Баш бит

Википедиягә рәхим итегез!

Бу күптелле, эченә һәркем яза алган энциклопедия.

Татар телендә 86 777 мәкалә бар.

Ничек язарга? · Мәкалә язу · Ярдәм · Безнең турында матбугатта · Мобиль юрама

Latin yazuı · Wikiquote проекты · Embassy · Эчтәлек

Сайланган мәкалә

«Ватан-ана» мемориаль комплексы — Татарстан АССРның (1991 елдан Татарстан) Чаллы шәһәрендә 1975 елда ачылган мемориаль комплекс. Чаллы шәһәрен гәүдәләндерүче төп символларның берсе. Ватандашлар сугышында һәм Бөек Ватан сугышында катнашкан чаллылылар хөрмәтенә, Муса Җәлил проспекты белән Студентлар урамы кисешкән чатта куелган. Мемориаль комплексны төзүдә турыдан-туры 69 оешма катнашкан. Һәйкәлнең авырлыгы 3 мең тонна, биеклеге 14 м, озынлыгы 24 м.

Һәйкәл бик кыска срокларда, 1975 елның гыйнвар аенда башланып, 9 майга, Бөек Җиңүнең 30 еллыгына, төзелеп бетәргә тиеш була. Һәйкәл төзелешен оештыручы итеп, Яр Чаллы шәһәр шурасы башкарма комитеты рәисенең капиталь төзелеш һәм коммуналь хуҗалык мәсьәләләре буенча (беренче) урынбасары Биктимер Гыйниятулла улы Мурясов, монументның архитекторы итеп Чаллы шәһәренең баш архитекторы Р.С. Насыйров, корылманың баш конструкторы итеп «Татаргражданпроект» институтының эшләрне проектлау бүлеге баш инженеры В.И. Матвеев, проектның баш инженеры итеп Хәлиулла Абдрахман улы Айдабулов билгеләнә. Һәйкәлнең авторы – Илдар Ханов.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Яхшы мәкалә

Татарларны гыйльми өйрәнү җәмгыяте (рус. Научное общество татароведения) — 1923 елда Казанда хасил була. Татарларны, аларның мәдәниятен һәм тарихын өйрәнү белән шөгыльләнгән. Җәмгыятьнең беренче тантаналы утырышы 1923 елның 30 маенда татар һәм рус галимнәре катнашында үткәрелә. Рәисе итеп — Н. Н. Фирсов, рәис урынбасары итеп — Г. Ибраһимов сайланалар. Җәмгыятьнең беренче утырышында ук М. Г. Худяковның Казан ханлыгы тарихы буенча язылган хезмәтенең нәтиҗәләре белән таныштырган чыгышы тыңлана.

Татар халкын гыйльми өйрәнү җәмгыятенең эшләү юнәлеше билгеләнә һәм түбәндәге план кабул ителә:

Тарих буенча эшләү
Статистика һәм икътисад буенча эшчәнлек
Әдәбият буенча эшләү
Сәнгать өлкәсендә эшчәнлек
Этнография буенча эшчәнлек
Табигать буенча эшчәнлек
Татар халкын өйрәнү буенча библиография төзү.

Җәмгыятьнең эшчәнлеге матди нигез булмау белән авырлаша. Нәкъ әлеге фактор Казан Кирмәне яисә болгар харәбәләре урыннарында археологик эзләнүләр үткәрергә комачаулый. Шуның белән бергә, бу авырлыкларга карамастан, кайбер нәтиҗәләргә ирешелә. Н.Н. Фирсов Мәскәүдә Үзәк Дәүләт Архивында Идел буе татарлары тарихы буенча документларны нөсхәләү бәхетенә ирешә. Икенчедән, М.Г. Худяков Татарстан Республикасының археологик картасын төзи. Болардан тыш, Г. Ибраһимов татарлар турында яңа тарихны, массачыл көрәш тарихын, XX гасырда татарлар арасында инкыйлаби һәм эшчеләр хәрәкәтен өйрәнү эшен башлый. Г. Гобәйдуллинның бик зур хезмәт көче белән татар халкы тарихын өйрәнү буенча библиографик күрсәтмә төзелә.

