Бүген 2021 елның 9 май көне (якшәмбе) – Вакыт 07:41 UTC (Битне яңартырга) – Күренеш: мобиль / санак

Бу көнне ... (9 май)

БМОда Икенче бөтендөнья сугышы дәвамында һәлакь булганнарны искә алу һәм татулашу көне, Бәйсез Дәүләтләр Берлеге һәм Гөрҗистан, Молдавия, Сербия, Украинада Җиңү көне, Аурупа Берлегендә Аурупа көне, h.б.

Вакыйгалар

1938 — Сталин сызган исемлек буенча ТАССР җитәкчелегеннән 69 кеше үлемгә хөкем ителә.
1945 — / Өченче рейх хәрби көчләренең берсүзсез капитуляциясе турында акт ССРБ башкаласы Мәскәүгә килеп җитә.

Туулар

1860 — Джеймс Барри, шотланд язучысы, драматург
1916 — Шәйхулла Чанбарисов, Башкортстан дәүләт университетының беренче ректоры.
1958 — Николай Фёдоров, 1-нче Чуашстан республикасы президенты.

Вафатлар

1996 — Атилла Расих, татар язучысы, Г.Тукай исемендәге ТР Дәүләт премиясе лауреаты.
2004 — Әхмәт Кадыйров, Чичәнстан республикасының Мәскәү яклы беренче президенты шартлатыла.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

И. Н. Ульянов исемендәге Чуаш дәүләт университеты (рус. Чувашский государственный университет имени И. Н. Ульянова, чуаш. И. Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш Патшалӑх Университечӗ) — Чуашстан башкаласы Чабаксарда урнашкан классик дәүләт университеты. Алатырь шәһәрендә филиалы бар (2018).

1967 елның 1 сентябрендә СССР һәм РСФСР Министрлар Советларының карарлары нигезендә Мәскәү энергетика институтының Идел филиалы һәм И. Я. Яковлев исемендәге Чуаш дәүләт педагогика институтының тарих-филология факультеты базасында оештырыла.

Университетта 15 факультет, 150 гә якын профессор, фән докторы һәм 600 дән артык доцент, фән кандидаты эшли; бакалавриатның 57 юнәлеше, белгечләр әзерләүнең 27 программасы, магистратураның 31 юнәлеше буенча белгечләр әзерләнә. Укучылар саны ~ 16 100 студент.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Казакъ ханының ССРБда беренче язу машинасын ясаган оныкчыгы 30 ел гомерен сөргендә үткәрә.
Көрәш буенча дөнья чемпионы күп санлы сабантуйларда баш батыр калып, 50 автомобиль яулый.
Ишкәкаяклыларның иң якын «туганнары» булып аюсыманнар һәм сусарлар санала.
11 дисктан торучы татар халык һәм һөнәри музыка тупланмасы татар музыкасының бар тарихын колачлауга дәгъва итә.
Сарманда туган генералның Чернобыль афәтен бетерүдәге хезмәте ике орден белән бәяләнгән.
«Көнчыгыш Элизабет Тейлоры» Россиядә «Чалы кошы» фильмындагы Фәридә роле буенча билгеле.
1828 елгы Россия һәм Иран арасындагы килешү Каспий диңгезендә Россияга гына хәрби флот ачарга хокук биргән.
Тыва Яңа елында махсус тергезелгән учакка артыш ботаклары, аннары ак ризык салына.
Сахаларның җәйге торагында эссе көннәрдә һәрчак салкынча, һавасы саф һәм чиста саклана.
Татар артистларын «Аршин мал алан»ны уйнарга өйрәткән азәрбайҗан актеры үз өендә атып үтерелгән.
Татарстанның бер авылында гына уздырылучы ирзә бәйрәмендә «аю тәпие» белән сыйланырга була.
35 ил белгечләрен берләштерүче халыкара оешма сайтында Казанда узачак конгрессы турында татар телендә хәбәр итә.
Беренчесе Сталинга тапшырылган югары бүләкнең соңгысы казакъ җырчысына бирелгәннең икенче көнендә ил таркала.
Риваять буенча, каен себеркесе тулы бер ил халкының яңа дин кабул итүенә этәргеч булган.
Басклар Иленең Бискайя төбәге хөкүмәт башлыклары тарихи имән агачы янына басып ант бирә.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Көн үзәге темалары

COVID-19 коронавирус авыруы пандемиясе

Татарстанның 100 еллыгы

Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе

Берләшкән Милләтләр Оешмасының нигезләнүенә 75 ел тулды.

