Эдуард Хәйруллин

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Эдуард Хәйруллин latin yazuında])
Эдуард Хәйруллин
Туган 28 гыйнвар 1969(1969-01-28)
Казан, РСФСР, СССР
Үлгән 14 апрель 2023(2023-04-14) (54 яшь)
Казан, Россия
Ватандашлыгы  СССР
 Россия
Әлма-матер Казан (Идел буе) федераль университеты
Һөнәре журналист, телеалыпбаручы, өлкәне өйрәнүче, фотограф, рәссам

 Эдуард Хәйруллин Викиҗыентыкта

Википедиядә Хәйруллин фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Эдуард Фаридович Хайруллин (тат. Эдуард Фәрид улы Хәйруллин ; 28 гыйнвар, 1969, Казан, Татар АССР, РСФСР, СССР — 14 апрель, 2023, Казан, Татарстан Республикасы, Россия Федерациясе) — Россия журналисты, медиа-менеджер, җирле тарихчы. Татарстан Республикасы Президентының матбугат хезмәте башлыгы (2015—2019), Татмедиа башлыгы урынбасары (2019—2023).

Биографиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Эдуард Фәрид улы Хәйруллин 1969 елның 28 гыйнварында Казанда туган[1]. Әнисе — Алевтина Михайловна, әтисе — Фәрит Габделхәй улы[2].

Ул 126-нчы мәктәптә укыган[3]. 4 сыйныфта журналист булу теләге турында инша яздган[4][5]. 8 сыйныфтан ул Комсомолец Татарии яшь журналист мәктәбендә укыган, аны 10 сыйныфта тәмамлаган — аның беренче журналистик материаллары һәм мәкаләләре дә анда басылган[6][7]. В. И. Улянов-Ленин исемендәге Казан дәүләт университетына укырга керә һәм ул 1993 елда тарих факультетының социология кафедрасын социология белгечлеге һәм иҗтимагый-сәяси фәннәр укытучысы итеп тәмамлый[8][6].

Шул ук вакытта, 1986—1987 елларда ул Казан электрон компьютер заводында 2-нче разрядлы ярдәмче булып эшли, 1987—1989 елларда Совет армиясендә хезмәт итә[9][6]. Ул вакытта хезмәтләре[7] «Вечерняя Казань» газетасында басыла чыга, ул шулай ук телевидение белән дә кызыксына[6][7], Казан телевидение студиясендә «Телесеанс» яшьләр программасында хәбәрче булып эшли, һәм 1991 елда ул берничә ай дәвамында «Зилант» акционерлык җәмгыяте вәкиле булып эшли[10][11]. И. Ю. Әминовта интервью узгач, 1993 елда ул яңа төзелгән Эфир телевидение компаниясе корреспонденты булып эшкә алына[4][12] . Җирле тарих белән таныштыручы Казан буйлап[13] сәяхәт итүдән гыйбарәт булган сюжетлардан эшен башлаган, киләсе[7] ел эчендә ул информацион программа алып баручысы булып эшли, анда ул үзенең стиле, эрудициясе аркасында тамашачыларга ошый[14], телеканалның чын йолдызы булып китә[5].

1994 елда ул Иҗтимагый Россия телевидениесенең үз корреспонденты булып эшли башлый, 1995—1996 елларда ул Татарстандагы Мәгълүмати программалар дирекциясенең корреспондент офисы мөдире, һәм 1996—1997 елларда ОТРның Идел буендагы Түбән Новгород өлкәсендәге , Башкортстан, Мордовия, Удмуртия, Мари Эл, Чувашия һәм Татарстан бүлекләре башлыгы урынбасары булып эшли.[15][9] 1997 елдан, ул Сфинкс җаваплылыгы чикләнгән партнерлыгы өчен реклама консультанты булып тора, һәм 1998 елда «ОТР» Идел буе бюросы Рәсәй һәм Тышкы Корреспонденцияләр Департаменты корреспонденты башлыгы итеп билгеләнә[9][5] . Беренче каналда 12 ел эшләп, ул берничә кайнар нокталарда була, шул исәптән Чечня, Дагстан, Ингушетия һәм Әфганстанда да[6][7].

1999 елда Хәйруллин һәм аның телеоператоры В. А. Безменов Ижевск шәһәреннән сайлаулар турында хикәя төшерүдән соң Казанга кайталар, ләкин зур машина авариясе турында доклад төшерү өчен M7 трассасында тукталалар.[16][17] Бу вакытта, начар күренеш һәм боз шартларында, тагын бер КамАЗ аларга зур тизлектә бәрелә, олы юлда булганнарны, шул исәптән журналистларны да бәрдерә[18][16]. Безменов, оча сөякләре һәм егерме кабыргасы сынган, эчке органнар ярылган һәм баш җәрәхәте алган, нәтиҗәдә ул Алабуга больницасында үлгән[19][16]. Хәйруллин могҗизалы рәвештә исән кала: ашказаны җәрәхәте ала һәм берничә кабыргасы сына, аны Республика клиник хастаханәсенә алып китәләр, операция ясыйлар[20][18].

