара "эшләрне иртәгәгә калдыру" көне (фр. Journée mondiale de la procrastination, ингл. International Procrastination Day).[5]
АКШ, 
Мэриленд – Мэриленд көне (ингл. Maryland Day).- Калып:Байрак/Беларус Беларус – Ирек көне (белар. Дзень Волі), 1918 елда
/
Беларус халык җөмһүрияте (be) игълан ителүе көне. 
Бразилия – Милли гарәп җәмгыяте көне (порт. Dia Nacional da Comunidade Árabe).[6]
Италия / 
Тоскана төбәге / 
Флоренция провинциясе / 
Флоренция – Флорентин яңа елы (итал. Capodanno fiorentino).
Россия – Мәдәният һәм сәнгать өлкәсе хезмәткәрләре көне (рус. День работника культуры).
Украина – Украинаның иминлек хезмәте көне (укр. День Служби безпеки України).
Швеция – Вафли ашау көне (швед. Vårfrudagen).
.svg){kind=small}
Киң вакытлы халыкара чаралар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- 21-27 март Расачылыкка һәм расачыл дискриминациясенә каршы көрәшүчеләр белән теләктәшлек атналыгы (БМОның A/RES/34/24 резолюциясе нигезендә).
- 1941 – Югославия өч мәмләкәт пактына кушыла.
- 1964 – Минзәлә елгасы буендагы нефтьчеләр бистәсенә Җәлил исеме кушыла.
- 2010 – Рөстәм Миңнеханов ант китергәннән соң Татарстан президенты вазыйфаларын үтәүгә кереште[7][8].
Шулай ук карагыз: Төркем:25 март көнне туганнар
- 1479 — Василий III,
/
Бөек Мәскәү кенәзлеге государе. - 1611 — Әвлия Чәләби,
- 1767 — Иоахим Мюрат, француз хәрбие.
- 1833 — Зәйнулла Рәсүлев, ишан.
- 1867 — Михаил Богословский,
- 1870 — Пётр Изергин,
- 1871 — Владимир Соколов,
- 1871 — Һерман Аберт,
- 1883 — Һади Сәгъди, татар язучысы, укытучы.
- 1886 — Юрий Рабинович,
- 1892 — Александр Понятов,
- 1901 — Гөлсем Камская, артист.
- 1903 — Юныс Нигамәтев,
- 1905 — Абдулла Әхмәт, язучы.
- 1907 — Николай Борушко,
- 1909 — Фатыйма Ганиева,
- 1916 — Гозәер Абдураманов, Советлар Берлеге Каһарманы.
- 1921 — Алексей Калганов,
- 1921 — Илдар Мәннанов, Икенче Бөтендөнья сугышында 6 танкны яндырган каһарман, милли хәрәкәт әгъзасы.
- 1923 — Марк Седов,
- 1927 — Александр Тимченко,
- 1930 — Павел Салмасов,
- 1935 — Рузалия Гарифуллина, татар җырчысы.
- 1936 — Әхмәт Рәшит, татар шагыйре, журналист.
- 1940 — Валентин Андреев,
- 1949 — Мөнир Якупов, опера җырчысы, Татарстанның халык артисты.
- 1951 — Әлфия Исмәгыйлева,
- 1951 — Рафаил Исмәгыйлев,
- 1953 — Весна Пусич,
- 1955 — Наилә Бәширева,
- 1956 — Ирек Биккинин, татар журналисты (Саранск).
- 1957 — Мөдәрис Мөсифуллин,
- 1957 — Тамара Акулова,
- 1965 — Стефка Костадинова,
- 1966 — Дмитрий Квартальнов,
- 1975 — Альберт Бәхтизин,
- 1975 — Светлана Носкова,
- 1977 — Дмитрий Васильев,
- 1978 — Наталья Ащеулова,
- 1981 — Демна Гвасалия,
- 1987 — Антон Крысанов,
- 1991 — Динә Гарипова, татар җырчысы.
.svg){kind=small}
Шулай ук карагыз: Төркем:25 март көнне вафатлар
- 1914 — Фредрек Мистраль,
- 1918 — Клод Дебюсси,
- 1922 — Вильма Хугоннаи,
- 1944 — Борис Матюшенко,
- 1945 — Нәҗип Хаҗипов, Советлар Берлеге каһарманы, 1-нче Украин фронты 4-нче танк армиясе лейтенанты.
- 1958 — Валерий Крюгер,
- 1959 — Карл Боль,
- 1969 — Яков Абрамов,
- 1977 — Борис Марков,
- 1978 — Анатолий Колыбанов,
- 1991 — Флориан Коцюбинский,
- 1993 — Габбас Галимов,
- 1998 — Рауза Бакыева,
- 2002 — Хәбиб Миначев,
- 2002 — Хильда Циммерман,
- 2007 — Тамара Носова, РФ кино актрисасы, РФ халык артисты.
- 2008 — Каба Атабеков, кыргыз «манасчысы».
- 2008 — Мирза Мәхмүтов, татар галиме, педагог һәм шәркыятьче.
- 2011 — Мария Исакова,
- 2011 — Юрий Казанцев,
- 2016 — Иван Поникаров,
- 2017 — Рафаэль Салихов,
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Исем бәйрәмнәре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шулай ук карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Халыкара трансатлантик кол сәүдәсен һәм коллык корбаннарын искә алу көне
- ↑ (рус.) Хәбәрсез югалган һәм кулга алынган БМО хезмәткәрләренә халыкара теләктәшлек көне
- ↑ (италь.) Anniversario dell’Arengo e Festa delle Milizie 2014 елның 27 май көнендә архивланган.
- ↑ Struggle for Human Rights Day in Slovakia
- ↑ (фр.) Journée de la procrastination
- ↑ (порт.) Dia Nacional da Comunidade Árabe 2013 елның 20 май көнендә архивланган.
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2012-11-13, retrieved 2010-03-25
- ↑ http://www.azatliq.org/archive/news/20100325/570/570.html?id=1993336