Татарстан халкы

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Татарстан халкы latin yazuında])
(Татарстан халыклары битеннән юнәлтелде)

Татарстан халык саны 2002 ел җанисәбе буенча 3 779 265 кешене тәшкил итә [1]. 2010 елның июнь аена фараз — 3,780,400 кеше.

Торак пунктлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

карау • бәхәс • edit

Казан
Казан
Яр Чаллы
Яр Чаллы

Түбән Кама
Әлмәт
Әлмәт

Урын Шәһәр Урысча исеме Халык саны
карау • бәхәс • edit

Бөгелмә
Бөгелмә
Алабуга
Алабуга
Баулы
Баулы
Менделеевск
Менделеевск

1 Казан Казань 1 143 546
2 Яр Чаллы Набережные Челны 513 242
3 Түбән Кама Нижнекамск 234 108
4 Әлмәт Альметьевск 146 309
5 Яшел Үзән Зеленодольск 97 651
6 Бөгелмә Бугульма 89 144
7 Алабуга Елабуга 70 750
8 Лениногорск Лениногорск 64 145
9 Чистай Чистополь 60 703
10 Зәй Заинск 41 798
11 Азнакай Азнакаево 34 859
12 Норлат Нурлат 32 600
13 Баулы Бавлы 22 109
14 Менделеевск Менделеевск 22 075
15 Буа Буинск 20 342
16 Әгерҗе Агрыз 19 299
17 Арча Арск 18 114
18 Васильево Васильево 16 957
19 Кукмара Кукмор 16 917
20 Минзәлә Мензелинск 16 474
21 Кама Аланы Камские Поляны 15 975
22 Мамадыш Мамадыш 14 435
23 Җәлил Джалиль 13 937
24 Тәтеш Тетюши 11 596
25 Әләски Алексеевское 11 224
26 Урыссу Уруссу 10 681
[2]