Җәмгыять 1925 елдан русча һәм татарча “Татарларны гыйльми өйрәнү җәмгыяте хәбәрчесе” журналын чыгара (1930 елда ябыла). ↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Баку янындагы Атешгях гыйбадәтханәсендә әле гасыр ярым элек утка табынганнар.
Ш. Мәрҗани муллалыкка 2011нче санлы указ алса, 1нче санлысы бабасына бирелгән.
1518 ел Аурупа тарихына Страсбургтагы Бию шаукымы белән кереп калган.
Һитлер Алманиясе 1945нең апреле урталарына кадәр татарча гәзит чыгарырга мөмкинлек таба.
Эребуни музееның иң кыйммәтле экспонаты дип Урарту чорындагы 23 язулы таблица санала.
Русия җыелма такымы ярымсакчысы Дәлир Күзәев нәселендә өч буын ир-егетләр футбол белән көн итә.
Борынгы мишәр-татар музыка байлыгын югалтудан коткарган җырчы бабай 1917 елга кадәр Мәскәү бае була.
Рус сатирик язучысы М.Е. Салтыков әдәбият белән шөгыльләнүен дәвам итәр өчен 36 яшьтә вице-губернатор вазифасын калдыра.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Сайланган исемлекләр һәм порталлар

Сайланган cоңгы портал:		Татарлар тарихы
Сайланган cоңгы исемлек:		Татарлар — Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган рәсем

Көннең cайланган рәсемe
[[Файл:Калып:Potd/2019-08-23\|400px\|]]
Калып:Potd/2019-08-23 (tt-cyr)

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Бу көнне ... (23 август)

Аурупа Берлеге — Сталинизм һәм нацизм (һәм барлык тоталитар һәм авторитар режимнарның) корбаннарын искә алу көне. Украинада байрак көне

476 — Көнбатыш Рим империясе варварлар тарафыннан җиңелә.
1552 — Явыз Иван гаскәрләре Казан ханлыгы башкаласы Казанны камауга ала.
1905 — Русия һәм Япония арасында Портсмут тынычлык килешүе имзалана.
1923 — татар язучысы Ләбибә Ихсанова туа.
1925 — тел галиме Галимҗан Ахунҗанов дөньяга килә.
1925 — диалектолог Ләйлә Мәхмүтова дөньяга килә.
1943 — татар драматургы Рахман Ильяс һәлак була.
1974 — физик, физика өлкәсендә Нобель премиясе лауреаты Константин Новоселов туа.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы
[[Файл:Калып:Motd/2019-08-23\|300px\|]]
Калып:Motd/2019-08-23 (tt-cyr)

Өмә

Бу атнада өмә арабыздан киткән олуг җырчы Илһам Шакировка (1935–2019) багышлана.

Соңгы өмәләр:
1 атна элек: {{Сәйяр (1907–1918) труппасы}}
2 атна элек: Татарлар — Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеген мәкаләләр белән тулыландыру
3 атна элек: Медицина турында мәкаләләр язу һәм яхшырту

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Башка бүлекләр

Ярдәм бүлеге — Википедияны үзгәртү эшендә ярдәм итү бүлеге.
Җәмгыять үзәге — Яңалыклар, проектлар һ.б.
Бәхәслек — Татар Википедиясе форумы.

Тугандаш проектлар

Wikipedia проекты табышсыз Wikimedia Фонды тарафыннан оештырылды. Wikimedia шулай ук ирекле эчтәлек белән күптелле булган башка wiki проектларны да алып бара:


Meta-Wiki Вики-проектлары	Викисүзлек Күптелле сүзлек	Викикитап Ирекле дәреслек	Викихәбәрләр Ирекле яңалыклар	Викиөзек Өзекләр җыентыгы	Викиханә Ирекле китапханә	Викисәфәр Юл күрсәткече