Баш бит
Халыкара хатын-кызлар көне — хатын-кызларның ирләр белән хокукый тигезлеге, кешеләр җәмгыятендә хатын-кыз хокукларын киңәйтүгә юнәлгән көрәштә халыкара сәяси чаралар үткәрү өчен билгеләнгән көн, һәр елның 8 март көненә төшә.
Халыкара дәрәҗәдә истәлекле көн буларак 1977 елгы 
БМОның Генераль Ассамблеясендә резолюция кабул ителгәч билгеләнә башлый. 32 дәүләттә рәсми танылган, кайберләрендә бәйрәм дип санала.
Исемдәш чараларны 1908 елның 3 маенда 
АКШ феминистлары башлый, 1911 елның 19 мартындагы чарага Аурупа социалистлары да кушыла, 
/
Русия империясендә исә беренче чаралар 1913 елда уза. Григориан календаре буенча 8 мартка чаралар беренче тапкыр 1914 елда туры килә, шул ук көндәге 1917 елгысы Россиядә Февраль инкыйлабын башлата. ↪ Дәвамы
Мозамбикта — хәрби көчләр, 
Науруда — яшьләр, 
Франциядә — харки әгъзаларына симпатия көне
- 1493 — Христофор Колумб Америкага икенче сәяхәтен башлый.
- 1866 — АКШ биологы, генетик Томас Морган туа.
- 1926 — татар шагыйре Әзһәр Габиди дөньяга килә.
- 1926 — татар язучысы Фәхри Әсгать вафат була.
- 1932 — Испаниядәге Каталониягә үз байракны, дәүләт телен һәм парламентны тоту рөхсәте белән автономия бирелә.
- 1934 — татар язучысы, шагыйрь, журналист Рахмай Хисмәтуллин дөньяга килгән.
- 1956 — беренче трансатлантик телефон чыбыгы (TAT-1) эшли башлый.
- 2005 — башкорт язучысы, шагыйрь, драматург Мостай Кәрим бакыйлыкка күчә.
Сез беләсезме?
- Казакъ ханының ССРБда беренче язу машинасын ясаган оныкчыгы 30 ел гомерен сөргендә үткәрә.
- Көрәш буенча дөнья чемпионы күп санлы сабантуйларда баш батыр калып, 50 автомобиль яулый.
- Ишкәкаяклыларның иң якын «туганнары» булып аюсыманнар һәм сусарлар санала.
- 11 дисктан торучы татар халык һәм һөнәри музыка тупланмасы татар музыкасының бар тарихын колачлауга дәгъва итә.
- Сарманда туган генералның Чернобыль афәтен бетерүдәге хезмәте ике орден белән бәяләнгән.
- «Көнчыгыш Элизабет Тейлоры» Россиядә «Чалы кошы» фильмындагы Фәридә роле буенча билгеле.
- 1828 елгы Россия һәм Иран арасындагы килешү Каспий диңгезендә Россияга гына хәрби флот ачарга хокук биргән.
- Тыва Яңа елында махсус тергезелгән учакка артыш ботаклары, аннары ак ризык салына.
- Сахаларның җәйге торагында эссе көннәрдә һәрчак салкынча, һавасы саф һәм чиста саклана.
- Татар артистларын «Аршин мал алан»ны уйнарга өйрәткән азәрбайҗан актеры үз өендә атып үтерелгән.
- Татарстанның бер авылында гына уздырылучы ирзә бәйрәмендә «аю тәпие» белән сыйланырга була.
- 35 ил белгечләрен берләштерүче халыкара оешма сайтында Казанда узачак конгрессы турында татар телендә хәбәр итә.
- Беренчесе Сталинга тапшырылган югары бүләкнең соңгысы казакъ җырчысына бирелгәннең икенче көнендә ил таркала.
- Риваять буенча, каен себеркесе тулы бер ил халкының яңа дин кабул итүенә этәргеч булган.
- Басклар Иленең Бискайя төбәге хөкүмәт башлыклары тарихи имән агачы янына басып ант бирә.