Беренче каналдан киткәч, берничә ай Медиа-Профи ОООның иҗат директоры булып, һәм 2006—2007 елларда ул Мәскәүдәге Амур өлкәсе вәкиллеге башлыгы урынбасары булып эшли.[9][7] 2008—2009 елларда ул Россия Федерациясе Оборона Министрлыгы карамагындагы Звезда телеканалының яңалыклар сервисының баш редакторы һәм продюсеры булып эшли[21][22], 2009—2010 елларда — Профи ООО Медиа-Профида башкарма директоры була[9][23]. 2010 елда, ул Татарстан Республикасы Президентының матбугат хезмәте начальнигы урынбасары булып дәүләт хезмәтенә кире кайта[1][7]. Бу потенциалда ул А. В. Кузьмина[tt] күзәтүе астында эшлие, нигездә Р. Н. Миннихановның чит ил сәяхәтләрен күзәтү белән шөгыльләнә[24][20]. 2015 елда ул Татарстан Республикасы Президентының матбугат хезмәтен җитәкли, анда Татмедиянең генераль директоры булып эшләгән Кузминны алыштыра[25][26]. Бу потенциалда ул Миннехановның медиа образы өчен җаваплы була, президент, премьер-министр һәм дәүләт киңәшчесе эшчәнлеген яклау, журналистларны оештыру һәм аккредитацияләү, президент эшләрен текстлар, фото һәм видеофильмнар аша яктырту белән шөгыльләнгән[27][8]. 2019 елда ул матбугат хезмәте башлыгы вазифасыннан китә[28][29]. Аннары Хәйруллин үзе Татмедиа башлыгы урынбасары итеп билгеләнә, милли проектларны яктырту һәм Татарстан мәнфәгатьләрен яклау белән шөгыльләнә[30][31].

Тышкы медиафайллар

Төп хезмәтенә өстәп, җирле тарих, Татарстан тарихы белән актив кызыксынган[32][7]. 2020 елда, ТАССР оешуга 100 ел тулгач, ул «Татарстан 100: элек һәм хәзер» китабын бастырып чыгара, анда җирле тарихчылар, фотографлар һәм дизайнерлар ярдәмендә 1920-нче еллардагы кешеләр белән чагыштырып бүгенге көндәлек тормышның барлык өлкәләрен яктырта[33][34]. Шул ук елны ул үзенең «Яңа Тартария» YouTube каналын ача, анда тамашачыга Казанның тарихи биналарының кыска видео турларын тәкъдим итә[35][3] 2021 елда Кремль урамындагы Ушкова йортының кураторы итеп билгеләнә, Татарстан Республикасы Милли китапханәсенең элеккеге бинасы, сарайны торгызу, инвентаризацияләү һәм интерьерның фотосурәтләре өчен җаваплы була.[36] Тарихи һәм мәдәни һәйкәлләрне саклау җәмгыятенең Татарстан бүлеге әгъзасы була[37], аның рәисе итеп сайланырга тырыша, ләкин Хәйруллин кандидатурасы оешманың Үзәк Советы тарафыннан кире кагыла[38].

Эдуард Фәрид улы Хәйруллин 2023 елның 14 апрелендә Казанда 54 яшендә үлә[39]. Иртә белән Хәйруллин авырып эштән өйдә эшләргә сорап китә[40], үлем сәбәбе булып зур инсульт була[41]. Саубуллашу 17 апрельдә Сәйдәш мәдәният үзәгендә йөзләгән кешене, Татарстан җитәкчелеге вәкилләрен, депутатларны, хезмәттәш журналистларны җыган[42]. Изге Бөек Шәһит Барбара чиркәвендә җирләү хезмәтен Казан һәм Татарстан Митрополиты Кирилл башкара[43]. Аны Мирный поселогының зиратында күмгәннәр[44].

Бүләкләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәхси тормышы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Өйләнгән һәм улы була[15][7]. Инглизчә белгән[15][47]. Соңгы елларда иманга килә, севасте шәһитләренең берсе булган Екдит исеме белән чукындырыла . Аның сүзләре буенча, Татарстан Республикасы Президентының матбугат хезмәтендә эшләгәндә, ул якынча 40 мең сум хезмәт хакы алган[8], 2019 елда ул еллык керемен өч миллион сум дип игълан итә[48], ә 2021 елда — фатирга, йортка һәм ике җир кишәрлегенә ия булудан тыш өстәп миллионнан артык керем алган[49].

