Бүген 2023 елның 23 сентябрь көне (Шимбә) – Вакыт 20:40 UTC (Битне яңартырга) – Күренеш: мобиль / санак

Бу көнне ... (23 сентябрь)

Аргентинада — кыз-хатыннарның сәяси хокуклары, Брунейда — укытучылар, Кыргызстанда — дәүләт теле көне

1821 — Грек инкыйлабы барышында Триполицаның бар мөселман халкы үтерелә.
1846 — астроном Иоганн Галле Нептун планетасын ача.

1913 — татар опера җырчысы Нияз Даутов туа.
1914 — Идрис Кудашев, өлкән сержант, Советлар Берлеге каһарманы туа.
1929 — татар язучысы Шамил Рәкыйпов дөньяга килә.
1932 — Неҗд һәм Хиҗаз Согуд Гарәбстанына берләшүе хакында белдерә.
1981 — Квебекта инглиз телле плакатлар тыела.
1991 — Әрмәнстан үз бәйсезлеген игълан итә.
2009 — күренекле татар галиме Флүн Мусин вафат була.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

«Коену» — рус, совет һәм Америка рәссамы Николай Фешин картинасы. 1914 елда Казанда брлыкка килә. Картина Татарстан Республикасының Сынлы сәнгать музее коллекциясендә, һәм хәзерге вакытта музейның филиалы булган «Хәзинә» милли сәнгать галереясында Фешин залында күрсәтелә. Картина идеясе рәссамда Казан губернасының Лаеш өязе Надеждино авылында булганда барлыкка килгән, анда ул эскизлар өчен килә. Надеждинода Казан сәнгать мәктәбенең беренче директоры Н. Н. Белковичның кечкенә утары булган.

Николай Фешин картинасы җәйге эсселек вакытында кое яныннан үтүчеләргә су кою йоласын сурәтли. Крестьяннар аны корылыкны булдырмас өчен тылсымлы ысул дип саныйлар. Христианнарның « гөнаһларны юу» идеясе бу гадәт буенча «яңгыр чакыру» мәҗүси йолалары белән берләштерә. Сәнгать белеме кандидаты Дмитрий Серяков Фешин иҗатында этнографик теманың дәвамы дип санады, ул картина барлыкка килгән вакытта аның «Черемисская свадьба» һәм «Капустница» кебек жанр полотналарында чагылыш тапкан инде. Тикшерүче рәссамның бу өч картинасын «йола» дип атады. Серяков фикеренчә, рәссам аларда халык көнкүрешенең сәхнәләрен күрсәтү генә түгел, ә конкрет йолаларда сурәтләнгән тормыш рәвешен күрсәтү өчен омтылган.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

Теләче көрәшчесе бәйгеләрдә 36, Лениногорскиныкы 50 җиңел машина откан.
Атаклы курайчының туган авылында аңа багышлап, халык музыка уен коралына һәйкәл куелган.
Леди Гаганың тормышын порнопародиядә яктыртканнар.
Япония мангасы хыял, хыянәтчелек һәм үч алу турында сөйли.
2023 елның маенда чыккан янгын авылның Җәмигъ мәчетенә берничә метр җитәрәк туктап калган.
Драм-энд-бейс биючесе микроикътисад буенча эрзә телендә әсбап язган.
Маҗарстан блэк-металлисты һәм вегетарианы чыгышларда дуңгыз башларын кулланудан канәгать булмаган.
Иске йолалыкчыларның токымы селькуп телен коткарырга тырыша.
Русофоб язучыга неонацист һөҗүм иткән.
Польша генералы Бельгия армиясенең баш командующие булган.
Ат башы белән таякта ат чабышлары буенча спорт ярышлары үткәрелә.
Яһүди улы НСДАП әгъзасы булган.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Көн үзәге темалары

ЮНЕСКО Генераль Ассамблеясендә кабул ителгән Матди булмаган мәдәни мирасны саклау конвенциясенең(ингл.)татар. 20-еллыгы чаралары үтә.

Татар дөньясы: Урманнан күчкән янгында Корган өлкәсенең Шадрин районындагы татар Эчкен авылы йортлары янып беткән.

Зур Шартлаудан соң иң борынгы дәлилләнгән галактика буларак JADES-GS-z13-0(ингл.)татар. билгеләнде. Җир орбитасындагы Джеймс Уэбб(рус.)татар. инфракызыл нурланыш телескопы ярдәмендәге ачыш космологик кызыл тайпылманы үлчәүгә нигезләнде.

Татарстан Республикасында 2023 ел «Милли мәдәниятләр һәм гореф-гадәтләр(рус.)татар. елы» шигаре астында уза.