Милли состав[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1926 ел
[3]		 % 1939 ел
[4]
% 1959 ел
[5]		 % 1979 ел
[6]		 % 1989 ел
[7]		 % 2002 ел
[8]		 % 2010 ел
[9]		 %
барлык 2593779 100,00 % 2915277 100,00 % 2850417 100,00 % 3445412 100,00 % 3641742 100,00 % 3779265 100,00 % 3786488 100,00 %
Татарлар[10] 1263383 48,71 % 1421514 48,76 % 1345195 47,19 % 1641603 47,65 % 1765404 48,48 % 2000116 52,92 % 2012571 53,15 %
шул исәптә керәшеннәр[11] 99041 3,82 % 18760 0,50 % 29962 0,79 %
Руслар 1118834 43,14 % 1250667 42,90 % 1252413 43,94 % 1516023 44,00 % 1575361 43,26 % 1492602 39,49 % 1501369 39,65 %
Чуашлар 127330 4,91 % 138935 4,77 % 143552 5,04 % 147088 4,27 % 134221 3,69 % 126532 3,35 % 116252 3,07 %
Удмуртлар 23873 0,92 % 25932 0,89 % 22657 0,79 % 25330 0,74 % 24796 0,68 % 24207 0,64 % 23454 0,62 %
Мордва 35084 1,35 % 35759 1,23 % 32932 1,16 % 29905 0,87 % 28859 0,79 % 23702 0,63 % 19156 0,51 %
Марилар 13130 0,51 % 13979 0,48 % 13513 0,47 % 16842 0,49 % 19446 0,53 % 18787 0,50 % 18848 0,50 %
Украиннар 3143 0,12 % 13087 0,45 % 16099 0,56 % 28577 0,83 % 32822 0,90 % 24016 0,64 % 18241 0,48 %
Башкортлар 1752 0,07 % 931 0,03 % 2063 0,07 % 9256 0,27 % 19106 0,52 % 14911 0,39 % 13726 0,36 %
Әзериләр 10 0,00 % 139 0,00 % 330 0,01 % 1340 0,04 % 3915 0,11 % 9987 0,26 % 9527 0,25 %
Үзбәкләр 16 0,00 % 183 0,01 % 512 0,02 % 1165 0,03 % 2692 0,07 % 4852 0,13 % 8881 0,23 %
Әрмәннәр 85 0,00 % 440 0,02 % 608 0,02 % 1153 0,03 % 1815 0,05 % 5922 0,16 % 5987 0,16 %
Таҗиклар 27 0,00 % 231 0,01 % 742 0,02 % 3625 0,10 % 5859 0,15 %
Белоруслар 470 0,02 % 2296 0,08 % 4142 0,15 % 7074 0,21 % 8427 0,23 % 6129 0,16 % 4592 0,12 %
Яһудләр 4265 0,16 % 6050 0,21 % 10360 0,36 % 8650 0,25 % 7294 0,20 % 3472 0,09 % 2624 0,07 %
Алманнар 615 0,02 % 1083 0,04 % 1427 0,05 % 2352 0,07 % 2775 0,08 % 2882 0,08 % 2200 0,06 %
Казакълар 247 0,01 % 358 0,01 % 389 0,01 % 969 0,03 % 2088 0,06 % 1832 0,05 % 1758 0,05 %
Грузиннар 27 0,00 % 338 0,01 % 300 0,01 % 812 0,02 % 1312 0,04 % 1753 0,05 % 1478 0,04 %
Кыргызлар 73 0,00 % 114 0,00 % 536 0,01 % 482 0,01 % 1156 0,03 %
Молдаваннар 128 0,00 % 194 0,01 % 777 0,02 % 1050 0,03 % 1004 0,03 % 971 0,03 %
Төркмәннәр 3 0,00 % 34 0,00 % 395 0,01 % 901 0,02 % 670 0,02 % 968 0,03 %
Кореялылар 20 0,00 % 72 0,00 % 290 0,01 % 392 0,01 % 664 0,02 % 864 0,02 %
Ләзгиләр 5 0,00 % 53 0,00 % 164 0,00 % 483 0,01 % 819 0,02 % 862 0,02 %
Чегәннәр 180 0,01 % 618 0,02 % 435 0,02 % 463 0,01 % 664 0,02 % 838 0,02 % 821 0,02 %
Төрекләр 1 0,00 % 28 0,00 % 14 0,00 % 17 0,00 % 540 0,01 % 486 0,01 %
Болгарлар 484 0,01 %
Греклар 22 0,00 % 79 0,00 % 227 0,01 % 382 0,01 % 488 0,01 % 477 0,01 %
Поляклар 706 0,03 % 565 0,02 % 528 0,02 % 615 0,02 % 627 0,02 % 620 0,02 % 443 0,01 %
Чеченнар 3 0,00 % 12 0,00 % 148 0,00 % 272 0,01 % 706 0,02 % 420 0,01 %
Осетиннар 5 0,00 % 82 0,00 % 134 0,00 % 342 0,01 % 503 0,01 % 364 0,01 % 346 0,01 %
Коми-пермяклар 145 0,00 % 407 0,01 % 335 0,01 % 500 0,01 % 464 0,01 % 299 0,01 %
Аварлар 7 0,00 % 96 0,00 % 267 0,01 % 251 0,01 % 274 0,01 %
Даргиннар 4 0,00 % 45 0,00 % 141 0,00 % 232 0,01 % 271 0,01 %
Гарәпләр 1 0,00 % 18 0,00 % 1 0,00 % 206 0,01 % 271 0,01 %
Вьетнамлылар 251 0,01 % 244 0,01 %
Литвалылар 79 0,00 % 78 0,00 % 164 0,01 % 297 0,01 % 365 0,01 % 263 0,01 % 222 0,01 %
Болгары 4 0,00 % 25 0,00 % 154 0,00 % 241 0,01 % 256 0,01 % 205 0,01 %
башкалар 434 0,02 % 1167 0,04 % 2000 0,07 % 2547 0,07 % 3325 0,09 % 3914 0,10 % 4313 0,11 %
милләтне
билгеләнгәннәр		 2593727 100,00 % 2914888 99,99 % 2850354 100,00 % 3445411 100,00 % 3641742 100,00 % 3778359 99,98 % 3780436 99,84 %
милләтне
билгеләмәгәннәр		 52 0,00 % 389 0,01 % 63 0,00 % 1 0,00 % 0 0,00 % 906 6052 0,16 %

Татарлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Җанисәпләр нәтиҗәләре буенча республиканың халкында татарлар өлеше:

1926[3], % 1939[4], % 1959[5], % 1970[12], % 1979[6], % 1989[7], % 2002[8], % 2010[9], %
48,7 48,8 47,2 49,1 47,6 48,5 52,9 53,2

Руслар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Җанисәпләр нәтиҗәләре буенча республиканың халкында руслар өлеше:

1926[3], % 1939[4], % 1959[5], % 1970[12], % 1979[6], % 1989[7], % 2002[8], % 2010[9], %
43,1 42,9 43,9 42,4 44,0 43,3 39,5 39,7

Чуашлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Җанисәпләр нәтиҗәләре буенча республиканың халкында чуашлар өлеше:

1926[3], % 1939[4], % 1959[5], % 1970[12], % 1979[6], % 1989[7], % 2002[8], % 2010[9], %
4,9 4,8 5,0 4,9 4,3 3,7 3,3 3,1

Чуашлар (чуаш. чӑвашсем) — Россия Федерациясендә сан буенча бишенче халык, Чуаш Республикасының төп халкы.

Чуашлар күпләп республиканың көньяк, көньяк-көнбатышта һәм Идел алды районнарда торалар. Чүпрәле районыныда чуашлар халкының 41,1% өлешен тәшкил итәләр, ә Аксубай районында чуашлар күпчелекне (44,0%) тәшкил итәләр. Тәтеш, Норлат һәм Чирмешән районнарда чуашлар халкының 20-30% өлешен, ә Әлки һәм Буа районнарда халкының 10-20% өлешен тәшкил итәләр. Кайбыч, Баулы, Югары Ослан һәм Әләски районнарында чуашлар халкының 5-10% өлешен тәшкил итәләр.

2002 елның җанисәбе буенча, чуашларның 94,72% (119 853 кеше) русча белә, 86,53% (109 492 кеше) чуашча белә, 20,05% (25 369 кеше) татарча беләләр.

Удмуртлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Җанисәпләр нәтиҗәләре буенча республиканың халкында удмуртлар өлеше:

1926[3], % 1939[4], % 1959[5], % 1970[12], % 1979[6], % 1989[7], % 2002[8], % 2010[9], %
0,9 0,9 0,8 0,8 0,6 0,7 0,6 0,6

Удмуртлар (арча удмуртъёс) — Россия Федерациясендә сан буенча унөченче халык, Удмурт Республикасының төп халкы. 2010 елның җанисәбе буенча, Татарстанда 23 454 удмурт яши.

Удмуртлар күпләп Киров өлкәсе (Балтач — 11,9%, Кукмара — 14,0%, Мамадыш районнары) һәм Удмуртия (Менделеевск, Әгерҗе) белән чиктәш районнарда торалар, шулай ук Баулы районының халкының 5,6% өлешен тәшкил итәләр.

2002 елның җанисәбе буенча, удмуртларның 92,60% (22 416 кеше) русча белә, 87,40% (21 157 кеше) удмуртча белә, 39,79% (9 633 кеше) татарча беләләр.

