Эчтәлеккә күчү

Рафаил Шәйдуллин

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Рафаил Шәйдуллин latin yazuında])
Рафаил Шәйдуллин
Туган 30 март 1960(1960-03-30) (64 яшь)
Лабит
Ватандашлыгы  Россия
 СССР
Әлма-матер Казан (Идел буе) федераль университеты
Һөнәре тарихчы
Эш бирүче Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты һәм Казан (Идел буе) федераль университеты
Гыйльми дәрәҗә: тарих фәннәре докторы[d]
Гыйльми исем: профессор[d]

 Рафаил Шәйдуллин Викиҗыентыкта

Википедиядә Шәйдуллин фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Рафаил Шәйдуллин (тат. Рафаил Вәли улы Шәйдуллин ; нәсел. 30 март, 1960, Лабит Яңа Малыклы районы, Сембер өлкәсе РСФСР, ССРБ) — тарихчы-галим, энциклопедияче. Тарих фәннәре докторы (2003), профессор (2007). Татарстан Республикасының фән һәм техника өлкәсендә Дәүләт премиясе лауреаты (2005), Татарстан Республикасының атказанган фән эшлеклесе (2010).

Биография

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Рафаил Вәли улы Шәйдуллин 1960 елның 30 мартында Сембер өлкәсе Яңа Малыклы районы Лабит авылында туган. [1] [2] . Әтисе Вәли Әхмәт улы — Бөек Ватан сугышында катнашучы. Әнисе — Әкълимә Исмәгыйль кызы. Алар җиде бала тәрбияләп үстергән. [3] .

Рафаил Шәйдуллин, урта мәктәпне тәмамлаганнан соң, Мәләкәс районы Рязановo авылындагы Рязанов совхоз-техникумына укырга керә, 1979 елда тәмамлый. [3]

1980—1982 елларда ул Әлмәт торба заводында эшли [1].

1982 елда ул В.И. Ульянов-Ленин исемендәге Казан дәүләт университетының тарих бүлегенә укырга керә, аны 1987 елда тәмамлый [2] . Соңрак шулай ук аспирантура тәмамлый (фәнни җитәкчесе тарих фәннәре докторы, профессор Р. К. Валеев [4] [3] . 1990 елда «Деревня Татарии: социально-экономический аспект (1921—1928 гг.)» темасына диссертация яклап , тарих фәннәре кандидаты гыйльми дәрәҗәсенә лаек була [4].

1990 елда СССР Фәннәр академиясенең Казан филиалы Тел, әдәбият һәм тарих институты каршындагы Татар совет Энциклопедиясе бүлегенә кече фәнни хезмәткәр булып эшли башлый. (1992 елдан Татарстан Республикасының Фәннәр академиясе, 1994 елдан — Татарстан Республикасының Фәннәр Академиясенең Татар энциклопедиясе институты, 2014 елдан — ТР Фәннәр Академиясенең Татар энциклопедиясе һәм төбәк белеме институты) [5] [3]. 1993 елда ул тарих һәм иҗтимагый фикер бүлеге мөдире, бер үк вакытта, 2011—2015 елларда директорның беренче урынбасары була [1] . 2003 елда «„Крестьянские хозяйства Татарстана в 1920-х годах“» темасына диссертация яклап, тарих фәннәре докторы гыйльми дәрәҗәсен ала. [1] [3].

2015 елда Институтның энциклопедистика үзәге җитәкчесе вазыйфасын башкара. [3][6] . 1991 елдан Казан университетында да укыта [2] [4] . 2005 елдан — хәзерге Ватан тарихы кафедрасы профессоры, 2009 елдан — Ватан тарихы, 2013 елдан — Россия һәм якын чит илләр тарихы, 2017 елдан-КФУның Халыкара мөнәсәбәтләр институтының югары тарих фәннәре һәм Бөтендөнья мәдәни мирасы югары мәктәбе тарихы кафедрасы профессоры[7]. 2007 елда профессор гыйльми исемен ала [1]. Казан университеты каршындагы тарихи фәннәр буенча диссертация советы, Татарстан Татарстан Милли музееның гыйльми советы, төрле фәнни журналларның редакция коллегияләре әгъзасы булып тора. [3] .