Татарстан Фәннәр академиясенең Гамәли семиотика институты русча-татарча-русча тавышлы тәрҗемә итүче электрон программа өстендә эшли.

Татнетны үстерү фонды, Белем.ру һәм Белем радиосы квартал саен татарча Әдәби марафон, елга бер Белем җәүһәрләре һәм башка проектларны үткәреп тора.

Россия Федерациясе: Бөтенсоюз пионерия оешмасының(рус.)татар. эшчәнлеге дәвамчысы буларак «Беренчеләр хәрәкәте» булдырылды.

Украина: РФ кораллы көчләре күрше ил эчендә үткәргән хәрби чаралар дәвам итә.

Финләндия рәсми килеш НАТО саклану альянсына кушылды(рус.)татар..

Латвия парламенты(рус.)татар. балигълык яшенә җиткән ирләргә хәрби хезмәт мәҗбүрилеген(рус.)татар. кайтарды.

Төркия/ Сүрия: 2023 нче елның 6 февраль җир тетрәүләре.

БМО бастырган хисабы(рус.)татар.: Кытай Халык Җөмһүрияте үзенең Шеңҗан-Уйгыр автономияле районында яшәүче уйгырларга карата гамәлләре(рус.)татар. белән кешелеккә каршы җинаять(рус.)татар. кылуы ихтимал.

Яхшы мәкалә

Катха Упанишада (санскрит телендә: कठोपनिषद् яки कठ उपनिषद्) (Kaṭhopaniṣad) ул мукһйя (беренчел) Упанишадаларның берсе, ул Кришна Яджурведа «Катха» мәктәбенең соңгы сигез секциясенә кертелгән. Ул шулай ук Катхака Упанишада буларак мәгълүм һәм 108 Упанишадаларның Муктика канонында 3 номер астында килә. Катха Упанишада ике бүлектән (Адһьяя) тора, һәрберсе өч секциягә (Валлис) бүленгән. Беренче Адһьяя икенчесеннән борынгырак дип таныла. Упанишада ул Олы Хәким Ваджасравасаның улы — кечкенә малай Начикетаның риваять кыйссасы; малай Яма Раджны очрата (Һинд дине үлем Илаһы). Аларның әңгәмәсе кеше табигате, белем, Атман (Җан, Үз) һәм мокша (азат ителү) турында әңгәмәгә эволюцияли.

Катха Упанишаданың хронологиясе ачык түгел һәм бәхәсле, Буддачылык галимнәре ул иртә Буддачылык текстларыннан соң (безнең эрага кадәр бишенче гасыр) тезелгән булган дип раслыйлар, һәм Һинд дине галимнәре раслаганча ул безнең эраның 1-енче меңьеллыкның 1-енче өлешендә яки иртә Буддачылык текстларына кадәр тезелгән булуга охшаш дип раслыйлар. Катхака Упанишада ул борынгы Веданта суб-мәктәпләренең әһәмиятле борынгы Санскрит корпусы булып тора, һәм төрле Һинд дине мәктәпләренең йогынты ясый торган Шрутисы булып тора. Биредә расланганча «Атман (Җан, Үз) бар», ул «Үзеңне белүгә омтылуга, ул Иң Олы Балкыш» концпепцияне өйрәтә, һәм бу сораулар турында Һинд диненең башка Упанишадалары кебек өйрәтә.

↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган исемлек һәм портал

Сайланган cоңгы портал:	Мифология
Сайланган cоңгы исемлек:	Өлкәр сибелгән тупланышы йолдызлары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган мультимедиа

Көннең сайланган мультимедиасы

(мультимедиа язмасын өстәү)

Таныш булыйк

Википедия — Бөтендөнья пәрәвезе киңлекләрендә Вики механизмы ярдәмендә универсаль энциклопедия үстерү проекты.

Дөньяның 300 телендә бүлекләре булган Википедиянең максаты — теләсә нинди кеше үзгәртүләр кертеп яхшырта алган, ирекле килеш кулланыла алырлык объектив һәм тикшеренә алырлык эчтәлек тәкъдим итү. Тел-ара координацияләү эшендә лингва-франка буларак инглиз теле кулланыла.

Проект табигате нигез принциплар белән билгеләнә. Эчтәлеге Creative Commons CC BY-SA хокуки лицензиясе буенча булдырыла һәм кулланыла.

Җаваплылыктан баш тарту

Википедия үз эчтәлегенең "дөрес булуы турында гарантия бирми"
Википедиянең Интернетта яшәвенә ярдәм итүче

Викимедиа фонды, проект чикләрендә тупланган мәгълүматлар арасында хаталарның булуы өчен җаваплы түгел. Шәхси кертемнәре өчен җаваплылык катнашучыларда кала.

