Әхсән Фәтхетдинов
| Әхсән Фәтхетдинов | |
|---|---|
| Туган телдә исем | Әхсән Сарыйм улы Фәтхетдинов |
| Туган | 7 июнь 1939 СССР, РСФСР, ТАССР, Чирмешән районы, Урманасты Үтәмеш |
| Үлгән | 15 июль 2012 (73 яшь) РФ, ТР, Түбән Кама |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы |  СССР→ РФ |
| Һөнәре | рәссам |
| Бүләк һәм премияләре |  |
Әхсән Сарыйм улы Фәтхетдинов — татар рәссамы, сынчы, Татарстанның халык рәссаме, Россия Рәссамнар берлеге әгъзасы.
Тәрҗемәи хәле
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1939 елның 7 июнендә Татарстанның Чирмешән районы Үтәмеш авылында туа. Авыл мәктәбен тәмамлаганнан соң, ул Куйбышев өлкәсенең Камышлы татар педучилищесында белем ала. Аннан соң берникадәр вакыт укытучы булып эшли. Түбән Тагил педагогия институтының сәнгать-графика факультетында белем алып, 1969 елда Татарстанга кайта һәм 30 елдан артык биредә, Түбән Кама шәһәрендә яши һәм иҗат итә.
Әхсән Фәтхетдинов иҗатының башлангыч этабы агачтан уеп декоратив-нәкыш ясауга һәм Түбән Каманың архитектура ансамбльләре интерьерларында манументаль рәсемнәр иҗат итүгә багышлана. Әхсән Сәрим улы иҗат иткән әсәрләр Түбән Каманың үзенчәлекле символы булып торалар. Ул күп кенә объектларны, җәмәгать биналарын бизәкләп эшләүдә катнаша. Алар арасында – музыка училищесы, энергетика-төзелеш техникумы, «Бигеш» аэропорты, «Кама» кунакханәсе, атракционнар паркы, «Әкият» кафесы, балалар бакчалары бар.
Ә.Фәтхетдиновның иҗаты уникаль (сирәк очрый торган) һәм үзенә бер төрле. Әсәрләрендәге төп темаларның берсе – Габдулла Тукай тормышы һәм иҗаты. Аның бик күп рәсемнәре һәм скульптур композицияләрендә шагыйрь, аның әсәрләре геройлары урын ала. Ә.Фәтхетдинов үзенең үзенчәлекле дөньясын булдырып, шуны татар мәдәниятенең табигый бер өлешенә әйләндерә. Агач, пластика һәм рәсем сәнгатенең башка өлкәләрендә иҗат ителгән хезмәтләрендә татар халкының бай мифологик мирасы һәм сынлы сәнгатьнең бүгенге чаралары уңышлы үрелә.
2012 елның 15 июлендә якты дөнья белән хушлаша.
Өземтәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
|
Кеше җир өстендә бик аз яши, аның мәңгелек өе: кышын – ак кыр, җәен – яшел үлән белән капланган җир асты. Зират җәмгыять тормышының бер өлеше: бу фикерләр җыелган изге җир, монда кеше җанын чистарта, уйлана, сагына, гөнаһларыннан арына. Зиратта кеше үзенең буыннар алдындагы шәхси җаваплылыгын тоя. Бер генә җирдә дә безнең илдәге кебек зур дистәләрчә чакрымнарга сузылган исем-атамасыз, кешесе мәгълүм булмаган каберлекләр юк. Зиратка карап җәмгыять турында фикер йөртеп була Әхсән Фәтхетдинов (Татарстан радиосы язмасыннан)
|
|
Хәтер
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- 2016 елда Түбән Камада музее ачыла.
- 2022 елда Татарстан китап нәшрияты Равил Фәйзуллинның «Әхсән хатлары» китабын нәшер иткән. Тиражы 1 000 данә[1]. Аның нигезен рәссамның 1970-елларның урталарыннан башлап Равил Фәйзуллинга язган хатлары (барысы 36 хат) тәшкил итә. Китап рәссамның әсәрләре, фоторәсемнәр белән бизәлгән[2].
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Йолдыз Шәрапова. “Әхсән хатлары” китабы үз укучыларын тапты. Шәһри Казан, 1.04.2022
- ↑ Зилә Мөбәрәкшина. “Татмедиа”да Равил Фәйзуллинга багышланган “Әхсән хатлары” китабы тәкъдим ителде. Татар-информ, 30.03.2022
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Авылыбызның күренекле шәхесе
- Шәһәрдә Әхсән Фәтхетдинов күргәзмәсе ачылды
- Әхсән Фәтхетдинов рәсемнәре
- Фәлсәфәче рәссам(үле сылтама)
- Скончался народный художник, почетный гражданин Нижнекамска Ахсан Фатхутдинов
- Татарстан: Истәлекле һәм онытылмас даталар календаре. 2014 2014 елның 27 май көнендә архивланган..
Моны да карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] «Татарстан Республикасының Халык рәссамы» мактаулы исеменә ия булганнары | ||
|---|---|---|
| А | | |
| Б | ||
| Г | ||
| Е | ||
| И | ||
| К | ||
| М | ||
| Н | ||
| П | ||
| Р | ||
| С | ||
| У | ||
| Ф | ||
| Х | ||
| Ш | ||
| Я | ||
- 7 июнь көнне туганнар
- 1939 елда туганнар
- Әлифба буенча шәхесләр
- Чирмешән районында туганнар
- 15 июль көнне вафатлар
- 2012 елда вафатлар
- Түбән Камада вафатлар
- Тукай премиясе лауреатлары
- Татар рәссамнары
- Татар сынчылары
- Татарстан скульпторлары
- Татарстанның халык рәссамнары
- Түбән Тагил педагогия институтын тәмамлаучылар