Мөселманнар Рамазан ае дәвамында Ураза тота.

Христианнар язгы Олы көн бәйрәмен билгели.

НАСА җибәргән боралак төрендәге Ingenuity пилотсыз очу аппараты Марс атмосферасында беренче уңышлы очышлар ясый башлый.

Яхшы мәкалә

Морат Аджи, (ком. Аджиланы Мурад Эскендерны уланы, 9 декабрь, 1944 ел, СССР, РСФСР, Мәскәү — 7 март, 2018 ел, шунда ук) — күренекле тарихчы, төрки дөньяны өйрәнүче, публицист һәм язучы. Гыйльми эшләре, нигездә, төрки халыклар тарихына багышланган. Алтайда барлыкка килгән дип фараз ителүче «Халыкларның Бөек күченеше» концепциясенең авторы.

Мәскәү дәүләт университетының география факультетын тәмамлый, шул ук университетта Себерне икътисади-математик модельләштерү проблемасына багышланган кандидатлык диссертациясен яклый. Бу җирләрдә территориаль-җитештерү комплекслары һәм яңа территорияләрне үзләштерү белән бәйле демографик үзгәрешләр темасына мөрәҗәгать иткән 1982 елда Мәскәүдә чыккан «Себер: XX гасыр» фәнни-популяр китабы КПСС органнарының ачуын китерә, «кара исемлек»ләргә эләгә. Докторлык диссертациясен якларга ирек бирелми, журналистлар берлегенә кертмиләр, идеологик басым аркасында академия карьерасын тәмамларга мәҗбүр итә.

«Перестройка» вакытында китаплары киң аудиториягә чыга. 2013 елда Мәскәүнең Татар мәдәни үзәгендә тюркология өлкәсендәге эшчәнлегенә 20 ел тулуга багышланган очрашу узды. ↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган исемлек һәм портал

Сайланган cоңгы портал:		Авыл хуҗалыгы
Сайланган cоңгы исемлек:	ॐ ☸ 卐	Якшалар исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы
Медияфайл уйнату
(мультимедиа язмасын өстәү)

Таныш булыйк

Википедия — Бөтендөнья пәрәвезе киңлекләрендә Вики механизмы ярдәмендә универсаль энциклопедия үстерү проекты.

Дөньяның 300 телендә бүлекләре булган Википедиянең максаты — теләсә нинди кеше үзгәртүләр кертеп яхшырта алган, ирекле килеш кулланыла алырлык объектив һәм тикшеренә алырлык эчтәлек тәкъдим итү. Тел-ара координацияләү эшендә лингва-франка буларак инглиз теле кулланыла.

Проект табигате нигез принциплар белән билгеләнә. Эчтәлеге Creative Commons CC BY-SA хокуки лицензиясе буенча булдырыла һәм кулланыла.

Җаваплылыктан баш тарту

Википедия үз эчтәлегенең "дөрес булуы турында гарантия бирми"
Википедиянең Интернетта яшәвенә ярдәм итүче

Викимедиа фонды, проект чикләрендә тупланган мәгълүматлар арасында хаталарның булуы өчен җаваплы түгел. Шәхси кертемнәре өчен җаваплылык катнашучыларда кала.