Фәнни эшчәнлеге

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Татар энциклопедикасының фәнни концепциясен һәм фәнни-методик нигезләрен эшләүгә зур өлеш кертә. [1] . Татар энциклопедик сүзлеген рус (1999) һәм татар телләрендә (2002), алты томлы Татар энциклопедиясен рус (2002—2014) һәм татар (2008—2019) телләрендә  әзерләүдә һәм бастыруда актив катнаша. Бу хезмәтләрдә борынгыдан алып бүгенге көнгә кадәр татар халкының тарихы турында бик күп хезмәт яза.[3] . Шәйдуллин җитәкчелегендә һәм фәнни редакциясендә «Казакъстан татарлары: иллюстрацияле энциклопедик белешмә» (2016), «Татарстан Республикасының юкка чыккан торак пунктлары» (2016), «Татарстан Республикасының Дәүләт һәм муниципаль символлары» кебек энциклопедик басмалар. (2017), " Казахстан татарлары: иллюстрацияле кыска энциклопедия "(2017), " Татарстанның дәүләт хакимияте һәм идарә итү органнары «(2017), „Татарстанга-100 ел: иллюстрацияле энциклопедик очерклар“(2019), „Чәчәк ат, минем изге җирем“ (2020), „Татарстанның сәяси эшлеклеләре: биографик очерклар“(2020) языла[3][8] . Хәзерге вакытта ул „Казан“ энциклопедик басмасы өстендә эшли[3] .

Шайдуллинның Ш.Мардҗани тарих институтында чыгышы, 2021

Рафаил Шәйдуллин — 200дән артык фәнни хезмәт һәм монографик басмалар, [3] Россия тарихы буенча дәреслекләр, шул исәптән, [2], лекцияләр һәм семинарлар программалары авторы[3] . Шәйдуллин хезмәтләрендә, егерменче гасырның беренче яртысында крестьяннарның иҗтимагый-икътисадый һәм иҗтимагый-сәяси тарихы, аеруча яңа икътисадый сәясәт еллары, шулай ук Татарстан тарихы һәм крестьян проблемалары чагыла [4] [1] . Ул күп фәнни конференцияләр оештыра [3], фәнни белемнәрне популярлаштыруда актив катнаша, аеруча массакүләм мәгълүмат чараларында чыгышлар ясый[3] . Сембер өлкәсенең татар милли-мәдәни автономиясе белән хезмәттәшлек итә, Сембер татарлары турында мәкаләләр әзерләүдә һәм бастыруда ярдәм итә .

Мактаулы исемнәре һәм бүләкләре

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Гаиләсе

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Өйләнгән, кызы бар.

Сайланган библиография

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Мазгаров, 2014
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Салахов, Сабирзянов, 2015
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 Хамидуллин, 2020
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Бурмистрова, 2004
  5. ↑ Шайдуллин, 2019
  6. ↑ Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег <ref>; для сносок antat не указан текст
  7. ↑ Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег <ref>; для сносок kpfu не указан текст
  8. ↑ Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег <ref>; для сносок tatarica не указан текст
  9. ↑ О присуждении Государственных премий Республики Татарстан 2005 года в области науки и техники. Газета «Республика Татарстан» (10 декабря 2005). 11 декабря 2021 тикшерелгән.
  10. ↑ Признание заслуг. Газета «Республика Татарстан» (20 сентября 2019). 11 декабря 2021 тикшерелгән.

Әдәбият

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • Шайдуллин Рафаиль Валеевич / гл. ред. А. М. Мазгаров[tt]. — Татарская энциклопедия. — Казань: Институт Татарской энциклопедии[tt] Академии наук Республики Татарстан, 2014. — Т. 6: У — Я (+ доп.). — 720 с. — ISBN 9785902375111. (рус.)
  • Шайдуллин Рафаиль Валеевич // Татарстан: Краткая иллюстрированная энциклопедия / гл. ред. М. Х. Салахов, ответ. ред. Г. С. Сабирзянов. — Казань: Институт татарской энциклопедии и регионоведения[tt] Академии наук Республики Татарстан, 2015. — С. 781. — 828 с. — ISBN 9785000280638. (рус.)
  • Бурмистрова Л. П. Шайдуллин Рафаиль Валеевич // Казанский университет, 1804—2004: биобиблиографический словарь / гл. ред. Г. Н. Вульфсон. — Казань: Издательство Казанского университета, 2004. — Т. 3: 1905—2004 (Н — Я). — С. 586. — 767 с. — ISBN 5746406058.
  • Хамидуллин Б. Л. Ведующий энциклопедист Татарстана Шайдуллин Рафаиль Валеевич. — Журнал «Вопросы энциклопедистики». — Уфа : Издательство «Башкирская энциклопедия», 2020. — № 2 (4). — С. 25—28. — 102 с.
  • Шайдуллин Р. В. Некоторые размышления о татарской энциклопедистике // История России и Татарстана: Итоги и перспективы энциклопедических исследований: сборник статей итоговой научно-практической конференции (г. Казань, 24—25 июня 2012 г.). — Казань: ГБУ «Республиканский центр мониторинга качества образования», 2012. — С. 171—185. — 448 с. — ISBN 9785906158116.
  • Шайдуллин Р. В. Институт татарской энциклопедии и регионоведения: итоги и достижения (к 25-летию). — Вестник Екатерининского института. — Москва : Национальный институт им. Екатерины Великой, 2019. — № 3 (47). — С. 100—108. — 146 с. — ISSN 1997-6968.

Сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шулай ук карагыз

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Portal icon Шәхесләр порталы
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Рафаил_Шәйдуллин&oldid=4104690