Баш бит
БМОда Халыкара хатын-кызлар көне,
Сүриядә Инкыйлаб көне,
Русия Федерациясенең
Кабарда-Балкар Республикасында Балкарлар сөргене корбаннарын искә алу көне, һ.б.
Вакыйгалар
- 1010 — Фирдәүси үзенең "Шаһнамә" эпик поэмасын тәмамлый.
- 1669 — Этна янартавының иң көчле атуы.
- 1851 — кырымтатар җәмәгать эшлеклесе Исмәгыйль Гаспралы туа.
- 1914 — Хатын-кызларның хокукый тигезлеге өчен халыкара чаралар уздыру көне беренче тапкыр 8 мартка туры килә (фотосурәттә).
- 1927 — Габриэль Гарсиа Маркес, Колумбия язучы-прозаигы, журналист, матбагачы һәм сәяси эшлекле дөньяга килә.
- 1930 — Һиндстанда Маһатма Ганди җитәкчелеге астында граждан буйсынмау кампаниясе башлана.
- 1932 — татар язучысы Азат Вергазов дөньяга килә.
- 1941 — галим Реваль Закиров туа.
- 1944 — Балкарлар сөргене башлана.
- 1950 — ССРБ үзенең атом бомбасы булуы турында игълан итә.
- 1983 — АКШ президенты Рональд Рейган ССРБны «явызлык империясе» дип атый.
Биләр яки Бүләр (шулай ук Олугъ шәһәр) — Урта гасырлар чоры шәһәре, Идел буе Болгары дәүләтенең башкаласы. Кече Чирмешән елгасы буенда урнашкан. Хәзерге вакытта Биләр дәүләт тарих, археология һәм табигать музей-тыюлыгы территориясен тәшкил итә.
Биләр турында хәбәрләр борынгы рус елъязмаларында, гарәп сәяхәтчеләре калдырган истәлекләрдә, татар риваятьләрендә сакланып калган. Биредә 922 елда ислам дине кабул ителгәне мәгълүм.
Узган гасырларның рус тарихчылары Биләрне Болгар дәүләтенең беренче башкаласы буларак таныганнар, бу хәлнең XIII гасырга кадәр дәвам итүен язып калдырганнар. 1236 елда монгол гаскәренең Идел Болгарына һөҗүм итүендә шәһәр җимерелә, әмма Алтын Урда чорында башка шәһәрләр шикелле торгызыла. ↪ Дәвамы

Сез беләсезме?
- Казакъ ханының ССРБда беренче язу машинасын ясаган оныкчыгы 30 ел гомерен сөргендә үткәрә.
- Көрәш буенча дөнья чемпионы күп санлы сабантуйларда баш батыр калып, 50 автомобиль яулый.
- Ишкәкаяклыларның иң якын «туганнары» булып аюсыманнар һәм сусарлар санала.
- 11 дисктан торучы татар халык һәм һөнәри музыка тупланмасы татар музыкасының бар тарихын колачлауга дәгъва итә.
- Сарманда туган генералның Чернобыль афәтен бетерүдәге хезмәте ике орден белән бәяләнгән.
- «Көнчыгыш Элизабет Тейлоры» Россиядә «Чалы кошы» фильмындагы Фәридә роле буенча билгеле.
- 1828 елгы Россия һәм Иран арасындагы килешү Каспий диңгезендә Россияга гына хәрби флот ачарга хокук биргән.
- Тыва Яңа елында махсус тергезелгән учакка артыш ботаклары, аннары ак ризык салына.
- Сахаларның җәйге торагында эссе көннәрдә һәрчак салкынча, һавасы саф һәм чиста саклана.
- Татар артистларын «Аршин мал алан»ны уйнарга өйрәткән азәрбайҗан актеры үз өендә атып үтерелгән.
- Татарстанның бер авылында гына уздырылучы ирзә бәйрәмендә «аю тәпие» белән сыйланырга була.
- 35 ил белгечләрен берләштерүче халыкара оешма сайтында Казанда узачак конгрессы турында татар телендә хәбәр итә.
- Беренчесе Сталинга тапшырылган югары бүләкнең соңгысы казакъ җырчысына бирелгәннең икенче көнендә ил таркала.
- Риваять буенча, каен себеркесе тулы бер ил халкының яңа дин кабул итүенә этәргеч булган.
- Басклар Иленең Бискайя төбәге хөкүмәт башлыклары тарихи имән агачы янына басып ант бирә.