Кара урман, шулай ук Иске кара урман — озын көй жанрында язылган татар халык җыры. Бүгенге көн татар халкына җыр Зәки Мәхмүтов һәм башкаларның язмалары аркылы билгеле.
1949 елда Нәҗип Җиһанов иҗат иткән "Татар темаларына сюита" әсәренең икенче кисәгендә, соңрак Шамил Шәрифуллинның симфоник оркестр өчен "Җыен" концертында "Кара урман" көе инструменталь рәвештә кулланыла. 1974 елда Илһам Шакиров Мәскәүдә биргән концерттан соң бу җыр турында Мстислав Ростропович «Син мине бу җырың белән үтердең!» ди.
|
Кара да гынай урман, караңгы төн,
Яхшы атлар кирәк лә үтәргә; Карурманны чыккан чакта Кисеп алдым пар усак, Ай, аерылмас дус булсак. Заманалар авыр, еллар ябык, Дус-иш кирәк гомер итәргә. |
|
Көн үзәге темалары
.png){kind=small}
COVID-19 коронавирус авыруы пандемиясе
Бөек Ватан сугышында җиңүнең 75 еллыгы:
Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе
Испания патшасы 
Хуан Карлос I тәхеттән баш тарта һәм үз теләге белән илдән сөргенгә китә
Кожикоде янында Boeing 737 һәлакәте
Беларусь президентын сайлаулар (2020)
Снукер буенча 2020 елгы дөнья беренчелеге
Куштау шиханын юкка чыгару тирәсендәге көрәш
Оппозиционер Алексей Навальный агулануы тирәсе шау-шу
Сайланган мультимедиа
Таныш булыйк
Википедия — Бөтендөнья пәрәвезе киңлекләрендә Вики механизмы ярдәмендә универсаль энциклопедия үстерү проекты.
Дөньяның 300 телендә бүлекләре булган Википедиянең максаты — теләсә нинди кеше үзгәртүләр кертеп яхшырта алган, ирекле килеш кулланыла алырлык объектив һәм тикшеренә алырлык эчтәлек тәкъдим итү. Тел-ара координацияләү эшендә лингва-франка буларак инглиз теле кулланыла.
Проект табигате нигез принциплар белән билгеләнә. Эчтәлеге Creative Commons CC BY-SA хокуки лицензиясе буенча булдырыла һәм кулланыла.
Җаваплылыктан баш тарту
Википедиянең Интернетта яшәвенә ярдәм итүче
Викимедиа фонды, проект чикләрендә тупланган мәгълүматлар арасында хаталарның булуы өчен җаваплы түгел. Шәхси кертемнәре өчен җаваплылык катнашучыларда кала.
Катнашу
- Катнашырга: Нигез тәртипләр һәм башка кагыйдә-киңәшләр белән танышып алыгыз, һәм вики-этикетны хөрмәт итегез; теркәлү киңәш ителә, әмма мәҗбүри түгел.
- Ярдәм кирәк: Ярдәм битләрне карап чыгыгыз, анда хәл ителмәгән сорауларны исә булышу үзәгебездә сорагыз; теркәлгән катнашучылар ярдәм күрсәтергә әзерлеген белдергәннәре арасыннан актив волонтёрларга мөрәҗәгать итеп, остаз булулары турында сорый алалар.
- Көчләрегезне тикшерергә: Өйрәнү урынында үзгәртүләр кертеп карагыз яки мәкаләләрне язу / төзәтү киңәшләре белән танышыгыз.
- Акча белән ярдәм итү: Википедия укучылары ясаган иганәләре аркасында энциклопедиябез тулысынча бушлай һәм рекламадан азат. Иганәгез аны үстерергә һәм ирекле буларак сакларга ярдәм итә ала.
- Википедия турында фикерләр: Нәрсә уйлаганыгызны белдерегез - Facebook / VK.com / Telegram.