Катнашу

Катнашырга: Нигез тәртипләр һәм башка кагыйдә-киңәшләр белән танышып алыгыз, һәм вики-этикетны хөрмәт итегез; теркәлү киңәш ителә, әмма мәҗбүри түгел.
Ярдәм кирәк: Ярдәм битләрне карап чыгыгыз, анда хәл ителмәгән сорауларны исә булышу үзәгебездә сорагыз; теркәлгән катнашучылар ярдәм күрсәтергә әзерлеген белдергәннәре арасыннан актив волонтёрларга мөрәҗәгать итеп, остаз булулары турында сорый алалар.
Көчләрегезне тикшерергә: Өйрәнү урынында үзгәртүләр кертеп карагыз яки мәкаләләрне язу / төзәтү киңәшләре белән танышыгыз.
Акча белән ярдәм итү: Википедия укучылары ясаган иганәләре аркасында энциклопедиябез тулысынча бушлай һәм рекламадан азат. Иганәгез аны үстерергә һәм ирекле буларак сакларга ярдәм итә ала.
Википедия турында фикерләр: Нәрсә уйлаганыгызны белдерегез - Telegram / VK.com.
Россия Федерациясе буенча илкүләм Викимедиа оешмасы ВМРУ (мета) һәм аның коллегалары уздыра торган онлайн һәм офлайн вакыйгалары
Бөтендөнья Викимедиа җәмгыятьләренең күптелле хезмәттәшлекләрендә вәкилебез "Татар телле викимедиачылары" төркеме (мета) оештыра торган вакыйгаларда катнашу.

Җәмгыять

Җәмгыятебез мәкаләләргә үз өлешен тематик проектлар кысаларында һәм бит эчтәлеге турында аралашу урыннары ярдәмендә уртак хезмәттәшлеген башкарган катнашучылардан оеша.
Уртак идеалыбыз — "һәрбер кеше бар булган гыйлемгә ирекле килеш ирешә алган бер дөньяны барлыкка китерү".

Википедиянең татар телле бүлеге җәмгыяте 48 236 теркәлгән катнашучыдан тора, алардан 88 соңгы ай дәвамында кимендә бер үзгәртү кертте. Проектыбызның тотрыклы үсүе өчен 6 катнашучыбыз хезмәт функцияләрен башкаруга сайланган.

Проектыбыз кече, автохтон, Россия һәм Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр төркемнәренә керә һәм дөньяның төрле илләрдәге күптеллелекнең әһәмиятен аңлаганнарның ярдәмен күреп яши.

Вики-кырларыбыз

Хәзерге вакыйгалар
Көн тәртибендәге мәсьәләләр
Соңгы яңалыклар
Статистика
Вазыйфалар
Стратегия
Эшчәнлек планы
Алдынгыларыбыз
Тиешле мәкаләләр исемлекләре:
- 1 000 • 10 000 • 50 000
- Татар теле: мәкалә - портал - татВП проекты (ВМРУ проекты) - тематик агач
- Татарнамә: мәкалә - портал - проект (бүлекләре) - тематик агач - күптелле исемлек
- Татарстан: мәкалә - портал - проект - тематик агач - күптелле исемлек
Ай хезмәттәшлеге темасы
Сайланган эчтәлек
Соңгы үзгәртүләр
Яңа битләр

Тирә якта

Атнаның тәрҗемәсе

Тәкъдим ителгән мәкалә: Q1564911 — ингл. Acids in wine / фр. Acides du vin / кыт. 葡萄酒中的酸 — тат. Шәраб кислоталары

Төбәк тематик атналыгы

Бразилия атналыгында катнашыгыз!

Сайланган вики-китап

Түбән Каманың 29 нчы мәктәп тарихы

Сайланган өзек

Мәсьәлә телдә генә түгел. Эш халкыбызга алга атлый алу өчен юл ачкан гыйльми нигез һәм халыкның белем дәрәҗәсендәдер...

Исмәгыйль Гаспринский

Сайланган сүз

халык

Соңгы хәбәрләр

Казанда татар вики-волонтёрларны котладылар (10.01.2023)

Оригиналь әсәрләрне уку тәкъдиме

Батырлык турында

...Ни мәгънә бар эзсез яшәүдә,

Түбәнлектә, тарлык, кимлектә?
Яшәү хозурлыгы хөрлектә,

Гомер озынлыгы ирлектә...
↪ Дәвамы...

Муса Җәлил (Моабит дәфтәрләре)

Тугандаш проектлар

Википедия проектының үсешен кайгыручы коммерциячел булмаган Викимедиа Фонды шулай ук башка ирекле эчтәлекле күптелле wiki-проектларның тормышын тәэмин итә:

Викиверситет — белем бирү аланы