Портал:Татарстан
|
Татарстан
Татарстан Җөмһүрияте (рус. Республика Татарстан) — Рәсәй Федерациясе белән берләшкән һәм Рәсәй Федерациясе субъекты булган демократик хокукый дәүләт. Татарстан Республикасы суверенитеты, Рәсәй Федерациясе карамагындагы мәсьәләләрдән һәм Рәсәй Федерациясе белән Татарстан Республикасының уртак карамагындагы мәсьәләләр буенча Рәсәй Федерациясе вәкаләтләреннән тыш, дәүләт хакимиятенең (канун чыгару, башкарма һәм суд) бөтен тулылыгына ия булуда чагыла һәм Татарстан Республикасының аерылгысыз хасияте була.
Идел буе Болгары һәм Казан ханлыгы йөзендә дәүләтчелек борынгы тарихы булган заманча республика 1920 елның 27 маенда автоном буларак оештырыла һәм 1990 елның 30 августында суверенитет игълан итә. Яшел-ак-кызыл байрак һәм республика символы канатлы ак барс белән түгәрәк гербка ия, Рәсәй республикалары арасында президент җитәкчелегендәге бердәнбер республика.
Республика территориясе — 68 000 км². Көнбатыштан көнчыгышка ул 460 км-га сузылган, ә төньяктан көньякка 290 км-га. Идел һәм Кама елгалары кушылган урын тирәсендә урнашкан, территориянең әһәмиятле өлеше Куйбышев сусаклагычы сулары белән капланган. Халык саны — 3 768 000 кеше, шул исәптән 53,2 %-ы татарлар һәм 39,7 %-ы руслар. Республикада ике дәүләт теле — татар һәм рус теле. Татарстанның иң зур шәһәрләр — Казан, Яр Чаллы, Түбән Кама, Әлмәт.
Шәп мәкалә
Казан ханлыгы — 1438—1552 елларда (кайбер чыганаклар буенча 1445—1552) яшәгән феодаль төзелешле дәүләт.
1438 елда Алтын Урда составыннан аерылып чыга. Беренче ханы — Олы Мөхәммәд хан. Казан ханлыгының җирләре башлыча борынгы Идел Болгары җирләрен биләгән. Шулай ук ханлыкка үз ирекләре белән мари халыклары кушыла. Казан ханлыгына рус гаскәрләре яу белән килгәндә марилар татар ханлыгы ягында көрәшәләр. Бу исә ике халыкның борынгыдан ук килгән дуслыгын күрсәтә. 1552 елда рус дәүләте тарафыннан яулап алына.
(дәвамы)
Шәп рәсем
Беләсезме
- «Котадгу белег» әсәре 1070 елда язылганын?
- Татарстан Республикасының иң югары дәүләт бүләге булып "Татарстан Республикасы каршындагы казанышлары өчен" ордены торганын?
- Юлай Шамил Улы АКШта яшәгәнен?
- Зәй районы 1935 елда нигезләнгәнен?
- Бу елны «Ислам нуры» газетасы 15 еллыгын билгеләгәнен?
Мәкаләләр
Мин булыша алганым
Шәхес
Фәрит Заһидулла улы Яруллин — иң мәшһүр татар композиторларының берсе, беренче татар балеты «Шүрәле»нең көен иҗат итүче, Габдулла Тукай исемендәге дәүләт бүләге лауреаты.
(дәвамы)
Төркемнәр
Яңа мәкаләләр
- Алдар — 23 сентябрь
- Аккош (мифология) — 23 сентябрь
- Гамбәр-ана — 23 сентябрь
- Ак каен — 23 сентябрь
- Ак Бүре (мифология) — 23 сентябрь
- Акбүзат (мифология) — 23 сентябрь
- Ак елан — 23 сентябрь
- Татар Ивашкиносы — 23 сентябрь
- Татар Шорыты — 23 сентябрь
- Әлмән (Козловка районы) — 23 сентябрь
- Гали Рәфикый — 20 сентябрь
- Али Карнай — 18 сентябрь
- Зилә Сөнгатуллина — 15 сентябрь
- Тулпар журналы — 15 сентябрь
- Атна (Уфа) — 15 сентябрь
- Альберт Абдуллин — 11 сентябрь
- Хәсән Шабанов — 10 сентябрь
- Казан икътисади районы — 10 сентябрь
- Биҗады — 10 сентябрь
- Бирәзә — 10 сентябрь
Проектлар
Тугандаш порталлар
- Аурупа
- Русия федерациясе
- Русия шәһәрләре
- Русия субъектлары
- Мәскәү • Санкт-Петербург • Алтай • Архангельск өлкәсе • Башкортстан • Бурятия • Вологода өлкәсе • Дагстан • Байкал арты крае • Карелия • Киров өлкәсе • Коми • Курск өлкәсе • Ленинград өлкәсе • Мари Ил • Мордовия • Мәскәү өлкәсе • Мурманск өлкәсе • Түбән Новгород өлкәсе • Новгород өлкәсе • Пенза өлкәсе • Пермь крае • Диңгез буе крае • Псков өлкәсе • Свердловск өлкәсе • Смоленск өлкәсе • Ставрополь крае • Тула өлкәсе • Тюмень өлкәсе • Удмуртия • Чечня • Чуашстан • Ярославль өлкәсе
- Татарстан
- Казан • Чаллы • Азнакай районы • Аксубай районы • Актаныш районы • Алабуга районы • Алексеевск районы • Апас районы • Арча районы • Әгерҗе районы • Әлки районы • Әлмәт районы • Әтнә районы • Балтач районы • Балык Бистәсе районы • Баулы районы • Биектау районы • Бөгелмә районы • Буа районы • Зәй районы • Кайбыч районы • Кама Тамагы районы • Кукмара районы • Лаеш районы • Лениногорск районы • Мамадыш районы • Менделеевск районы • Минзәлә районы • Мөслим районы • Түбән Кама районы • Нурлат районы • Питрәч районы • Саба районы • Сарман районы • Спас районы • Тәтеш районы • Теләче районы • Тукай районы • Чирмешән районы • Чистай районы • Чүпрәле районы • Югары Ослан районы • Ютазы районы • Яңа Чишмә районы • Яшел Үзән районы
- Русия федерациясе
Төрлесе: Диннәр • Ислам • Татар теле • Габдулла Тукай • Татар матбугаты • Рус теле • Дөнья халыклары
Тиңдәш бүлекләр: География һәм урыннар • Дин һәм ышанычлар • Җәмгыять һәм җәмгыяви фәннәр • Математика һәм мантыйк • Мәдәният һәм сәнгать • Сәләмәтлек һәм медицина • Табигый һәм физик фәннәр • Тарих һәм вакыйгалар • Технология һәм гамәли фәннәр • Шәхес һәм шәхесләр • Фәлсәфә һәм фикерләү
Бу бит Татар Википедиясенең сайланган порталлар рәтенә керә. |