Татар Әбдекие
| Татар Әбдекие | |
|---|---|
 | |
| Ил | Россия |
| Өлкә | Самар өлкәсе |
| Район | Шонталы районы |
| Координатлар | 54°23'48.1"N, 51°45'18.5"E |
| Нигезләнгән | 1752 |
| Беренче телгә алу | 1752 |
| Халык саны | 474 кеше |
| Милли состав | татарлар |
| Дини состав | сөнни мөселманнар |
| Сәгать кушагы | UTC+3 |
| Русча атамасы | Татарское Абдикеево |
Татар Әбдекие (рус. Татарское Абдикеево) — Самара өлкәсенең Шонталы районындагы татар авылы,[1] Каменка авыл җирлегенә керә.
Географиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Авыл район үзәге Шонталы станциясеннән көньяк-көнчыгышка таба якынча 18 километр ераклыкта урнашкан (туры сызык буенча).
Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Татарлар авыл җирлеге территориясенә XVII йөз ахырында – XVIII йөз башында урнаша башлыйлар. Яңа Кама аръягы саклану сызыгы төзелү белән бәйле рәвештә күчеп килүчеләр агымы 1730 елларда көчәя.[2] 1752 елда авылга нигез салына.[1]
1910 ел мәгълүматлары буенча, авыл хуҗалыгы җирләренең гомуми мәйданы 4732 дисәтинә тәшкил иткән, земство почта станциясе эшләгән, 2 су тегермәне, сабын заводы, мәчет, мәдрәсә була. 1928 елга кадәр Бөгелмә өязе Әбдеки волосте үзәге була, 1924 елдан башлап, Богырыслан өязе Шонталы волосте составында.[1]
Халык саны[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
2002 елда авылда 537 (98% татарлар),[3] 2010 елда 474 кеше яшәгән[4], шуларның 452 кешесе татарлар.[1]
2017 елда авылда 212 хуҗалык исәпләнгән 500гә якын кеше яшәгән.[1]
1770-1780 елларда авылдан чуашлар күченеп Чуаш Әбдекие авылын нигезли.[5]
Шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Авылның танылган кешеләре арасында дзюдо буенча СССРның атказанган спорт мастеры — Х.Х.Бикташев, физика‑математика фәннәре докторы Н.К. Гайсин бар.
Дин[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Бүгенге көндә Татар Әбдекие авылында бер мәчет эшли.[2]
Социаль тармак[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Авылда клуб, китапханә, фельдшер-акушерлык пункты эшли. Мәдәният йорты каршында «Сердәш» ансамбле оештырылган.[2]
2016 елда авылда икенче өлкә авыл Сабантуе уза.
Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1910 елда авылда мәдрәсә булуы билгкде. 1930 елларда мәктәп ачыла, 2011 елдан Денис авылы урта гомуми белем бирү мәктәбенең филиалы итеп үзгәртелә.[1]
Икътисады[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1930 еллар башында Камил Якуб исемендәге колхоз оештырыла, 3 крестьян фермер хуҗалыгы эшли.[1]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Татарская деревня в местах компактного проживания татар в Среднем Поволжье: история и современность /Материалы круглого стола, проведённого в Институте татарской энциклопедии и регионоведения Академии наук Республики Татарстан (Казань, 27.10.2017). Научный справочник. Отв. ред. Л.М.Айнутдинова, Б.Л.Хамидуллин. – Казань: ОП «Институт татарской энциклопедии и регионоведения АН РТ», 2017. – 208 с., илл.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Татар энциклопедиясе. Шентала районы.
- ↑ Коряков Ю. Б.. База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России».
- ↑ Численность и размещение населения Самарской области. Статистический сборник.
- ↑ Симаков В. Чувашские населенные пункты Самарской области (краеведческий словарь). — Чебоксары: Чувашская народная академия, 2005.