Русия Федерациясе буенча илкүләм Викимедиа оешмасы 
ВМРУ (мета) һәм аның коллегалары уздыра торган онлайн һәм офлайн вакыйгалары
Бөтендөнья Викимедиа җәмгыятьләренең күптелле хезмәттәшлекләрендә вәкилебез 
"Татар телле викимедиачылары" төркеме (мета) оештыра торган вакыйгаларда катнашу.
Җәмгыять
Җәмгыятебез мәкаләләргә үз өлешен тематик проектлар кысаларында һәм бит эчтәлеге турында аралашу урыннары ярдәмендә уртак хезмәттәшлеген башкарган катнашучылардан оеша.
Уртак идеалыбыз — "һәрбер кеше бар булган гыйлемгә ирекле килеш ирешә алган бер дөньяны барлыкка китерү".
Википедиянең татар телле бүлеге җәмгыяте 34 845 теркәлгән катнашучыдан тора, алардан 88 соңгы ай дәвамында кимендә бер үзгәртү кертте. Проектыбызның тотрыклы үсүе өчен 8 катнашучыбыз хезмәт функцияләрен башкаруга сайланган.
Проектыбыз кече, автохтон, Россия һәм Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр төркемнәренә керә һәм дөньяның төрле илләрдәге күптеллелекнең әһәмиятен аңлаганнарның ярдәмен күреп яши.
Вики-кырларыбыз
- Хәзерге вакыйгалар
- Көн тәртибендәге мәсьәләләр
- Соңгы яңалыклар
- Статистика
- Вазыйфалар
- Стратегия
- Эшчәнлек планы
- Тиешле мәкаләләр исемлекләре:
- 1 000 • 10 000 • 50 000
- Татар теле: мәкалә - портал - татВП проекты (ВМРУ проекты) - тематик агач
- Татарнамә: мәкалә - портал - проект (бүлекләре) - тематик агач - күптелле исемлек
- Татарстан: мәкалә - портал - проект - тематик агач - күптелле исемлек
- Ай хезмәттәшлеге темасы
- Сайланган эчтәлек
- Соңгы үзгәртүләр
- Яңа битләр
Тирә якта
Тәкъдим ителгән мәкалә: Q3068249 — ингл. Tepexpan man / исп. Hombre de Tepexpan / фр. Femme de Tepexpan — тат. Тепеспан кешесе
|
|
Татарның язылмаган законнары, фәлсәфи кануннары – мәкальләре... |
|
|
|
Кем яраткан? Кем чыгарган? И «гөнаһ» ләфзы, сине; Мәгънәсезсең, сеңдералмый саф гакыл һәзмы сине! ↪ Дәвамы... |
|
Тугандаш проектлар
Викиверситет — белем бирү аланы
Викиҗыентык — медиафайллар саклагычы
Викикитап — дәреслекләр һәм белешмәлекләр
Викимәгълүмат — фактик мәгълүмат-белем базасы
Викиөзек — өземтәләр җыентыгы
Викисәфәр — юл күрсәткече
Викисүзлек — сүзлек һәм тезаурус
Викитөрләр — биологик төрләр
Викиханә — оригиналь текстлар
Викихәбәрләр — хәбәрләр агентлыгы
Мета-Вики — проектара хезмәттәшлек аланы
Викимедиа инкубаторы — яңа тел бүлекләре
MediaWiki — «MediaWiki» буенча белешмә
Phabricator — технологик платформаны үстерү
Википедия телләре
- Deutsch (Алманча) – English (Инглизчә) – Español (Испанча) – Français (Франсузча) – 日本語 (Японча) – Português (Португалча) – Русский (Русча) – Türkçe (Төрекчә) – Тулы телләр исемлеге
- Азәрбайҗанча – Көньяк азәрбайҗанча – Башкортча – Кырым татарча – Чуашча – Гагаузча – Каракалпакча – Карачай-Балкарча – Казакъча – Кыргызча – Төрекмәнчә – Төрекчә – Татарча – Тывача – Уйгырча – Үзбәкчә – Якутча