Библиография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Хайруллин Э. Ф. Свияжск: монологи = Sviyazhsk: monologues. — Казань: Типография «Линия График», 2013. — 120 с. — ISBN 9785939625852.
  • Хайруллин Э. Ф. Свияжск: монологи = Sviyazhsk: monologues. — 2-е изд., исправ. и доп.. — Казань: Типография «Линия График», 2016. — 120 с. — ISBN 9785990660038.
  • Татарстан. 100 лет: прежде и теперь / идея, ред. и авт. предисл. Э. Ф. Хайруллина. — Казань: ООО «УП Принт», 2020. — 210 с. — ISBN 9785914871540.

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ 1,0 1,1 Хайруллин Эдуард Фаридович. Татарская энциклопедия. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  2. ↑ Минтимер Шаймиев выразил соболезнования матери Эдуарда Хайруллина в связи с кончиной сына. Интернет-газета «Реальное время» (16 апреля 2023). әлеге чыганактан 2023-04-23 архивланды. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  3. ↑ 3,0 3,1 Айрат Бик-Булатов (21 августа 2020). Краевед танцует танго! Ритмы и шаги в судьбе Эдуарда Хайруллина. Интернет-газета «Реальное время». әлеге чыганактан 2023-04-21 архивланды. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  4. ↑ 4,0 4,1 Хайруллин, 2016
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Роман Колесников (17 апреля 2023). «У него не было одного – он не умел заботиться о себе…». Пресс-секретарь президента РТ, звезда телевидения и краевед: в Казани простились с Эдуардом Хайруллиным. Бизнес Online. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Руфина Гималетдинова (16 октября 2018). Пресс-секретарь Президента РТ провел мастер-класс в КФУ для будущих журналистов. Казанский университет. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 Любовь Агеева (15 сентября 2022). Эдуард Хайруллин: когда историю можно потрогать рукой. Газета «Казанские истории». 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Лина Саримова (18 апреля 2016). Эдуард Хайруллин: «Если вы попросите президента, он обязательно вас выложит в свой Instagram». Интернет-газета «Реальное время». әлеге чыганактан 2023-04-21 архивланды. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Хайруллин Эдуард Фаридович. Республиканское агентство по печати и массовым коммуникациям[tt]. әлеге чыганактан 2023-04-23 архивланды. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  10. ↑ Умер журналист Эдуард Хайруллин. Газета «Республика Татарстан» (14 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  11. ↑ Анна Тарлап (15 апреля 2023). «Харизма, пробивающая экран»: каким был Эдуард Хайруллин. Inkazan.ru. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  12. ↑ Эльза Кузнецова (14 апреля 2023). Ильшат Аминов: «У Эдуарда Хайруллина были огромные планы и желание работать…». Татар-информ?!. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  13. ↑ Ушел из жизни известный журналист Эдуард Хайруллин. ГТРК «Татарстан» (14 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  14. ↑ Ильшат Аминов: «Эдуард Хайруллин всегда был образцом честности и порядочности журналиста». Телерадиокомпания «ТНВ» (17 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Валеева и др., 2005
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Шамиль Идиатуллин (8 апреля 1999). Катастрофа на дороге смерти. Коммерсантъ. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  17. ↑ В Татарстане при съемке автомобильной аварии серьезно пострадали журналисты ОРТ. Первый канал (5 апреля 1999). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  18. ↑ 18,0 18,1 Общественность Татарстана проводила в последний путь Эдуарда Хайруллина. ГТРК «Татарстан». 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  19. ↑ В больнице в Елабуге скончался оператор ОРТ Виталий Безменов, попавший в автокатастрофу. Первый канал (7 апреля 1999). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  20. ↑ 20,0 20,1 Эльза Кузнецова (15 апреля 2023). «Безупречность и харизма»: Татарстан скорбит о кончине Эдуарда Хайруллина. Татар-информ?!. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  21. ↑ Хайруллин Эдуард Фаридович. Бизнес Online. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  22. ↑ В Казани на 55-м году жизни умер бывший пресс-секретарь президента Татарстана Эдуард Хайруллин. ProKazan.ru (15 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  23. ↑ Елизавета Пуншева (17 апреля 2023). «У него был удивительный дар — он абсолютно пробивал экран». В Казани простились с Эдуардом Хайруллиным. Интернет-газета «Реальное время». әлеге чыганактан 2023-04-22 архивланды. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  24. ↑ Кирилл Антонов (22 декабря 2015). Под новым прессом. Рустам Минниханов сменил главу управления по работе со СМИ. Коммерсантъ. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  25. ↑ Татьяна Ренкова (21 декабря 2015). «Человек 9 лет меня терпел»: Минниханов прокомментировал переход Кузьмина. РБК. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  26. ↑ Пресс-службу президента РТ возглавил Эдуард Хайруллин. Бизнес Online (21 декабря 2015). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  27. ↑ Наталия Васильева (15 января 2016). Во власти Татарстана «Обезьяна» - редкий вид. Газета «Вечерняя Казань». 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  28. ↑ Лилия Галимова стала новым пресс-секретарем Президента РТ. Татар-информ?! (23 декабря 2019). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  29. ↑ Лилия Галимова назначена главой пресс-службы президента Татарстана. Коммерсантъ (23 декабря 2019). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  30. ↑ «С женой посоветуюсь»: Рустам Минниханов высказался о новом президентском сроке. Бизнес Online (24 декабря 2020). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  31. ↑ Максим Кирилов (3 января 2020). Главные медиасобытия 2019 года: Изменения в «Татмедиа» и Галимова у руля пресс-службы Президента РТ. Татар-информ?!. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  32. ↑ Коллектив «Татмедиа» соболезнует родным и близким Эдуарда Хайруллина. Татар-информ?! (14 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  33. ↑ Эдуард Хайруллин выпустил книгу к столетнему юбилею ТАССР. Татар-информ?! (27 мая 2020). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  34. ↑ Александр Артемьев (26 мая 2020). Эдуард Хайруллин: «Мы хотели погрузиться в 1920-е годы, как в пазл, понять, как люди видели эти годы». Интернет-газета «Реальное время». әлеге чыганактан 2023-04-22 архивланды. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  35. ↑ Эдуард Хайруллин запустил проект «Новая Тартария» на YouTube. Бизнес Online (27 мая 2020). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  36. ↑ Ольга Юхновская (1 августа 2021). «Владельцу он обошелся в миллион, сейчас это 1,5 миллиарда»: хранитель казанского дома Ушковой Эдуард Хайруллин призван сберечь его для потомков. Газета «Вечерняя Казань». 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  37. ↑ «Кирпичи выпадают!»: башню Сююмбике просят огородить от туристов. Бизнес Online (11 октября 2022). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  38. ↑ ВООПИиК отклонил кандидатуры для выборов главы отделения в Татарстане. Бизнес Online (19 ноября 2022). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  39. ↑ В Казани в возрасте 54 лет скончался бывший пресс-секретарь президента РТ Эдуард Хайруллин. Бизнес Online (14 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  40. ↑ Алексей Угаров (14 апреля 2023). Известный журналист Эдуард Хайруллин скончался на 55 году жизни в Казани. Татар-информ?!. 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  41. ↑ Ольга Юхновская (17 апреля 2023). «Он был человеком эпохи Возрождения»: в Казани простились с журналистом Эдуардом Хайруллиным. Газета «Вечерняя Казань». 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  42. ↑ В Казани на траурной церемонии простились с Эдуардом Хайруллиным. Татар-информ?! (17 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  43. ↑ Митрополит Кирилл совершил отпевание Эдуарда Хайруллина. Бизнес Online (17 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  44. ↑ «Обладал магнетизмом и „пробивал“ экран»: Татарстан простился с Эдуардом Хайруллиным. Татар-информ?! (17 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  45. ↑ Признание заслуг. Газета «Республика Татарстан» (19 января 2019). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  46. ↑ Скоропостижно скончался выпускник Казанского университета Эдуард Хайруллин. Казанский университет (14 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  47. ↑ Митрополит Кирилл совершил отпевание заместителя руководителя агентства по печати и массовым коммуникациям «Татмедиа» Эдуарда Хайруллина. Сетевое издание «Православие в Татарстане» (17 апреля 2023). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  48. ↑ Чиновники аппарата президента РТ раскрыли доходы, Муратов получил 204,5 млн рублей. Бизнес Online (3 мая 2019). 18 апреля 2023 тикшерелгән.
  49. ↑ Хайруллин Эдуард Фаридович. Декларатор. 18 апреля 2023 тикшерелгән.

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Эдуард Хайруллин: Хлеб с ароматом прощания // 25 лет в «Эфире». С вами и для вас! / авт-сост. С. В. Шерстнев. — Казань: Татарское книжное издательство, 2016. — С. 27—28. — 247 с. — ISBN 9785298032148. (рус.)
  • Хайруллин Эдуард Фаридович // Кто есть кто в Республике Татарстан: справочник / рук. редкол. З. Р. Валеева, гл. ред. Е. А. Лисин, ред.-сост. Ш. Н. Мулаянов. — Казань : СТАР, 2005. — Вып. 4 (по состоянию на 1 января 2005 г.). — С. 356. — 375 с. — ISBN 5898520104. (рус.)

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Эдуард_Хәйруллин&oldid=4111344