Мордва[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Җанисәпләр нәтиҗәләре буенча республиканың халкында мордва өлеше:

1926[3], % 1939[4], % 1959[5], % 1970[12], % 1979[6], % 1989[7], % 2002[8], % 2010[9], %
1,4 1,3 1,2 1,0 0,9 0,8 0,6 0,5

Мордва — (үзаталышлары: мукшыларның — мукш. мокшет, эрзяларның — эрз. эрзят) — үз эченә ике халыкны кетүче фин-угыр халкы. 2010 елның җанисәбе буенча, Татарстанда 19 156 мордва яши.

1926—2010 елларда мордвалар саны 1,8 мәртәбәгә, ә аларның чагыштырма авырлыгы 2,8 мәртәбәгә кимәйгән.

Мордваның 53% өлеше 4 көньяк-көнчыгыштагы (Чирмешән, Әлмәт, Бөгелмә һәм Лениногорск) районнарда торалар; Тәтеш районында мордвалар халкының 9,6% өлешен тәшкил итәләр.

2002 елның җанисәбе буенча, мордваларның 99,05% (23 477 кеше) русча белә, 78,22% (18 540 кеше) эрзәчә яки мукшыча белә, 5,85% (1 387 кеше) татарча беләләр.

Марилар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Җанисәпләр нәтиҗәләре буенча республиканың халкында Марилар өлеше:

1926[3], % 1939[4], % 1959[5], % 1970[12], % 1979[6], % 1989[7], % 2002[8], % 2010[9], %
0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5

Марилар (чир. марий, мары, маре, мӓрӹ) — Россия Федерациясендә сан буенча ундүртенче халык, Мари Илнең төп халкы. 2010 елның җанисәбе буенча, Татарстанда 18 848 мари яши.

2002 елның җанисәбе буенча, Мариларның 96,03% (18 041 кеше) русча белә, 74,47% (13 990 кеше) болын марича белә, 34,93% (6 536 кеше) татарча белә, 5,87% (1102 кеше) таулы марича беләләр.

Марилар күпләп Менделеевск районында (8,0%) торалар. Алабуга, Кукмара, Мамадыш, Актаныш, Минзәлә һәм Мөслим районнарында Марилар халкының 1%-тан артык өлешне тәшкил итәләр.

Башкортлар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Җанисәпләр нәтиҗәләре буенча республиканың халкында башкортлар өлеше:

1926[3], % 1939[4], % 1959[5], % 1970[12], % 1979[6], % 1989[7], % 2002[8], % 2010[9], %
0,1 0,1 0,1 0,1 0,3 0,5 0,4 0,4

Башкортлар (баш. башҡорттар) — Россия Федерациясендә сан буенча дүртенче халык, Башкортстанның төп халкы.

Татарстан башкортларның 56% өлеше Казанда һәм Яр Чаллыда торалар.