Көн үзәге темалары
COVID-19 коронавирус авыруы пандемиясе
Бөек Ватан сугышында җиңүнең 75 еллыгы:
Референдум нәтиҗәсендә РФ Конституциясенә
Президент Владимир Путин тәкъдим иткән үзгәртүләр кабул ителә.
Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе
Беларусь президентын сайлаулар (2020)
Оппозиционер Алексей Навальный агулануы тирәсендә шау-шу
2020-2025 елгы
Татарстан президентлыгына сайлауларда
Бердәм Русия фиркасе намзәте Рөстәм Миңнеханов җиңә
Берләшкән Милләтләр Оешмасының нигезләнүенә 75 ел тула
2021-2025 елгы
АКШ президентлыгына сайлауларда
Демократик фиркасе намзәте Джозеф Байден җиңә
Астронавтларны ташучы беренче шәхси галәми аппарат (SpaceX'ның Dragon)
Халыкара галәми станциягә барып тоташа.
XI нче Бөтендөнья «Белем җәүһәрләре» һәм XIII Дөньякүләм «Әдәби марафон» финалистлары
Казанда бүләкләнде.
Төньяк Осетиядә ислам — Төньяк Осетия — Алания Республикасы диннәренең берсе. Рәсми бәяләүләр буенча, Төньяк Осетия-Алания халкының 30 проценты — мөселманнар (күбесенчә сөнниләр). Осетиннарның күпчелеге исә — христианнар (күбесенчә православие динен тотучы) һәм җирле мәҗүси диннәрен тотучылар.
XVIII гасырның икенче яртысында осетиннарның барлык аристократ гаиләләре диярлек һәм аларга бәйле катламнар Исламның дини-этик нормаларын үтәгән. XIX гасырда Төньяк Осетиядән меңләгән осетин-мөселманнар Төркиягә күчеп китә. Совет чорында Төньяк Осетиядә мөселман руханилары тулысынча юкка чыгарылган.
Сайланган cоңгы портал: | Индуизм | |
Сайланган cоңгы исемлек: | Индонезия телендә Санскрит теленнән алынма сүзләр исемлеге |

Сайланган мультимедиа

Таныш булыйк
Википедия — Бөтендөнья пәрәвезе киңлекләрендә Вики механизмы ярдәмендә универсаль энциклопедия үстерү проекты.
Дөньяның 300 телендә бүлекләре булган Википедиянең максаты — теләсә нинди кеше үзгәртүләр кертеп яхшырта алган, ирекле килеш кулланыла алырлык объектив һәм тикшеренә алырлык эчтәлек тәкъдим итү. Тел-ара координацияләү эшендә лингва-франка буларак инглиз теле кулланыла.
Проект табигате нигез принциплар белән билгеләнә. Эчтәлеге Creative Commons CC BY-SA хокуки лицензиясе буенча булдырыла һәм кулланыла.