Катнашу

Катнашырга: Нигез тәртипләр һәм башка кагыйдә-киңәшләр белән танышып алыгыз, һәм вики-этикетны хөрмәт итегез; теркәлү киңәш ителә, әмма мәҗбүри түгел.
Ярдәм кирәк: Ярдәм битләрне карап чыгыгыз, анда хәл ителмәгән сорауларны исә булышу үзәгебездә сорагыз; теркәлгән катнашучылар ярдәм күрсәтергә әзерлеген белдергәннәре арасыннан актив волонтёрларга мөрәҗәгать итеп, остаз булулары турында сорый алалар.
Көчләрегезне тикшерергә: Өйрәнү урынында үзгәртүләр кертеп карагыз яки мәкаләләрне язу / төзәтү киңәшләре белән танышыгыз.
Акча белән ярдәм итү: Википедия укучылары ясаган иганәләре аркасында энциклопедиябез тулысынча бушлай һәм рекламадан азат. Иганәгез аны үстерергә һәм ирекле буларак сакларга ярдәм итә ала.
Википедия турында фикерләр: Нәрсә уйлаганыгызны белдерегез - Facebook / VK.com / Telegram.
Русия Федерациясе буенча илкүләм Викимедиа оешмасы ВМРУ (мета) һәм аның коллегалары уздыра торган онлайн һәм офлайн вакыйгалары
Бөтендөнья Викимедиа җәмгыятьләренең күптелле хезмәттәшлекләрендә вәкилебез "Татар телле викимедиачылары" төркеме (мета) оештыра торган вакыйгаларда катнашу.

Җәмгыять

Җәмгыятебез мәкаләләргә үз өлешен тематик проектлар кысаларында һәм бит эчтәлеге турында аралашу урыннары ярдәмендә уртак хезмәттәшлеген башкарган катнашучылардан оеша.
Уртак идеалыбыз — "һәрбер кеше бар булган гыйлемгә ирекле килеш ирешә алган бер дөньяны барлыкка китерү".

Википедиянең татар телле бүлеге җәмгыяте 37 631 теркәлгән катнашучыдан тора, алардан 114 соңгы ай дәвамында кимендә бер үзгәртү кертте. Проектыбызның тотрыклы үсүе өчен 6 катнашучыбыз хезмәт функцияләрен башкаруга сайланган.

Проектыбыз кече, автохтон, Россия һәм Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр төркемнәренә керә һәм дөньяның төрле илләрдәге күптеллелекнең әһәмиятен аңлаганнарның ярдәмен күреп яши.

Вики-кырларыбыз

Хәзерге вакыйгалар
Көн тәртибендәге мәсьәләләр
Соңгы яңалыклар
Статистика
Вазыйфалар
Стратегия
Эшчәнлек планы
Алдынгыларыбыз
Тиешле мәкаләләр исемлекләре:
- 1 000 • 10 000 • 50 000
- Татар теле: мәкалә - портал - татВП проекты (ВМРУ проекты) - тематик агач
- Татарнамә: мәкалә - портал - проект (бүлекләре) - тематик агач - күптелле исемлек
- Татарстан: мәкалә - портал - проект - тематик агач - күптелле исемлек
Ай хезмәттәшлеге темасы
Сайланган эчтәлек
Соңгы үзгәртүләр
Яңа битләр

Тирә якта

Атнаның тәрҗемәсе

Тәкъдим ителгән мәкалә: Q1564911 — ингл. Acids in wine / фр. Acides du vin / кыт. 葡萄酒中的酸 — тат. Шәраб кислоталары

Сайланган вики-китап

Түбән Каманың 29 нчы мәктәп тарихы

Сайланган өзек

Кеше баштан аякка кадәр түгел, баштан күккә кадәр үлчәнә...

Конфуций

Сайланган сүз

халык

Соңгы хәбәрләр

Башкорт википедиячеләре Башкортстан Республикасы башлыгы гранты исәбенә биш бәйге һәм алты онлайн курс үткәрәчәк (12.03.2021)

Оригиналь әсәрләрне уку тәкъдиме

Батырлык турында

...Ни мәгънә бар эзсез яшәүдә,

Түбәнлектә, тарлык, кимлектә?
Яшәү хозурлыгы хөрлектә,

Гомер озынлыгы ирлектә...
↪ Дәвамы...

Муса Җәлил (Моабит дәфтәрләре)

Тугандаш проектлар

Википедия проектының үсешен кайгыручы коммерциячел булмаган Викимедиа Фонды шулай ук башка ирекле эчтәлекле күптелле wiki-проектларның тормышын тәэмин итә:

Викиверситет — белем бирү аланы