Районнар буенча милли состав (2010)[13][үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Район яки шәһәр Татарлар Руслар Чуашлар Удмуртлар Мордва Марилар Украиннар Башкортлар
Азнакай районы 86,1 % 11,2 % … … … … … …
Аксубай районы 38,5 % 16,8 % 44,0 % … … … … …
Актаныш районы 96,9 % … … … … 1,6 % … …
Алабуга районы 42,6 % 51,7 % 1,0 % … … 1,2 % … …
Алексеевск районы 30,5 % 58,6 % 6,3 % … 3,0 % … … …
Апас районы 90,9 % 4,7 % 3,7 % … … … … …
Арча районы 92,7 % 5,9 % … … … … … …
Балтач районы 85,0 % 1,7 % … 11,9 % … … … …
Балык Бистәсе районы 79,2 % 19,8 % … … … … … …
Баулы районы 64,6 % 20,3 % 5,7 % 5,6 % 1,1 % … … …
Биектау районы 67,2 % 30,4 % … … … … … …
Бөгелмә районы 35,5 % 56,6 % 2,5 % … 2,3 % … … …
Буа районы 65,9 % 13,3 % 19,9 % … … … … …
Әгерҗе районы 58,1 % 25,2 % … 6,4 % … 8,0 % … …
Әлки районы 64,2 % 15,7 % 19,2 % … … … … …
Әлмәт районы 55,2 % 37,1 % 2,8 % … 1,4 % … … …
Әтнә районы 98,6 % … … … … … … …
Зәй районы 57,5 % 39,2 % 1,4 % … … … … …
Казан 47,6 % 48,6 % … … … … … …
Кайбыч районы 67,7 % 26,2 % 5,3 % … … … … …
Кама Тамагы районы 54,1 % 42,8 % … … … … … …
Кукмара районы 78,6 % 5,3 % … 14,0 % … 1,4 % … …
Лаеш районы 42,1 % 55,1 % 1,0 % … … … … …
Лениногорск районы 51,5 % 37,0 % 4,5 % … 4,6 % … … …
Мамадыш районы 76,3 % 20,1 % … 1,3 % … 1,4 % … …
Менделеевск районы 52,8 % 35,6 % … 4,4 % … 4,0 % … …
Минзәлә районы 60,1 % 35,4 % … … … 2,7 % … …
Мөслим районы 89,9 % 6,3 % … … … 2,7 % … …
Нурлат районы 51,8 % 21,6 % 25,3 % … … … … …
Питрәч районы 57,0 % 40,2 % … … … … … …
Саба районы 95,4 % 3,2 % … … … … … …
Сарман районы 90,8 % 7,8 % … … … … … …
Спас районы 29,5 % 67,6 % 1,6 % … … … … …
Теләче районы 89,2 % 10,1 % … … … … … …
Тәтеш районы 32,7 % 35,7 % 20,9 % … 9,6 % … … …
Тукай районы 71,1 % 24,3 % 1,5 % … … … … …
Түбән Кама районы 46,5 % 40,6 % 2,3 % … … … … …
Чирмешән районы 54,1 % 17,8 % 22,8 % … 4,2 % … … …
Чистай районы 40,1 % 55,4 % 3,0 % … … … … …
Чүпрәле районы 57,5 % 1,1 % 41,1 % … … … … …
Югары Ослан районы 24,9 % 65,8 % 6,2 % … … … … …
Ютазы районы 74,6 % 21,3 % … … … … … …
Яңа Чишмә районы 43,4 % 50,9 % 4,2 % … … … … …
Яр Чаллы 47,4 % 44,9 % 1,9 % … … … 1,3 % 1,2 %
Яшел Үзән районы 40,4 % 56,2 % 1,2 % … … … … …

Искәртмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_02.php?reg=46
  2. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2012-11-03 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по регионам России: Татарская АССР
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по регионам России: Татарская АССР
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по регионам России: Татарская АССР
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по регионам России: Татарская АССР
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по регионам России: Татарская АССР
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 Всероссийская перепись населения 2002 года 2013 елның 21 апрель көнендә архивланган.: Население по национальности и владению русским языком по субъектам РФ 2006 елның 4 ноябрь көнендә архивланган.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 Всероссийская перепись населения 2010 года. Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам. 2020 елның 13 май көнендә архивланган.: см. 2012 елның 18 октябрь көнендә архивланган.
  10. ↑ По переписи населения 1926 года кряшены выделялись вне татар отдельной народностью (здесь за 1926 год кряшены включены в численность татар; без кряшен — как и в итогах переписи 1926 года — 1164342 татар).
  11. ↑ В материалах переписи 1926 г. кряшены учтены как отдельная народность. В 1939—1989 гг. отдельное выделение кряшен не было предусмотрено программой разработки материалов переписей — учитывались вместе с татарами. В 2002—2010 гг. кряшены выделялись в составе татар как субэтнос.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по регионам России: Татарская АССР
  13. ↑ архив күчермәсе (PDF), archived from the original (PDF) on 2012-11-21, retrieved 2012-11-03 

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Portal icon Татарстан порталы
Чыганагы — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Татарстан_халкы&oldid=3523096