Җаваплылыктан баш тарту
Википедиянең Интернетта яшәвенә ярдәм итүче


Катнашу
- Катнашырга: Нигез тәртипләр һәм башка кагыйдә-киңәшләр белән танышып алыгыз, һәм вики-этикетны хөрмәт итегез; теркәлү киңәш ителә, әмма мәҗбүри түгел.
- Ярдәм кирәк: Ярдәм битләрне карап чыгыгыз, анда хәл ителмәгән сорауларны исә булышу үзәгебездә сорагыз; теркәлгән катнашучылар ярдәм күрсәтергә әзерлеген белдергәннәре арасыннан актив волонтёрларга мөрәҗәгать итеп, остаз булулары турында сорый алалар.
- Көчләрегезне тикшерергә: Өйрәнү урынында үзгәртүләр кертеп карагыз яки мәкаләләрне язу / төзәтү киңәшләре белән танышыгыз.
- Акча белән ярдәм итү: Википедия укучылары ясаган иганәләре аркасында энциклопедиябез тулысынча бушлай һәм рекламадан азат. Иганәгез аны үстерергә һәм ирекле буларак сакларга ярдәм итә ала.
- Википедия турында фикерләр: Нәрсә уйлаганыгызны белдерегез - Facebook / VK.com / Telegram.
Русия Федерациясе буенча илкүләм Викимедиа оешмасы
ВМРУ (мета) һәм аның коллегалары уздыра торган онлайн һәм офлайн вакыйгалары
Бөтендөнья Викимедиа җәмгыятьләренең күптелле хезмәттәшлекләрендә вәкилебез
"Татар телле викимедиачылары" төркеме (мета) оештыра торган вакыйгаларда катнашу.

Җәмгыять
Җәмгыятебез мәкаләләргә үз өлешен тематик проектлар кысаларында һәм бит эчтәлеге турында аралашу урыннары ярдәмендә уртак хезмәттәшлеген башкарган катнашучылардан оеша.
Уртак идеалыбыз — "һәрбер кеше бар булган гыйлемгә ирекле килеш ирешә алган бер дөньяны барлыкка китерү".
Википедиянең татар телле бүлеге җәмгыяте 36 844 теркәлгән катнашучыдан тора, алардан 119 соңгы ай дәвамында кимендә бер үзгәртү кертте. Проектыбызның тотрыклы үсүе өчен 6 катнашучыбыз хезмәт функцияләрен башкаруга сайланган.
Проектыбыз кече, автохтон, Россия һәм Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр төркемнәренә керә һәм дөньяның төрле илләрдәге күптеллелекнең әһәмиятен аңлаганнарның ярдәмен күреп яши.

Вики-кырларыбыз
- Хәзерге вакыйгалар
- Көн тәртибендәге мәсьәләләр
- Соңгы яңалыклар
- Статистика
- Вазыйфалар
- Стратегия
- Эшчәнлек планы
- Тиешле мәкаләләр исемлекләре:
- 1 000 • 10 000 • 50 000
- Татар теле: мәкалә - портал - татВП проекты (ВМРУ проекты) - тематик агач
- Татарнамә: мәкалә - портал - проект (бүлекләре) - тематик агач - күптелле исемлек
- Татарстан: мәкалә - портал - проект - тематик агач - күптелле исемлек
- Ай хезмәттәшлеге темасы
- Сайланган эчтәлек
- Соңгы үзгәртүләр
- Яңа битләр

Тирә якта
Тәкъдим ителгән мәкалә: Q1564911 — ингл. Acids in wine / фр. Acides du vin / кыт. 葡萄酒中的酸 — тат. Шәраб кислоталары
![]() |
Татарның язылмаган законнары, фәлсәфи кануннары – мәкальләре... | ![]() |
![]() |
Кем яраткан? Кем чыгарган? И «гөнаһ» ләфзы, сине; Мәгънәсезсең, сеңдералмый саф гакыл һәзмы сине! ↪ Дәвамы... |
![]() |

Тугандаш проектлар
Викиверситет — белем бирү аланы
Викиҗыентык — медиафайллар саклагычы
Викикитап — дәреслекләр һәм белешмәлекләр
Викимәгълүмат — фактик мәгълүмат-белем базасы
Викиөзек — өземтәләр җыентыгы
Викисәфәр — юл күрсәткече
Викисүзлек — сүзлек һәм тезаурус
Викитөрләр — биологик төрләр
Викиханә — оригиналь текстлар
Викихәбәрләр — хәбәрләр агентлыгы
Мета-Вики — проектара хезмәттәшлек аланы
Викимедиа инкубаторы — яңа тел бүлекләре
MediaWiki — «MediaWiki» буенча белешмә
Phabricator — технологик платформаны үстерү