Баш бит

Википедиягә рәхим итегез! Бу күптелле, эченә һәркем яза алган энциклопедия. Татар телендә 57 185 мәкалә бар. География Мәдәният Тарих Кино Фән Биология Татарстан Спорт Бөтен порталлар

Сайланган мәкалә

Дөнья тарихы – кешелек җәмгыятенең тулаем үсеш процессы, аңа барлык халыкларның тарихында чагыла торган закончалыклар хас. Бердәм дөньякүләм тарихи процесс җәмгыятьнең барлыкка килүе белән башлана һәм төрле аерып торучы үзенчәлекләргә карап, шартлы рәвештә аерым вакыт чорларына бүленә.

Кешелекнең тарихи үсеше ике ысул: ачышларның һәм табышларның әкренләп үсә-арта баруы, һәм матди һәм рухи эволюциядә аерым чорларны тәшкил итүче сикерүләр яки инкыйлаблар – белән бара.

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Яхшы мәкалә

Сафа-Гәрәй (صفا گرای) — Казан ханлыгы ханы (1524—1531, 1536—1546, 1546—1549), татар халкының милли каһарманы. Кырым ханы Фатыйх-Гәрәйнең һәм ногай морзасы Хаҗикә оныгы Җәлал Солтанның улы, Казан ханы Сәхиб-Гәрәйнең туганнан туган энесе.

Беренче тапкыр Казан тәхетенә 1524 елда килә. Мәскәүгә каршы берничә һөҗүм оештыра. Ике тапкыр тәхеттән куыла, ләкин кире кайта ала.

1524 елда, яз көнне татар морзалары 13 яшьлек Сафа-Гәрәйне Кунак утравында җылы итеп каршы ала. Сафа-Гәрәй килгәч, Сәхиб-Гәрәй аны үзенең урынбасарын итеп билгеләп калдыра һәм Истанбулга китеп Казанга кире кайтмый.

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Татар Википедиясенең яңа битләреннән

• Кырым сугышында 1853-1856 елларда өч империя һәм бер патшалык Русиягә каршы сугышкан.

• Гармунчы Рөстәм Вәлиевнең танылуында төп рольне җырчы Илһам Шакиров уйнаган.
• Бөтендөнья кырым татарлары конгрессы президенты Украина халык депутаты булып та тора.
• Өммел-Кайвәйн азат шәехлеген 1775 елда Әл-Мөгалла дигән гарәп нәселе нигезләгән.
• 86 нчы «Оскар» премиясендә иң яхшы фильм булып Стив Маккуинның «12 еллык коллык» фильмы таныла.
• Евромәйда́н — Украинаның күп кенә шәһәрләрендә, шул исәптән Киевта баручы күп айлык массакүләм протест акцияләре атамасы.
• Классик электродинамикага нигез салучы Джеймс Клерк Максвелл дөнья тарихында беренче тапкыр төсле фотосурәт ясаган.
• Рус шигърияте тарихындагы Көмеш гасыр Алтын гасырдагы рус шигърияте белән охшашлык аркасында шулай аталган.
• Башкортстан Хөкүмәте — башкару вазифасын үтәгән Башкортстанның иң югары органы.
• Язучы Чыңгыз Айтматовның туган авылы Шекер дип атала.
• Танылган педагог-теоретик, шәркыятьче Мирза Мәхмүтов моннан алты ел элек вафат була.
• Алан Тьюринг, беренче Британ санагын уйлап табучы, фашист Энигма-шифраторын ватып ачу ысулларын эшкәртә.
  Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Бу көнне ... (17 апрель)

Бөтендөнья гемофилия көне, Бөтендөнья мальбек йөземе көне, Халыкара авыл хуҗалыгы эшчеләре көрәше көне

Америка Самоасыда Байрак көне, Габонда Хатын-кызлар көне, Казакъстанда Янгын сүндерү хезмәте көне, Кубада Контрреволюцияне җиңү көне, Сүриядә Бәйсезлек көне, Япониядә Балаларны яклау көне, һ.б.

Вакыйгалар

• 1856 — Квебек шәһәре Канаданың башкаласы буларак игълан ителә.
• 1895 — Япон-кытай сугышы тәмамлана.
• 1941 — / Югославия патшалыгы гаскәрләре Икенче бөтендөнья сугышыннан чыга.
• 1980 — Көньяк Родезия исеме Зимбабвега үзгәртелә.
• 2005 — Русия Федерациясенең Красноярск крае һәм / Эвенк автономияле округын берләштерү буенча референдум уза.

Туулар

• 1925 — татар язучысы Мәҗит Рәфыйков дөньяга килә.
• 1928 — композитор Бату Мулюков туа.

Вафатлар

• 1790 — АКШ мәгърифәтчесе, дәүләт эшлеклесе һәм галим Бенджамин Франклин вафат була.
  Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Сайланган рәсем

Озынкойрыклы песнәк

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган исемлекләр һәм порталлар

Соңгы сайланган портал:		Татарлар тарихы
Соңгы сайланган исемлек:		Дөнья АЭСлары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Өмә

Бу атнада мәкаләләр язу өмәсе багышланган: Кышкы Олимпия уеннары программасына керүче спорт төрләренә:  • Биатлон  • Бобслей  • Скелетон  • Кёрлинг  • Тимераякта узышу  • Фигуралы шуу  • Шорт-трек  • Чаңгы узышлары  • Тау чаңгысы  • Чаңгы двоеборьесы  • Трамплиннан сикерү  • Сноубординг  • Фристайл  • Чана спорты  • Хоккей

Соңгы өмәләр: 1 атна элек: Идел-Урал буе елгалары 2 атна элек: Көньяк Америка илләре башкала һәм шәһәрләре 3 атна элек: Яңа вакыт вакыйгалары

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Башка бүлекләр

Ярдәм бүлеге — Википедияны үзгәртү эшендә ярдәм итү бүлеге.

Җәмгыять үзәге — Яңалыклар, проектлар һ.б.

Бәхәслек — Татар Википедиясе форумы.

Тугандаш проектлар

Wikipedia проекты табышсыз Wikimedia Фонды тарафыннан оештырылды. Wikimedia шулай ук ирекле эчтәлек белән күптелле булган башка wiki проектларны да алып бара:

Meta-Wiki Wiki проекты идарәсе	Викисүзлек Күптелле сүзлек	Wikibooks Ирекле дәреслек	Wikiquote Өзекләр җыентыгы	Wikisource Ирекле китапханә

Deutsch (Алманча) – English (Инглизчә) – Español (Испанча) – Français (Франсузча) – 日本語 (Японча) – Português (Португалча) – Русский (Русча) – Türkçe (Төрекчә) – Тулы телләр исемлеге

---

Азәрбайҗанча – Башкортча – Кырым татарча – Чуашча – Гагаузча – Каракалпакча – Карачай-Балкарча – Казакъча – Кыргызча – Төрекмәнчә – Төрекчә – Татарча – Уйгырча – Үзбәкчә – Якутча